Jak wynika z przedstawionego w pytaniu stanu faktycznego, w 1995r. podatniczka nabyła na współwłasność z ojcem grunt pod budowę budynku mieszkalnego i w związku z tym w tymże roku ojciec skorzystał z przysługującego prawa wynikającego z art. 26 ust.1 pkt. 5 lit.a ustawy z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ( Dz. U. Nr 90 poz. 416 ) i dokonał odliczenia od dochodu z tego tytułu kwotę 2.845,50 zł. W roku 2004 wyraził chęć zniesienia współwłasności działki wraz z zakończoną budową budynku mieszkalnego i przekazania w/w nieruchomości na rzecz podatniczki.

Artykuł 45 ust. 3a pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed 1.01.2002 r. stanowi, iż w przypadku odliczenia od podatku wydatków poniesionych na zakup gruntu lub odpłatne przeniesienie prawa wieczystego użytkowania gruntu, a następnie zbycia tego gruntu lub prawa podatnik jest obowiązany wykazać i doliczyć kwoty uprzednio odliczone od podatku należnego za rok podatkowy, w którym nastąpiły te okoliczności. Przepis ten ma zastosowanie również do podatników, którzy przed 1.01.2002 r. odliczyli od podatku wydatki poniesione na zakup gruntu, a następnie po 1.01. 2002 r. zbyli ten grunt (art. 6 ust. 2 ustawy z 21.11. 2001r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne Dz. U. Nr 134, poz. 1509).

W opisanej sytuacji ojciec nie ma obowiązku oddawania ulgi, jeżeli po 1 stycznia 1997 r. zostanie zbyta działka (przekazana w formie darowizny) nabyta z wykorzystaniem ulgi polegającej na odliczeniu od dochodu, czyli działka kupiona w 1995 r.

Ponadto ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych dawała możliwość skorzystania z ulgi, która jest związana z ponoszeniem określonych wydatków na ich cele mieszkaniowe:

- zakup gruntu lub odpłatne przeniesienie prawa wieczystego użytkowania gruntu pod budowę budynku mieszkalnego,

- budowę budynku mieszkalnego,

- wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni mieszkaniowej; w razie przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, za wydatki poniesione na wkład budowlany uznaje się wydatki stanowiące nadwyżkę ponad kwotę wkładu mieszkaniowego zaliczonego przez spółdzielnię na wkład budowlany,

- zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej,

- nadbudowę lub rozbudowę budynku na cele mieszkalne,

- przebudowę strychu, suszarni albo przystosowanie innego pomieszczenia na cele mieszkalne oraz wykończenie lokalu mieszkalnego w nowo wybudowanym budynku mieszkalnym, do dnia zasiedlenia tego lokalu,

- remont i modernizację budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego zajmowanego na podstawie tytułu prawnego oraz wpłaty na wyodrębniony fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej, utworzonej na podstawie odrębnych przepisów,

- systematyczne gromadzenie oszczędności wyłącznie na jednym rachunku oszczędnościowo- kredytowym i w jednym banku prowadzącym kasę mieszkaniową, według zasad określonych w odrębnych przepisach.

W ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których podatnik mimo wykorzystania ulgi z tytułu ww. wydatków, ma obowiązek doliczyć do podatku kwoty uprzednio odliczone, czyli zwrócić ulgę.

Na mocy art. 6 ust. 1 ustawy nowelizacyjnej z 21 listopada 2001r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 134 poz. 1509 ze zm. ) rozciągnięto moc obowiązującą przepisu art. 27a ust. 13 ustawy z 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DZ. U. z 2000r. Nr 14 poz. 176 ze zm..) w jego brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2002 r., również względem wymienionych w tym przepisie zdarzeń powstałych po 1 stycznia 2002r.

Mając powyższe na uwadze, w sytuacji gdy podatnik skorzystał z odliczeń od dochodu (przychodu) lub podatku z tytułu ulg mieszkaniowych, a następnie:

1. wycofał ze spółdzielni wniesiony wkład,

2. w całości zmienił przeznaczenie lokalu lub budynku mieszkalnego na użytkowy,

3. po roku, w którym dokonano odliczeń, otrzymał zwrot odliczonych wydatków, z wyjątkiem gdy zwrócone kwoty zostały zaliczone do przychodów podlegających opodatkowaniu,

4. wycofał oszczędności z kasy mieszkaniowej, z wyjątkiem gdy wycofana kwota po określonym w umowie o kredyt kontraktowy okresie systematycznego oszczędzania została wydatkowana zgodnie z celami systematycznego oszczędzania na rachunku prowadzonym przez tę kasę,

5. przeniósł uprawnienia do rachunku oszczędnościowo –kredytowego na rzecz osób trzecich, z wyjątkiem dzieci własnych lub przysposobionych do dochodu (przychodu) lub podatku należnego za rok , w którym zaistniały te okoliczności dolicza się odpowiednio kwoty poprzednio odliczone z tych tytułów.

Skutków takich nie pociąga natomiast za sobą zbycie nieruchomości, której budowa dawała podstawę do skorzystania z ulgi. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż ojciec podatniczki w latach 1995-2003 korzystał z odliczeń od dochodu (podatku) z tytułu wydatków poniesionych na budowę budynku mieszkalnego, a w 2004r. ma zamiar powyższą nieruchomość w drodze darowizny przekazać podatniczce. W tej sytuacji nie zachodzi zatem konieczność zwrotu wykorzystanej uprzednio ulgi budowlanej.