Ad. 1 W świetle art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), zwanej dalej u.p.t.u. podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, stanowiącą sumę kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług, jeżeli importowane lub nabywane towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

Z pisma podatnika z dnia 31.05.2004 r. wynika, iż świadczy usługi spedycji na rzecz kontrahenta niemieckiego. Zgodnie z art. 28 ust. 5 pkt 1 i ust. 6 ww. ustawy w przypadku usług pośrednictwa i spedycji związanych bezpośrednio z wewnątrzwspólnotowymi usługami transportu towarów miejscem świadczenia usług jest miejsce gdzie transport towarów się rozpoczyna. W przypadku gdy nabywca usługi podał dla tej czynności świadczącemu usługę numer, pod którym jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium państwa członkowskiego, na którym zgodnie z ust. 5 ma miejsce świadczona usługa, miejscem świadczenia usługi jest terytorium państwa członkowskiego, które wydało nabywcy ten numer. Jeśli więc podatnik otrzymał od niemieckiego nabywcy numer pod którym jest zidentyfikowany w Niemczech jako podatnik podatku od wartości dodanej lub też transport towarów rozpoczyna się w Niemczech, miejscem świadczenia usługi spedycji będą Niemcy. Oznacza to, że przy opodatkowaniu tej usługi będą stosowane przepisy obowiązujące w Niemczech. Jednakże fakt, że ww. usługa nie podlegałaby opodatkowaniu w kraju, nie zwalnia usługodawcy (zidentyfikowanego jako podatnik podatku od towarów i usług w Polsce) od obowiązku wystawiania faktur VAT, o czym stanowi przepis art. 106 ust. 2 ww. ustawy. Stosownie do § 30 ust. 1-4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27. 04. 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 971) faktury te wystawia się na zasadach określonych w § 12, § 14-26, § 29 rozporządzenia, z tym że:

1. nie zawierają one danych określonych w § 12 w zakresie stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem,
2. powinny zawierać numer pod którym nabywca usługi jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego, innym niż terytorium kraju, w przypadku gdy nabywcą jest podatnik mający siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty.

Zgodnie z § 12 ust. 15 w związku z ww. § 30 ust. 1 omawianego rozporządzenia z dnia 27. 04. 2004 r. przedmiotowe faktury zamiast danych dotyczących stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem zawierają adnotację, iż podatek rozlicza nabywca.

W przypadku spełnienia wszystkich warunków określonych w wyżej przytoczonych przepisach podatnik będzie mógł na podstawie art. 86 ust. 8 u.p.t.u. obniżyć podatek należny o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących zakup usług transportowych związanych ze świadczoną przez podatnika usługą spedycji, której miejscem świadczenia są Niemcy.

Ad. 2 Zgodnie z art. 27 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy w przypadku świadczenia usług transportowych miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości, z zastrzeżeniem art. 28 ww. ustawy. Zgodnie z art. 28 ust. 1 ww. ustawy w przypadku transportu towarów, którego rozpoczęcie i zakończenie ma miejsce odpowiednio na terytorium dwóch różnych państw członkowskich, zwanego dalej "wewnątrzwspólnotową usługą transportu towarów", miejscem świadczenia usługi jest miejsce, gdzie transport towarów się rozpoczyna, z zastrzeżeniem ust. 3. Zgodnie z art. 28 ust. 3 ww. ustawy w przypadku gdy nabywca wewnątrzwspólnotowej usługi transportu, podał dla tej czynności świadczącemu wewnątrzwspólnotową usługę transportu towarów, numer, pod którym jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia transportu, miejscem świadczenia usługi jest terytorium państwa członkowskiego, które wydało nabywcy ten numer. W związku z powyższym w przypadku opisanym w punkcie: 2 a) miejscem świadczenia usługi transportowej z Niemiec do Polski wykonywanej na zlecenie firmy niemieckiej, zidentyfikowanej na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej w Niemczech będą Niemcy. 2 b) miejscem świadczenia usługi transportowej na zlecenie firmy polskiej posługującej się polskim numerem identyfikacji podatkowej z Polski do Niemiec, będzie Polska. 2 c) w przypadku gdy nabywca usługi podapPodatnikowi numer pod którym jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej w Niemczech, miejsce świadczenia usługi transportowej na zlecenie firmy niemieckiej z Belgii do Polski będą Niemcy. Natomiast w przypadku gdy firma niemiecka zlecająca usługę nie poda ww. numeru zgodnie z art. 28 ust. 1 miejscem świadczenia usługi transportowej towarów będzie Belgia. Oznacza to, że przepisy belgijskie będą rozstrzygały o opodatkowaniu tej usługi. Na podstawie art. 6 ust. 8b pkt 2 lit b) ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) obowiązek podatkowy przy usługach spedycji powstawał z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania tych usług. Zgodnie z § 53 ust. 3 usługi spedycji międzynarodowej związane z usługami transportu międzynarodowego traktowane były jako transport międzynarodowy. Transport międzynarodowy na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r., był eksportem usług w rozumieniu tej ustawy i zgodnie z art. 18 ust. 3 ww. ustawy korzystał z opodatkowania stawką 0%. Zgodnie z art. 175 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), zwanej dalej ustawą u.p.t.u., z dniem 1 maja 2004 roku straciła moc ustawa z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym a także przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie za wyjątkiem przepisów, o których mowa w art. 165 u.p.t.u. Na gruncie przepisów prawa podatkowego dotyczących podatku od towarów i usług obowiązujących od dnia 1 maja 2004 r., transport towarów z terytorium kraju na terytorium innego państwa członkowskiego nie jest traktowany jako transport międzynarodowy, lecz jako wewnątrzwspólnotowa usługa transportu towarów która podlega opodatkowaniu bądź na terytorium kraju bądź na terytorium innego państwa członkowskiego. Powyższa zasada odnosi się również do usług spedycji w ramach których ma miejsce wewnątrzwspólnotowa usługa transportu towarów. W związku z powyższym w sytuacji opisanej przez podatnika powstaje problem jak opodatkować usługę spedycji związaną z wykonanym 30 kwietnia 2004 r. międzynarodowym transportem, która na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem 1 maja 2004 r. zaliczana byłaby do eksportu usług. Przepisy przejściowe zawarte w ustawie u.p.t.u. nie regulują powyższej kwestii.

Ad. 3 W świetle pisma Ministra Finansów Nr PP3-812-458/2004/AK/1786 z dnia 24 czerwca 2004 r. w sprawie zasad opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, które wykonane zostały przed 1 maja 2004 r., a obowiązek podatkowy powstał po dniu 30 kwietnia 2004 r., należy stwierdzić, iż kluczowe znaczenia ma moment wykonania usługi. Jeśli więc usługa spedycji została wykonana przez podatnika przed dniem 1 maja 2004 r., pomimo że obowiązek podatkowy powstał po dniu 30 kwietnia 2004 r., podatnik może opodatkować tę usługę na zasadach obowiązujących w dniu jej wykonania tj. przed dniem 1 maja 2004 r.