Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Lublinie na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. nr 137, poz. 926 z późn. zm.) w odpowiedzi na złożone w dniu 05.11.2004 r. zapytanie informuje o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w odniesieniu do przedstawionego stanu faktycznego następująco:

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że emeryci, renciści objęci opieką socjalną oraz członkowie rodzin po zmarłych pracownikach, jeżeli byli na ich wyłącznym utrzymaniu i pobierają z tego tytułu rentę rodzinną, otrzymują z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych zapomogi, talony, dofinansowanie do wypoczynku - wczasy pod gruszą również dla dzieci, jeżeli kształcą się w szkole, do ukończenia 25 roku życia.

Zapytanie dotyczy:
1) Czy przepis art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie do członka rodziny zmarłego pracownika oraz emeryta i rencisty ? W jakiej wysokości należy potrącić podatek dochodowy członkowi rodziny zmarłego pracownika, emerytowi i renciście w przypadku przyznania zapomogi z innych tytułów niż wymienione w powyższym przepisie ?
2) Czy talon przyznany emerytowi i renciście oraz członkowi rodziny zmarłego pracownika jest świadczeniem rzeczowym i podlega zwolnieniu od podatku dochodowego w myśl art. 21 ust. 1 pkt 38, 92 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ? Jeśli nie to w jakiej wysokości należy potrącić tym osobom podatek dochodowy ?
3) Czy przepis zawarty w art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym od dochodów (przychodów) z tytułu dofinansowania do wczasów turystycznych (pod gruszą) otrzymanego przez emerytów i rencistów pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10 % należności, ma zastosowanie w przypadku dofinansowania wypoczynku dla dzieci emerytów i rencistów oraz członków rodzin zmarłego pracownika ?

Ad 1)

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) wolne od podatku dochodowego są zapomogi otrzymane w przypadkach indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci - do wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł, z zastrzeżeniem pkt 40 i 79. W cytowanym przepisie ustawodawca nie wskazuje osób w stosunku do których ma zastosowanie powyższe zwolnienie, stawia jedynie do spełnienia kryterium przedmiotowo-kwotowe zwolnienia.

W związku z powyższym przepis zawarty w cytowanym artykule ustawy ma zastosowanie również do zapomóg przyznawanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych emerytom, rencistom i członkom ich rodzin oraz członkom rodzin zmarłego pracownika.

W przypadku wypłacania ww. osobom zapomóg w kwotach wyższych od kwoty 2.280 zł oraz zapomóg przy przyznawaniu których brane byłyby pod uwagę inne okoliczności niż indywidualne zdarzenia losowe, klęski żywiołowe, długotrwała choroba lub śmierć podlegają one opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych:
– w części przekraczającej kwotę 2.280 zł, gdy nie zachowano limitu zwolnienia świadczenia,
– w całości, gdy nie zostało spełnione kryterium przedmiotowe.

W przypadku wypłacania emerytom i rencistom zapomóg z innych tytułów niż wynika z art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają one na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy a więc w wysokości 10 % należności. Dochodu tak opodatkowanego nie łączy się z dochodami z innych źródeł.

Wypłacane zapomogi inne niż wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 26 członkom rodziny zmarłego pracownika, rencisty, emeryta należy zaliczyć do przychodów z innych źródeł na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy. Katalog tych przychodów wymieniony jest w art. 20 ust. 1 ustawy i ma charakter otwarty. W tym przypadku zastosowanie ma art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zapis art. 42a stanowi, że osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT-8C) i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników o których mowa w art. 3 ust. 2a urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. Dochód wykazany w informacji PIT-8C podlega opodatkowaniu przez samego podatnika w terminie złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy.

Ad 2)

Kwestię zaliczenia talonu do świadczeń rzeczowych rozstrzyga definicja znaku legitymacyjnego zawarta w art. 921 § 1 kodeksu cywilnego. Talon to inaczej znak zastępujący pieniądz, służący do bezpośredniej, gotówkowej wymiany go na towar lub usługę. W przypadku pracowników talony zostały wyłączone ze świadczeń rzeczowych a tym samym wykluczone ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepisy cytowanej ustawy odmiennie regulują kwestię opodatkowania wszystkich świadczeń rzeczowych przyznawanych emerytom i rencistom. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są świadczenia rzeczowe lub ekwiwalenty pieniężne w zamian tych świadczeń otrzymywane przez emerytów i rencistów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładami pracy stosunkiem pracy oraz od związków zawodowych - do wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł.

W związku z powyższym świadczenie w postaci talonu przyznane emerytowi i renciście w 2004 r. przez były zakład pracy o wartości nie przekraczającej w roku podatkowym 2.280 zł korzysta w całości ze zwolnienia z podatku dochodowego. Świadczenie w postaci talonu przyznane członkowi rodziny zmarłego pracownika nie korzysta ze zwolnienia na podstawie cyt. wyżej art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy. Nie korzysta ono ze zwolnienia od podatku również na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 92 ustawy, ponieważ talon jako znak zastępujący pieniądz nie jest świadczeniem w naturze, mimo, że w wyniku jego realizacji nastąpi nabycie towaru lub usługi.

W związku z powyższym świadczenie w postaci talonu przyznane członkowi rodziny zmarłego pracownika należy zakwalifikować do przychodów z innych źródeł na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy.

Zatem w tym przypadku zastosowanie ma art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wg którego jednostka organizacyjna sporządza informację PIT-8C, przekazując ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu właściwemu wg miejsca zamieszkania podatnika w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego. Dochód wykazany w informacji PIT-8C podlega opodatkowaniu przez samego podatnika w terminie złożenia zeznania podatkowego za rok podatkowy.

Ad 3)

Przepis zawarty w art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie również w przypadku dofinansowania do wczasów turystycznych (pod gruszą) otrzymanego przez emerytów i rencistów. Ma on również zastosowanie do członków rodzin żyjącego emeryta i rencisty. Przyznawane świadczenia przysługują bowiem uprawnionym do ich otrzymania emerytom i rencistom i są wypłacane do ich rąk. Od wypłaconych z tego tytułu świadczeń pieniężnych emerytom i rencistom oraz członkom ich rodzin pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10 % należności. Zasada określona w cyt. wyżej artykule nie dotyczy opodatkowania świadczenia pieniężnego z tytułu dofinansowania do wczasów turystycznych (pod gruszą) otrzymanego przez członków rodzin zmarłych pracowników. Świadczenie takie otrzymane przez członka rodziny zmarłego pracownika stanowi przychód z innych źródeł na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy.

W niniejszym przypadku zgodnie z art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednostka organizacyjna sporządza informację PIT-8C przekazując ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu właściwemu wg miejsca zamieszkania podatnika w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego. Dochód wykazany w informacji PIT-8C podlega opodatkowaniu przez samego podatnika w terminie złożenia zeznania za rok podatkowy.

Odpowiedzi na zapytanie udzielono wg stanu na dzień 03.12.2004 r.