Stan faktyczny

1.Podatnik w ramach prowadzonej działalności pobiera następujące opłaty za korzystanie z infrastruktury portowej:

• opłatę tonażową za wejście statku na obszar portu bądź wyjście statku, przejście statku tranzytem przez obszar portu, umożliwienie odbioru i unieszkodliwienie odpadów i pozostałości ładunkowych ze statku,
• opłatę przystaniową za korzystanie przez statek z infrastruktury portowej w relacji burtowej, tzn. z nabrzeża lub przystani,
• opłatę pasażerską za zejście pasażera na ląd albo za wejście pasażera na statek

Powyższe opłaty pobiera się w zależności od typu i wielkości statku oraz rodzaju żeglugi zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie wysokości opłat portowych( Dz.U. Nr 103, poz.1082).

2. Podatnik dostarcza również wodę i energię na statki na podstawie pisemnego bądź telefonicznego zamówienia składanego przez upoważnionego przedstawiciela. Dostawa następuje poprzez podłączenie przez odpowiednie służby do urządzeń podawczych hydrantu, rozdzielni z licznikiem. Natomiast podstawą obciążenia jest potwierdzenie podpisane przez Kapitana statku określające ilość wydanej wody i dostarczonej energii na podstawie w/w urządzeń.

3. Podatnik pobiera również opłaty na fundusz socjalny i kulturalny dla marynarzy. Opłaty te są pobierane zgodnie z zaleceniem nr 183 Międzynarodowej Organizacji Pracy i przekazywane na właściwy rachunek bankowy – Portowej Rady Opiekuńczej ( zwanej dalej PRO).

Ocena prawna stanu faktycznego

Ad.1

Z przedstawionego przez Podatnika stanu faktycznego sprawy wynika, iż pobierane przez niego opłaty związane z korzystaniem z infrastruktury portowej zostały określone ustawą z dnia 20 grudnia 1996 roku o portach i przystaniach morskich (tj.Dz.U. z 2002 r. Nr 110, poz.967 ze zmian.), natomiast wysokość pobieranych opłat za użytkowanie infrastruktury portowej określa wydane na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 8 ust.7 w/w ustawy – rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie wysokości opłat portowych (Dz.U. z dnia 1 maja 2004 r., Nr 103, poz.1082).

W myśl art. 8 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług przez świadczenie usług , o których mowa w art.5 ust 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej , osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej , które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem Podatnik zobowiązany do pobierania określonych w powołanych wyżej aktach prawnych opłat związanych z korzystaniem z infrastruktury portowej, świadczy usługi w rozumieniu w/w przepisu.

Zgodnie z art. 83 ust.1 pkt 9 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) stawkę podatku w wysokości 0 % stosuje się do usług świadczonych na obszarze polskich portów morskich, związanych z transportem międzynarodowym, polegających na obsłudze lądowych i morskich środków transportu.

Wobec tego zakres zastosowania w/w przepisu jest ograniczony do usług polegających na obsłudze lądowych i morskich środków transportu, które są związane z transportem międzynarodowym i świadczonych na terenie polskiego portu morskiego.

Z kolei art. 83 ust.1 pkt 17 cyt. ustawy określa, iż stawkę podatku w wysokości 0% stosuje się do pozostałych usług służących bezpośrednim potrzebom środków transportu morskiego i ich ładunkom, o których mowa w pkt 1. W art. 83 ust. 1 pkt 1 cytowanej ustawy o VAT, wymieniono:

1. statki wycieczkowe i tym podobne, przeznaczone głównie do przewozu osób; promy wszelkiego typu (PKWiU 35.11.21), z wyłączeniem liniowców pasażerskich pozostałych, statków (łodzi) wycieczkowych itp. pozostałych promów (PKWiU 35.11.21-90.00),
2. tankowce (PKWiU 35.11.22), z wyłączeniem tankowców pozostałych (PKWiU 35.11.22-90.00),
3. statki chłodnicze (PKWiU 35.11.23), z wyłączeniem statków chłodniczych pozostałych, innych niż tankowce (PKWiU 35.11.23-90.00),
4. statków przeznaczone do przewozu towarów oraz statki przeznaczonych do przewozu zarówno osób jak i towarów (PKWiU 35.11.24), z wyłączeniem barek morskich bez napędu (PKWiU 35.11.24-20.3) oraz jednostek pływających wymienionych w podkategorii PKWiU 35.11.24-80 i 35.11.24-90.00,
5. statki rybackie itp. pełnomorskie (PKWiU 35.11.31-30),
6. pchacze pełnomorskie (PKWiU 35.11.32-50.00), statki szkolne rybołówstwa morskiego (PKWiU ex 35.11.33-93.30) i statki badawcze rybołówstwa morskiego (PKWiU ex 35.11.33-93.40);

W związku z czym w odniesieniu do :

-opłaty tonażowej pobieranej za wejście statku na obszar portu bądź wyjście statku, przejście statku tranzytem przez obszar portu, umożliwienie odbioru i unieszkodliwienie odpadów i pozostałości ładunkowych ze statku,

-opłaty przystaniowej za korzystanie przez statek z infrastruktury portowej w relacji burtowej, tzn. z nabrzeża lub przystani, czyli usług polegających na obsłudze środków transportu morskiego oraz służących bezpośrednim potrzebom środków transportu morskiego i ich ładunkom, o których mowa w zapytaniu Podatnika zastosowanie będzie miała obniżona do wysokości 0% stawka podatku od towarów i usług, o ile zostaną spełnione warunki określone powołanymi przepisami.

Jednocześnie podkreślenia wymaga fakt, iż zgodnie z art. 83 ust.2 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku opodatkowaniu stawką podatku w wysokości 0 % podlegają czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 7-18 i 20-22, pod warunkiem prowadzenia przez podatnika dokumentacji, z której jednoznacznie wynika, że czynności te zostały wykonane przy zachowaniu warunków określonych w tym przepisie.

Natomiast pobierana przez Podatnika opłata pasażerska związana z umożliwieniem wejścia pasażera na statek lub zejścia pasażera na teren portu korzysta z opodatkowania stawką w wysokości 0% na podstawie § 7 ust.1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług ( Dz.U. Nr 97, poz.970), który umożliwia zastosowanie preferencyjnego opodatkowania w odniesieniu do usług świadczonych na obszarze polskich portów morskich, polegających na obsłudze pasażerów w tych portach.

Ad.2.

Na podstawie art. 83 ust.1 pkt 10 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku., stawkę podatku VAT w wysokości 0% stosuje się do dostaw towarów służących bezpośrednio zaopatrzeniu statków, jednak pod warunkiem, iż dotyczy statków:

1. używanych do żeglugi na pełnym morzu oraz przewożących pasażerów za opłatą lub używanych dla celów gospodarczych, przemysłowych lub do połowów,
2. używanych do ratownictwa lub do udzielania pomocy na morzu, lub do połowów przybrzeżnych, z wyłączeniem dostaw prowiantu na pokład statków do połowów przybrzeżnych,
3. marynarki wojennej, wypływających z kraju do zagranicznych portów i przystani.

Niewątpliwie dostawa wody i energii elektrycznej na statki na podstawie pisemnego bądź telefonicznego zamówienia składanego przez upoważnionego przedstawiciela, która następuje poprzez podłączenie przez odpowiednie służby do urządzeń podawczych – hydrantu, rozdzielni z licznikiem korzysta z opodatkowania stawką podatku VAT w wysokości 0% pod warunkiem, iż dotyczy w/w statków.

Dla zastosowania preferencyjnego opodatkowania stawką w wysokości 0% konieczne jest również w myśl art. 83 ust.2 ustawy o podatku VAT prowadzenie przez podatnika dokumentacji, z której jednoznacznie wynika, że czynności te zostały wykonane przy zachowaniu warunków określonych w w/w przepisie.

Ad.3

Z opisanego w złożonym przez Podatnika wniosku stanu faktycznego wynika, iż pobiera on również opłaty na fundusz socjalny i kulturalny dla marynarzy zgodnie z zaleceniem nr 138 Międzynarodowej Organizacji Pracy z dnia 27.10.1970 roku dotyczącym udogodnień socjalnych i kulturalnych dla marynarzy w portach i na morzu. Zgodnie z pkt.I.1 zalecenia programy stosowania udogodnień powinny być organizowane systematycznie , a ich finansowanie powinno się opierać na odpowiednich, stałych podstawach. Z kolei z załączonego przez Podatnika do zapytania pisma Departamentu Żeglugi i Portów Morskich z dnia 02.09.1995 r. znak TZ-5/66/95 wynika, iż Minister Transportu i Gospodarki Morskiej decyzją z dnia 28 sierpnia 1995 r. powierzył Związkowi Armatorów Polskich koordynację działalności w zakresie realizacji zalecenia Nr 138, w tym w szczególności współudział w ustalaniu preliminarza wydatków oraz nadzór nad właściwym wykorzystaniem środków finansowych będących w dyspozycji PRO.

Zgodnie z art. 5 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega:

• odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
• eksport towarów,
• import towarów,
• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju

-wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Rozważanie zakwalifikowania czynności pobierania w/w opłaty jako dostawy towaru nie znajduje uzasadnienia w świetle w art. 7 ustawy o podatku od towarów i usług.

Wobec tego zakwalifikowanie w/w czynności podlegającej opodatkowaniu VAT wymaga przeprowadzenia analizy przepisów art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług, który przez świadczenie usług, o którym mowa w art.5 ust.1 pkt 1, rozumie każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w/w ustawy.

Mając na uwadze powyższe określenie świadczenia usług należy stwierdzić, iż tak szeroki zakres pojęcia odpłatnego świadczenia usług powoduje, że obejmuje ono zarówno czynności określone przez stosowne klasyfikacje statystyczne jak i cały szereg innych świadczeń nie ujętych w tych klasyfikacjach.

Określając charakter opłat na w/w fundusz należy podkreślić, iż są one pobierane przez zapytującego i przekazywane na właściwy rachunek bankowy Portowej Rady, a następnie wydatkowane przez PRO na pokrycie świadczeń w zakresie udogodnień socjalno – kulturalnych dla marynarzy różnych narodowości. Co prawda jej pobieranie jest wynikiem realizacji zalecenia Międzynarodowej Organizacji Pracy, jednak nie jest świadczeniem, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument odnoszący dzięki temu świadczeniu jakiekolwiek korzyści. W związku z tym, że w niniejszym przypadku nie ma żadnego identyfikowalnego konsumenta tego świadczenia, sytuacja ta nie stanowi świadczenia usług w rozumieniu cyt. powyżej przepisu art.8 ustawy. Stąd też, opłata pobierana na fundusz socjalny i kulturalny dla marynarzy jako międzynarodowej grupy zawodowej, którą de facto dysponuje Portowa Rada Opiekuńcza nie zaś zapytujący nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.