Stan faktyczny:

Podatnik prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej. Żona Podatnika także prowadzi działalność gospodarczą (biuro rachunkowe), ale na własne nazwisko.

Spółka cywilna, której wspólnikiem jest Podatnik, zawarła z biurem rachunkowym prowadzonym przez żonę Podatnika umowę o prowadzeniu księgi przychodów i rozchodów.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r., nr 14, poz. 176 ze zm.) kosztem uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu uzyskania przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ust. 1.

Jak wynika z cytowanego przepisu kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty, a więc bezpośrednio i pośrednio związane z uzyskiwaniem przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ust. 1 powołanej wyżej ustawy. Jednakże, aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, podatnik musi wykazać jego bezpośredni związek z prowadzoną działalnością oraz to, że jego poniesienie miało lub mogło mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu.

Jak stwierdził to Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 marca 1998r., sygn. akt S.A./Lu 230/97, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzona działalnością gospodarczą, których celem jest osiągniecie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów.

Jednocześnie jednak w art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy z 26.07.1991r. ustawodawca postanowił, iż nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej -także małżonków i małoletnich dzieci wspólników.

W myśl powyższego przepisu ograniczenie zaliczania w ciężar kosztów uzyskania przychodów wynagrodzeń związanych ze świadczoną praca dotyczy członków rodziny podatnika, ale w przypadku zatrudnienia ich w ramach działalności prowadzonej przez podatnika; przy czym bez znaczenia pozostaje forma, jaką ich zatrudnienie przybiera, np. stosunek pracy, umowa zlecenia czy też umowa o dzieło.

Ponieważ w przedstawionej sytuacji każdy z małżonków samodzielnie prowadzi działalność gospodarczą, czyli jest odrębnym przedsiębiorcą, to przepisy art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy z 26.07.1991r. nie mają zastosowania w tym przypadku. Oznacza to, że nie ma przeszkód, aby wartość faktycznie wykonanej usługi dla spółki cywilnej, której wspólnikiem jest Podatnik na rzecz firmę żony Podatnika, stanowiła:

• koszt uzyskania przychodu w spółce cywilnej,
• przychód podlegający opodatkowaniu w działalności prowadzonej przez żonę Podatnika.

Ustalając wysokość ceny za prowadzenie przez biuro rachunkowe prowadzone przez żonę Podatnika księgi przychodów i rozchodów spółki cywilnej, której wspólnikiem jest Podatnik, istotnym jest, aby te powiązania rodzinne nie miały wpływu na ustalenie dochodu (jego zaniżenie), czyli usługi prowadzenia księgi świadczone przez biuro na rzecz spółki cywilnej nie były wykonywane na warunkach korzystniejszych, odbiegających od warunków ogólnie stosowanych w czasie i miejscu ich wykonania. Jeżeli bowiem okazałoby się, że powiązania te miały wpływ na ustalenie dochodu (jego zaniżenie), wówczas urząd skarbowy może ustalić dochód danego biura w drodze oszacowania, bez uwzględniania tych powiązań, przy zastosowaniu metod określonych w art. 25 ust. 2 ustawy.