Naczelnik Urzędu Skarbowego w Pabianicach, działając na podstawie przepisów art. 14 a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 1997 r. Nr 137, poz. 926 ze zm.) w odpowiedzi na Pani pismo z dnia 04.08.2004 r. informuje, że:

1/ w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych

stosownie do postanowień § 27 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U z 2003 r. Nr 152, poz. 1475 ze zm.) podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów, (...), na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólnika lub likwidacji działalności. O zamiarze sporządzenia spisu z natury w innym terminie niż na dzień 1 stycznia i 31 grudnia oraz na dzień rozpoczęcia działalności podatnicy są obowiązani zawiadomić w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie co najmniej siedmiu dni przed datą sporządzenia tego spisu. Z opisanej przez Panią sytuacji wynika, że zmiana wspólnika i proporcji udziałów nastąpi z dniem 16.08.2004 r.- przystąpienie nowego wspólnika oraz na dzień 15.09.2004 r. - wystąpienie wspólnika. Na powyższe dni należy sporządzić ,spis z natury, wpisać go do podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz w terminie siedmiu dni przed sporządzeniem spisu zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) stanowi, iż u podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów dochodem jest różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14 a kosztami uzyskania powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, wyrobów gotowych, braków i odpadów, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż remanentu początkowego, lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa. Zgodnie z art. 44 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem z działalności gospodarczej stanowiącym podstawę obliczenia zaliczki u podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów jest różnica pomiędzy wynikającym z tych ksiąg przychodem i kosztami jego uzyskania. Jeżeli jednak podatnik na koniec miesiąca sporządza remanent (...) lub naczelnik urzędu skarbowego zarządzi sporządzenie takiego remanentu, dochód ustala się wg zasad określonych w art. 24 ust. 2 ustawy. Z uwagi na kontynuowanie działalności na własne imię i nazwisko nie mamy tu do czynienia z jej likwidacją – wygaśnięciem źródła przychodu, następuje jedynie zmiana przedmiotu wykonywania działalności. Tak więc nie ma tu zastosowania art. 24 ust. 3 w związku z art. 44 ust. 4 ustawy w zakresie opodatkowania dochodu z remanentu likwidacyjnego. W Pani przypadku nie powstanie jednak obowiązek zapłacenia 10-procentowego zryczałtowanego podatku dochodowego z tytułu remanentu likwidacyjnego z uwagi na kontynuację działalności na własne imię i nazwisko. W zakresie dotyczącym zwrotu wkładów i udziałów występującemu wspólnikowi zastosowanie znajduje art. 871 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (t.j. Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Wspólnikowi występującemu ze spółki zwraca się w naturze rzeczy, które wniósł do spółki do używania, oraz wypłaca się w pieniądzu wartość jego wkładu oznaczoną w umowie spółki, a w przypadku braku takiego oznaczenia – wartość, którą wkład ten miał w chwili wniesienia. (...) Ponadto wypłaca się występującemu wspólnikowi w pieniądzu taką część wartości wspólnego majątku pozostałego po odliczeniu wartości wkładów wszystkich wspólników, jaka odpowiada stosunkowi, w którym występujący wspólnik uczestniczył w zyskach spółki. Zasadą zatem jest, że występującemu wspólnikowi przysługuje udział kapitałowy w pieniądzu. W przypadku jednak zgodnego działania wszystkich wspólników , wypłata udziału kapitałowego może nastąpić poprzez wydanie nabytych w trakcie trwania spółki środków trwałych i innych składników w naturze, których wartość odpowiada wartości udziału kapitałowego. Wypłacenie występującemu wspólnikowi wartości ustalonego udziału kapitałowego w pieniądzu czy też w naturze stanowi dla niego przysporzenie majątkowe, które jest opodatkowane na zasadach ogólnych jako dochód z działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 14 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na uwagę zasługuje tu przepis art. 21 ust. 1 pkt 50 lit a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są przychody otrzymane w związku ze zwrotem wkładów w spółce w części stanowiącej koszt nabycia, z zastrzeżeniem ust. 17 i 18 (...). Nadwyżka ponad tę wartość podlegała będzie opodatkowaniu.

2/ w zakresie podatku od towarów i usług VAT

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 2 wyżej wymienionej ustawy przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzeniem przez niego przedsiębiorstwem – jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub części. W przypadku dostawy towarów o której mowa w art. 7 ust. 2 cytowanej ustawy, podstawą opodatkowania, zgodnie z art. 29 ust. 10 cytowanej ustawy jest cena nabycia towarów, a gdy cena nabycia nie istnieje, koszt wytworzenia określony w momencie dostawy tych towarów. Art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy stanowi „zwalnia się od podatku dostawę towarów używanych, z zastrzeżeniem pkt 10, pod warunkiem że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego; zwolnienie dotyczy również używanych budynków i budowli lub ich części, będących przedmiotem umowy najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnych charakterze”.Towarem używanym w rozumieniu ustawy o PTU są:– budynki i budowle lub ich części – jeżeli od końca roku, w którym zakończono budowę tych obiektów, minęło co najmniej 5 lat,– pozostałe towary, z wyjątkiem gruntów, których okres używania prze podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku (art. 43 ust. 2).Zatem w sytuacji przekazania środków trwałych byłemu wspólnikowi w celu samodzielnego wykonywania działalności gospodarczej z tytułu nabycia, których nie przysługiwało podatnikowi prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony – zastosowanie znajduje art. 43 ust. 1 pkt 2 natomiast w przeciwnej sytuacji – art. 7 ust. 2 ustawy.

2/ w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych

Zgodnie z art. 860 § 1 K.C. istotą stosunku obligatoryjnego spółki cywilnej jest zobowiązanie się wspólników do dążenia do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez zachowanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.Umowa spółki cywilnej jest porozumieniem ściśle określonych podmiotów, które tworzą wspólnotę opierającą swoje działania na współwłasności łącznej majątku. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 954 ze zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy spółki oraz zmiany tych umów o ile powodują podwyższenie podstawy opodatkowania, którą w spółkach cywilnych jest wartość wkładów wniesionych do majątku spółki. W przypadku spółki cywilnej zmianą umowy jest w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych „podwyższenie wniesionego do spółki wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki” (art. 1 ust. 3 pkt 1 ustawy).Rozszerzenie składu osobowego spółki cywilnej nie jest zmianą umowy spółki, ponieważ pomiędzy dotychczasowymi i nowym wspólnikiem. Nie jest to zmiana warunków umowy, lecz zmiana stron stosunku zobowiązaniowego będącą nową umową, od której należy wnieść podatek od czynności cywilnoprawnej bez możliwości odliczenia podatku uiszczonego przy tworzeniu pierwotnej spółki, ponieważ takie odliczenie możliwe jest jedynie w przypadku zmiany umowy spółki. Zmiana umowy polegająca na wstąpieniu do spółki cywilnej nowego wspólnika który wnosi wkład pieniężny podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnej. Deklaracje PCC-1 należy zgodnie z zapisem art. 10 pkt 1 ustawy od czynności cywilnoprawnych wraz z obliczonym i wpłaconym podatkiem wnieść w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego. W odpowiedzi na pytanie – czy przy wyjściu wspólnika ze spółki... - Naczelnik Urzędu Skarbowego w Pabianicach informuje, że ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 954 ze zm.), nie określa wyjścia wspólnika ze spółki. Wyjście wspólnika ze spółki nie rodzi zobowiązań podatkowych i nie wymaga składania deklaracji PCC.