I. Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), zwanej dalej „ustawą o VAT”, podatnikami podatku od towarów i usług są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel i rezultat takiej działalności. Działalnością gospodarczą natomiast w rozumieniu w/w, zgodnie z art. 15 ust. 2, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności podlegające na wykorzystywaniu towarów i wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, co wynika z art. 15 ust. 3 ustawy o VAT, nie uznaje się czynności:

1. z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1 –6 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm. ),
2. wykonywanych przez osobę fizyczną na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy;
3. z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Reasumując należy stwierdzić, że jednostka budżetowa – szkoła – na gruncie obowiązujących przepisów prawa jest podatnikiem podatku od towarów i usług jako jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej.

II. Z wydawanych przez Urząd Statystyczny w Łodzi Ośrodek Interpretacji Standardów Klasyfikacyjnych opinii wynika, że w stosowanej dla celów podatkowych Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług prowadzenie stołówki przez personel placówki oświatowej (przedszkola, szkoły lub zespołu szkół) dla dzieci i pracowników placówki, pod warunkiem, że stołówka nie jest odrębnym podmiotem gospodarczym, a prowadzenie jej jest ściśle związane z działalnością placówki oświatowej, należy klasyfikować w dziale PKWiU 80 „ Usługi w zakresie edukacji”. Uwzględniając powyższe, w przypadku gdy spełnione są warunki dotyczące sposobu organizacji i finansowania prowadzonego dożywiania dzieci w szkołach lub przedszkolach, usługi te w aktualnym stanie prawnym korzystają ze zwolnienia przedmiotowego od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymienionego w załączniku nr 4 do ustawy w poz. 7 „ Usługi w zakresie edukacji ” o symbolu PKWiU ex 80.

III. Natomiast sprzedaż obiadów innym osobom, zgodnie z § 40 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 ze zm.), w okresie do dnia 31 grudnia 2007 r. podlega opodatkowaniu wg 7 % stawki podatku. Zgodnie bowiem z tym przepisem obniżoną do wysokości 7% stawkę podatku stosuje się do usług związanych z podawaniem napojów ( PKWiU ex 55.4 ) oraz usług stołówkowych i usług dostarczania posiłków dla odbiorców zewnętrznych ( PKWiU ex 55.5 ), z wyłączeniem :

1. sprzedaży napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2 % oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów alkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5 %;
2. sprzedaży kawy i herbaty ( wraz z dodatkami ), napojów bezalkoholowych gazowanych, wód mineralnych, a także sprzedaży w stanie przetworzonych innych towarów opodatkowanych stawką 22 %.

IV. Stosownie do postanowień art. 113 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10 000 euro. Do wartości sprzedaży nie wlicza się:

1. kwoty podatku,
2. odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku,
3. towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Jeżeli wartość sprzedaży u podatników zwolnionych, w związku ze spełnieniem przesłanek o których mowa wyżej, przekroczy kwotę 10 000 euro, zwolnienie traci moc w momencie przekroczenia tej kwoty. Obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej kwoty, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę.

Mając powyższe na uwadze oraz fakt, że do 30 kwietnia 2004r., zgodnie z § 67 ust. 1 pkt 1 lit. e rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 marca 2002r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 27, poz. 268 ze zm.), usługi stołówek, które nie były ogólnodostępnymi podlegały przedmiotowemu zwolnieniu od podatku, należy stwierdzić, że art. 113 ust. 5 ustawy o VAT będzie miał zastosowanie jeżeli wartość sprzedaży opodatkowanej przekroczy od początku roku 10 000 euro, przy czym kwoty sprzedaży zwolnionej w okresie od 1 stycznia do 30 kwietnia 2004r. nie należy wliczać do tej wartości.

V. Zgodnie z § 8 ust. 1 pkt 14 cytowanego wyżej rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. zwalnia się od podatku usługi świadczone pomiędzy gospodarstwami pomocniczymi jednostek budżetowych, jednostkami budżetowymi i zakładami budżetowymi, z wyłączeniem usług wymienionych w poz. 138 i 153 załącznika nr 3 do ustawy oraz usług komunikacji miejskiej. W świetle powyższego należy stwierdzić, iż usługi, z wyłączeniem taksatywnie wymienionych, świadczone pomiędzy jednostką budżetową – szkoła, a jednostką budżetową – MGOPS, w tym usługi stołówkowe, korzystają z przedmiotowego zwolnienia od podatku od towarów i usług.