Tłumacz może wykonywać swój zawód : 1/ w ramach stosunku pracy , 2/ w ramach działalności gospodarczej, 3/ w ramach działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu art.13 pkt. 8 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osob fizycznych/Dz.U. z 2000r. Nr 14 poz.176 ze zm./, 4/ w ramach wolnego zawodu w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt.11 ustawy z dnia 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiągniętych przez osoby fizyczne /Dz.U.Nr 144 poz.930 ze zm./ O działalności wykonywanej osobiście mówimy, gdy tłumacz świadczy usługi, ale wyłącznie na rzecz osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą , osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej, jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, właściela/ posiadacza/ nieruchomości z lokalami na wynajem lub jego zarządcy albo administratora -jeśli usługa jest wykonywana wyłącznie na rzecz tej nieruchomości i nie wykonuje tych usług na rzecz ludności osób prywatnych.

O wolnym zawodzie stanowiącym rodzaj działalności gospodarczej mówimy wtedy , gdy dana osoba świadczy usługi osobiście i bez zatrudniania w różnych formach innych osób i tylko na rzecz ludności-osób prywatnych. Osoba świadcząca usługi w ramach wolnego zawodu nie może ich wykonywać na rzecz osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej , albo na rzecz osob fizycznych dla potrzeb prowadzonej przez nie pozarolniczej działalności gospodarczej. Podatnicy wykonujący wolne zawody mogą korzystać z różnych sposobów opodatkowania . W przypadku tłumacza , może to być opodatkowanie na zasadach ogólnych bądź też opodatkowanie w formie ryczałtu, pod warunkiem złożenia stosownego wniosku do naczelnika urzedu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika przed rozpoczęciem działalności / art.9 ust.3 cyt.ustawy z dnia 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne/.Podatnicy opodatkowani na zasadach ogólnych, zgodnie z art.24 a ust.1 i 2 updf są zobowiązani do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów w celu ewidencjonowania wszystkich osiąganych przychodów i wszystkich faktycznie poniesionych kosztów dla osiągnięcia tego przychodu oraz wpłcania zaliczek od dochodów/przychody minus koszty/ osiągniętych z działalności gospodarczej. Zasady i terminy wpłacania zaliczek na podatek dochodowy określa art. 44 ust.1,3 i 6 updf , który stanowi , że wpłata zaliczek miesięcznych w wysokosci 19 % dochodu dokonywana jest bez wezwania na rachunek urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika w terminie do 20 następnego miesiąca za miesiąc poprzedni, a za grudzień w wysokości zaliczki za listopad do 20 grudnia . Zaliczki te podatnik zaczyna płacić dopiero od miesiąca , gdy dochód przekroczy kwotę powodujacą obowiazek zapłacenia podatku tj. w 2004 r. powyżej kwoty dochodu 2789,90 zł. W terminach płatności zaliczek podatnik jest zobowiązany również złożyć urzedowi skarbowemu właściwemu wg miejsca zamieszkania podatnika deklaracje PIT-5 . Ponadto na podstawie art.45 ust. 1 i 4 powyższej ustawy, podatnik zobowiązany jest ująć dochody z działalności gospodarczej w składanym corocznie zeznaniu o wysokości dochodu osiągniętego w roku podatkowym w terminie do 30 kwietnia następnego roku i wpłacić w tym terminie różnicę pomiędzy podatkiem należnym od dochodów wynikających z zeznania , a sumą wpłaconych zaliczek w danym roku , w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników z innych źródeł dochodów.

Podatnicy opodatkowani w formie ryczałtu zgodnie z art.16 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym w związku z rozporz. Ministra Finansów z 17 grudnia 2002 r. w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartosci niematerialnych i prawnych /Dz.U.Nr 219 poz.1836 z póź.zm./ są zobowiązani do prowadzenia ewidencji przychodów. Wysokość podatku w formie ryczałtu od przychodow ewidencjonowanych wynosi 20% uzyskanego przychodu/ art.12 ust. 1 pkt.1 i ust. 2 przedmiotowej ustawy/. Stosownie do art. 21 cyt. ustawy ryczałt od przychodów ewidencjonowanych należy obliczyć i wpłacić za każdy miesiąc bez wezwania na rachunek urzędu skarbowego wlaściwego według miejsca zamieszkania podatnika w terminie do 20 następnego miesiąca za miesiąc poprzedni, a za grudzień w terminie złożenia zeznania za dany rok podatkowy, które składa się do 31 stycznia następnego roku. W oparciu o art. 3 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym przychodów opodatkowanych w formie ryczałtu nie łączy się z przychodami / dochodami/ z innych źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu na podstawie ustawy z dnia 26.07.1991 r. o pdf. Tłumacz wykonujący poza pracą ze stosunku pracy również usługę w formie umowy zlecenia lub umowy o dzieło tylko na rzecz ludności , uznawany jest jako wykonujący wolny zawód i może wybrać sposób opodatkowania na zasadach ogólnych bądź w formie ryczałtu z konsekwencjami ciążącymi na podatnku, wynikającymi z wyżej wskazanych przepisów updf czy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.