Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz.U.Nr 54, poz. 535), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, o której mowa w w/w przepisie w myśl art.7 ust. 1 pkt 1 tej ustawy rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Moment powstania obowiązku podatkowego od w/w czynności określają przepisy zawarte w art. 19 ust. 1 i 4 w/w ustawy. Zgodnie z tymi przepisami obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Jeżeli jednak dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Spółka będąc właścicielem gruntu nabytego przed 1 maja 2004 roku, dokonała jego podziału geodezyjnego. Otrzymała decyzję burmistrza, że działki wydzielone pod publiczne drogi gminne, przejdą z mocy prawa na własność gminy z dniem, kiedy decyzja stanie się ostateczna, tj. po 14 dniach od otrzymania decyzji. W zamian za przejęcie w/w gruntu spółka otrzyma odszkodowanie w wysokości ustalonej przez rzeczoznawcę majątkowego. Wypłata odszkodowania nastąpi w przyszłym roku po zatwierdzeniu środków w budżecie przez radę miejską.

W/w przepisy w sposób jednoznaczny wskazują, że przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług rozumiane jest jako odpłatna dostawa towarów, w związku z czym czynność ta podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z brzmieniem w/w przepisów opodatkowaniu podlega przeniesienie własności nieruchomości, a nie uzyskanie odszkodowania. Zatem jeżeli gmina staje się właścicielem przedmiotowego gruntu w momencie, gdy decyzja w sprawie przejęcia tego gruntu staje się ostateczna, ten właśnie moment należy uznać za moment wydania tego gruntu. Ponieważ transakcja ta winna być udokumentowana fakturą VAT, powinna być ona wystawiona najpóźniej 7 dnia po wydaniu tego towaru i w tym właśnie momencie powstaje obowiązek podatkowy od tej transakcji.