Naczelnik Urzędu Skarbowego w Szczytnie, w odpowiedzi na pismo z dnia 30 września 2004 r. (data wpływu 05.10.2004 r.), na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), udziela pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w sprawie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur dokumentujących zakup paliwa do samochodu ciężarowego nie posiadającego świadectwa homologacji.

Z treści złożonego wniosku wynika, iż w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej wykorzystuje Pan samochód ciężarowy marki IVECO (wersja skrzyniowa) o ładowności 1050 kg i 3 miejscach, wyprodukowany po roku 1984, nie posiadający świadectwa homologacji.

Zapytanie Pana dotyczy:

1. prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur dokumentujących zakup paliwa do napędu tego pojazdu.
2. czy może Pan stosować zasady wynikające z dyrektyw Rady Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, pomijając zasady prawa krajowego (powołał Pan tutaj wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie nr C-268/83).

Zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86 ust. 3 i 5.

W myśl art. 86 ust. 3 cyt. ustawy, w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów o dopuszczalnej ładowności mniejszej niż określona według wzoru:
Dł=357 kg + n x 68 kg, gdzie Dł-oznacza dopuszczalną ładowność, n-oznacza ilość miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy - kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 5.000 zł.

Ad 1.
Zgodnie z ust. 4 tegoż artykułu, przepis ust. 3 nie dotyczy:

1. przypadków, gdy odsprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie na podstawie umowy leasingu tych samochodów (pojazdów) stanowi przedmiot działalności podatnika,
2. pojazdów specjalnych - jeżeli z wyciągu ze świadectwa homologacji lub odpisu decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji, wydawanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym, wynika, że jest to pojazd specjalny,
3. pojazdów samochodowych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą - jeżeli wyciągu ze świadectwa homologacji lub odpisu z decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji, wydawanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym, wynika takie przeznaczenie.

W świetle powyższego, podatnikowi nie przysługuje prawo obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego od nabywanych paliw silnikowych wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych, o dopuszczalnej ładowności mniejszej niż wyliczona wg powyższego wzoru.
Należy przy tym mieć na uwadze, że dopuszczalna ładowność pojazdów (Dł) oraz ilość miejsc (siedzeń), zgodnie z art. 86 ust. 5 ustawy, określana jest na podstawie wyciągu ze świadectwa homologacji lub odpisu decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji, wydawanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym. Pojazdy, które w wyciągu ze świadectwa homologacji lub w odpisie decyzji, o której mowa w zdaniu pierwszym, nie mają określonej dopuszczalnej ładowności lub ilości miejsc, uznaje się również za samochody osobowe, o których mowa w ust. 3.

Tutejszy organ podatkowy wskazuje, iż obowiązek homologacji pojazdów oraz możliwość zwolnienia z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji wprowadzono dnia 1 stycznia 1984 r., zgodnie z art. 55 ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 6, poz. 35).Pierwsze świadectwa homologacji typu, zostały wydane przez Ministra Komunikacji z datą 31 stycznia 1984 r. Świadectwa homologacji przechowywane są w Ministerstwie Infrakstruktury oraz przez podmiot (producenta, importera), dla którego zostało ono wydane.
Podatnik zatem ma możliwość uzyskania informacji i sprawdzenia czy posiadany przez podatnika pojazd ma dopuszczalną ładowność niższą bądź wyższą niż dopuszczalna ładowność obliczona według wzoru zawartego w art. 86 ust. 3 ww. ustawy z dnia 11 marca 2004 r., a w związku z tym -ustalenia możliwości odliczania kwoty podatku naliczonego przy nabyciu paliw wykorzystywanych do napędu tego samochodu.

Z przytoczonych wyżej przepisów ustawy o VAT nie wynika, aby sam brak u podatnika odpisu świadectwa homologacji lub odpisu decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji, skutkował uznaniem tego pojazdu za samochód osobowy. Istotne jest bowiem, aby z homologacji wydanej dla danego typu samochodu wynikało uprawnienie, że ładowność tego samochodu jest wyższa niż określona wzorem zawartym w art. 86 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.

Biorąc powyższe pod uwagę będzie Panu przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony zawarty w fakturach dokumentujących zakup paliwa do przedmiotowego samochodu (którego dopuszczalna ładowność obliczona wg ww. wzoru jest niższa niż dopuszczalna ładowność wynikająca z dowodu rejestracyjnego). Powinien Pan jednak, co do zasady, dla celów dowodowych posiadać wyciąg ze świadectwa homologacji lub odpis decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji.

Jednakże, zdaniem tutejszego organu podatkowego, w przypadku użytkowania samochdu, który bezspornie jest samochodem ciężarowym, tj. konstrukcyjnie przeznaczony jest wyłącznie do przewozu towarów, odliczenie podatku przysługuje na zasadach ogólnych określonych w ustawie o podatku od towarów i usług.

Ad 2.
Do fundamentalnych cech podatku od wartości dodanej, wynikających z postanowień Pierwszej Dyrektywy Rady z 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWG), należy zaliczyć zasadę neutralności podatku dla podatników. Postulat ten zrealizowany jest poprzez umożliwienie podatnikowi pomniejszenia podatku należnego o kwotę podatku zapłaconego przy nabyciu towarów i usług związanych z jego działalnością gospodarczą. Zasady tego odliczenia opisane są w przepisach Tytułu XI Szóstej Dyrektywy. Neutralność podatku od wartości dodanej dla podatnika wyraża się m.in. dążeniem do poszukiwania, wdrażania i ochrony rozwiązań legislacyjnych zapewniających stan prawny, w którym wartość podatku zapłaconego przez podatnika w cenie zakupywanych przez niego towarów i usług wykorzystywanych do celów działalności opodatkowanej nie będzie stanowić dla podatnika ostatecznego kosztu.
Podatnik musi mieć zapewnioną możliwość odzyskania podatku naliczonego związanego ze swoją działalnością opodatkowaną. Wszelkie korzystne dla podatnika konsekwencje wynikające z koncepcji neutralności podatku są traktowane w doktrynie wspólnego systemu VAT jako fundamentalne prawo podatnika, nie zaś jako jego przywilej.
Takie rozumienie zasady neutralności potwierdzone zostało m.in. w uzasadnieniu do orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie 268/83 pomiędzy D.A. Rompelman i E.A. Rompelman a Minister van Financien (Holandia), na które powołuje się Pan w swoim piśmie oraz w rozstrzygnięciu do sporu pomiędzy komisją Europejską a Republiką Francuską w sprawie 50/87.

Powołane orzecznictwo ETS oraz inne nie przytoczone tutaj rozstrzygnięcia, w pełni potwierdzają zasadę, że odliczenie podatku jest fundamentalnym prawem podatnika, wynikającym z zasady neutralności VAT i każdy przypadek jego ograniczenia musi wynikać wprost z przepisów prawa, i to wyłącznie tych, które zostały wydane w zgodzie z Dyrektywą.

Szósta Dyrektywa Rady z dnia 17 maja 1977 roku w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich, dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej, ujednolicona podstawa opodatkowania (77/388/EWG), pozostawia państwom członkowskim sporo swobody w ustalaniu zarówno dokumentacji służącej odliczeniom, jak i samego zakresu odliczeń. Żeby się o tym przekonać, wystarczy zapoznać się z art. 17.7 Szóstej dyrektywy, według którego państwa członkowskie mogą, z okresowych przyczyn ekonomicznych, całkowicie lub częściowo wyłączyć niektóre dobra kapitałowe lub inne z systemu odliczeń. Aby utrzymać identyczne warunki konkurencji, państwa członkowskie mogą zamiast zakazywać odliczeń, opodatkować towary wytworzone przez podatnika we własnym zakresie, zakupione we własnym kraju lub importowane w ten sposób, by podatek nie przekroczył VAT, którym byłoby obciążone nabycie podobnych towarów.
Zakreślono tu zatem pewne granice dla regulacji krajowych. W praktyce przepis ten jest wystarczającą podstawą , by w Polsce utrzymano zakaz odliczeń VAT od paliwa wykorzystywanego do samochodów osobowych bądź samochodów ciężarowych nie posiadających świadectwa homologacji typu lub decyzji zwalniającej z odpisu uzyskania świadectwa homologacji.

Jednakże, jeżeli podatnik uzna, iż przepisy krajowe nie są zgodne z przepisami unijnymi, nie ma on obowiązku stosować przepisów krajowych i może wprost powołać się na normy Pierwszej i Szóstej Dyrektywy.