W odpowiedzi na pismo z dnia 23.08.2004 r. (data wpływu do tut. Urzędu 24.08.2004 r.), zgodnie z art. 14a § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) stosownie do właściwości organ podatkowy na pisemne zapytanie płatnika ma obowiązek udzielenia pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w jego indywidualnej sprawie, w której nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym, Naczelnik Urzędu Skarbowego we Włocławku informuje.

Z Państwa pisma wynika, że w “...” wystąpił przypadek sprzedaży mieszkań zakładowych tzw. „pustostanów” w drodze przetargu ograniczonego dla pracowników ... nie będących najemcami tych mieszkań.

W treści skierowanego do tut. organu podatkowego pisma płatnik zapytuje na kim spoczywa obowiązek rozliczania przychodu ze sprzedaży mieszkań zakładowych tzw. „pustostanów” w drodze przetargu ograniczonego. Czy należną zaliczkę na podatek dochodowy powinni odprowadzić do właściwego organu podatkowego kupujący, czyli pracownicy ..., którzy nie byli najemcami tych mieszkań, czy też “...” jako płatnik powinno pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Płatnik zapytuje także, czy dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym stanowi różnica między ceną przetargową a kwotą zapłaconą po uwzględnieniu preferencji z tytułu lat pracy w “...”, czy różnica między ceną ustaloną przez rzeczoznawców a kwotą zapłaconą po uwzględnieniu preferencji z tytułu lat pracy w “...”.

Działając na podstawie art. 14a § 1 ustawy Ordynacja podatkowa Naczelnik Urzędu Skarbowego we Włocławku udziela informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w wyżej opisanym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. nr 14 poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52 i 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 12 ust. 1 ww. ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracowników, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W świetle art. 12 ust. 4 ww. ustawy za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 93 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są dochody uzyskane z tytułu zakupu zakładowych budynków mieszkalnych lub lokali mieszkalnych przez dotychczasowych najemców - w wysokości odpowiadającej różnicy między ceną rynkową tych budynków lub lokali a ceną zakupu.

Na podstawie art. 31 ww. ustawy osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Stosownie do art. 40a ust. 9 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (t.j. Dz. U. z 2000 r., Nr 56, poz. 679 ze zm.) pracownicy i byli pracownicy “...” nie będący najemcami lokali przeznaczonych do sprzedaży, pozostających w zarządzie “...”, korzystają z pierwszeństwa nabycia lokali wolnych (pustostanów) lub gruntów z budynkami mieszkalnymi w budowie na warunkach określonych w ust. 4 - 6. W świetle art 40a ust. 4 ww. ustawy pracownicy i byli pracownicy “...” mający co najmniej trzyletni okres zatrudnienia w “...”, z wyjątkiem osób, z którymi stosunek pracy rozwiązany został bez wypowiedzenia z winy pracownika, posiadają pierwszeństwo nabycia lokali, których są najemcami i w których mieszkają. Cena sprzedaży lokalu podlega obniżeniu o 4 % za każdy rok zatrudnienia w jednostkach organizacyjnych “...”, nie więcej jednak niż o 90 %, a spłata należności może zostać rozłożona najwyżej na 60 rat miesięcznych, przy oprocentowaniu nie przekraczającym 15 % rocznie.

Zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który zawiera definicję przychodu ze stosunku pracy należy stwierdzić, że ustawodawca przyjął bardzo szerokie pojęcie tego przychodu, obejmujące praktycznie wszystkie przysporzenia majątkowe, jakie otrzymał pracownik. Nie ma przy tym znaczenia jaką formę przybrało przysporzenie majątkowe ani z jakich źródeł zostało sfinansowane. W wyroku z dnia 26 marca 1993 r., sygn. akt III SA 2219/92 NSA stwierdził, że: „O tym, czy świadczenie jest przychodem ze stosunku pracy (i innych stosunków wymienionych w art. 12 ust. 1 tej ustawy), decyduje okoliczność, czy może je otrzymać wyłącznie pracownik w rozumieniu ust. 4 tego artykułu), czy także inna osoba, nie związana (aktualnie lub w przeszłości) z pracodawcą”. Kierując się brzmieniem art. 12 ust. 1 ww. ustawy oraz tym orzeczeniem należy przyjąć, że do przychodów ze stosunku pracy zalicza się każde świadczenie, które otrzymane zostało przez podatnika w związku z faktem pozostawania w stosunku pracy z danym pracodawcą.

Przychody osiągnięte w związku z preferencyjnym nabyciem kwalifikować należy:

• do przychodów ze stosunku pracy, w odniesieniu do tych pracowników “...”, którzy nabyli „pustostany” od jednostki organizacyjnej, w której pracują,
• do przychodów z tzw. innych źródeł, w odniesieniu do tych pracowników, którzy nabyli pustostany od innych jednostek organizacyjnych “...”.

Wyrażona w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zasada powszechności opodatkowania dochodów osiąganych przez osoby fizyczne wskazuje, że o braku podstaw do opodatkowania przychodu można mówić jedynie wtedy, gdy zostanie on wymieniony w zwolnieniach przedmiotowych. Jednym z przepisów przewidującym takie zwolnienie jest art. 21 ust. 1 pkt 93 ustawy, zgodnie z którym wolne od podatku są dochody uzyskane z tytułu zakupu zakładowych budynków mieszkalnych przez dotychczasowych najemców – w wysokości odpowiadającej różnicy między ceną rynkową tych budynków lub lokali a ceną zakupu. Ustawodawca skierował ww. zwolnienie tylko do osób będących najemcami zakładowych budynków lub lokali mieszkalnych. Osoby, którym nie można nadać statusu najemców wykupywanych budynków lub lokali zakładowych, mają obowiązek zapłacenia podatku w przypadku, gdy w wyniku zakupu lokalu lub budynku osiągną korzyść finansową. Do osób tych zaliczyć należy również pracowników “...”, którzy nabywali pustostany. Przychodem osiągniętym przez podatnika jest różnica między ceną rynkową tego lokalu, a kwotą zapłaconą za jego nabycie.

Biorąc pod uwagę, iż w ramach istniejącej struktury wyodrębnione jednostki organizacyjne będące pracodawcami dla zatrudnionych w tych jednostkach pracowników należy uznać, iż uzyskanie przychodu z tytułu preferencyjnego nabycia lokalu mieszkalnego przez pracownika od innej jednostki organizacyjnej niż jednostka, w której pracownik ten jest zatrudniony, nie rodzi obowiązku poboru przez tę jednostkę zaliczki na podatek. Obowiązek ten powstanie tylko wtedy, gdy świadczenie to uzyska pracownik od swojego pracodawcy. Wówczas uzyskany przez niego przychód należy doliczyć do innych przychodów ze stosunku pracy w danym miesiącu i pobrać od nich zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W związku z powyższym Naczelnik Urzędu Skarbowego we Włocławku informuje, że przychody osiągnięte przez pracowników “...” nie będących najemcami lokali lub budynków nabywanych z tytułu preferencyjnego nabycia pustostanów podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Wysokość tych przychodów stanowi różnica między ceną rynkową lokalu lub budynku mieszkalnego, tj. ceną oszacowaną przez rzeczoznawcę a kwotą zapłaconą przez pracownika. Jeżeli nabywcą jest pracownik innej jednostki organizacyjnej niż jednostka sprzedająca pustostan, na jednostce tej ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C.