Stan faktyczny:

Podatnik zamierza zawrzeć umowę leasingu samochodu ciężarowo-uniwersalnego z homologacją, którego wartość netto została określona na kwotę 68.033,00 zł. Okres umowy leasingu wynosi 50 % normatywnego okresu amortyzacji, tj. 30 miesięcy. Suma opłat wraz z opłatą wstępną oraz ceną wykupu wynosi 71.417,70 zł. Zgodnie z warunkami umowy wykup przedmiotu leasingu stanowić ma 9 % od wartości netto i będzie niższa od hipotetycznej wartości netto tego samochodu na dzień planowanego wykupu.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Na podstawie art. 23 b ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r., Nr 14, poz. 176 z późń. zm.) opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego, z zastrzeżeniem ust. 2, jeżeli umowa ta spełnia następujące warunki:

1. została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 10 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości, oraz
2. suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.

Jak wynika z pisma Podatnika:

• umowa leasingu przedmiotowego samochodu została zawarta na okres na 30 miesięcy, tj. 50 % normatywnego okresu amortyzacji,
• suma ustalonych w tej umowie opłat (netto) wynosi 71.417,70 zł, a
• wartość początkowa przedmiotu leasingu wynosi 68.033,00 zł

Podpisana przez Podatnika umowa leasingu odpowiada zatem warunkom wyrażonym w art. 23b ustawy z dnia 26.07.1991r. Tak więc miesięczne opłaty leasingowe będą stanowiły dla Podatnika koszt uzyskania przychodów.

W myśl art. 23 c ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych jeżeli po upływie podstawowego okresu umowy leasingu, o której mowa w art. 23 b ust. 1, finansujący przenosi na korzystającego własność środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, będących przedmiotem tej umowy:

1. przychodem ze sprzedaży środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży; jeżeli jednak cena ta jest niższa od hipotetycznej wartości netto środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej według zasad określonych w art. 19,
2. kosztem uzyskania przychodów przy ustalaniu dochodu ze sprzedaży jest rzeczywista wartość netto.

Pojęcie hipotetycznej wartości netto zostało zdefiniowane w treści art. 23a pkt 6a ustawy z dnia 26 lipca 1991r., zgodnie z którym rozumie się przez nią wartość początkową określoną zgodnie z art. 22g pomniejszoną o odpisy amortyzacyjne obliczone według zasad określonych w art. 22k ust.1 z uwzględnieniem współczynnika 3 – w odniesieniu do środków trwałych.

Z kolei z treści art. 19 ust. 1 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, iż przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust.1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

Z powyższego stanu prawnego wynika, iż w razie zaistnienia różnicy pomiędzy ceną wykupu a hipotetyczną wartością netto środka trwałego przychód finansującego ustala się zgodnie z zasadami określonymi w art. 23 c pkt 1 powołanej ustawy z dnia 26 lipca 1991r. Zatem skutki obciążają tylko finansującego, a nie powodują powstania przychodu po stronie kupującego.

Uwaga: w piśmie z 08.10.2003r. Podatnik wskazał, że hipotetyczna wartość netto przedmiotowego samochodu na dzień planowanego wykupu będzie wynosić 7.755,77 zł. Tymczasem wartość ta będzie wynosić 4.081,98 zł, co wynika z następującego wyliczenia:

Metoda liniowa:

68.033,00 zł x 20 % = 13.606,60 zł

Metoda degresywna:

I rok 68.033,00 zł x 20 % x 3 = 40.819,80 zł

II rok (68.033,00 zł - 40.819,80 zł) x 60 % = 27.213,20 zł x 60% = 16.327,92 zł

1. ok (68.033,00 zł - 40.819,80 zł - 16.327,92 zł) = 10.885,28 zł

Zatem

1. ok

68.033,00 zł x 20 % = 13.606,60 zł : 12 m-cy x 6 m-cy = 6.803,30 zł

Hipotetyczna wartość netto po 30 miesiącach:

68.033,00 - 40.819,80 zł - 16.327,92 zł - 6.803,30 zł = 4.081,98 zł

( art.23 a pkt 6a ustawy )