W odpowiedzi na zapytanie z dnia 9.09.2004 r. (wpłynęło do tut. Urzędu w dniu 13.09.2004 r.) skierowane do tut. organu podatkowego w sprawie udzielenia pisemnej informacji w zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, w której nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym, Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie, działając na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), informuje:

Na podstawie przepisu art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się m. in. przychody otrzymane z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną, w tym także z tytułu zbycia spółce udziałów w celu ich umorzenia. Natomiast w świetle przepisów art. 30a ust. 1 i 6 oraz ust. 7 „ustawy” z tytułu uzyskania na terytorium Rzeczypospolitej Po1skiej przychodów (dochodów) m.in. ze sprzedaży udziałów w spółkach z o.o. w celu ich umorzenia przez spółkę pobiera się podatek dochodowy od osób fizycznych w formie zryczałtowanej wg stawki 19-procentowej bez pomniejszenia przychodu o koszty uzyskania przychodów z zastrzeżeniem art. 52a, zaś przychodów (dochodów) tych nie łączy się w 2004 r. z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 ustawy.

W związku z powyższym do ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ww. przychodów z tytułu zbycia udziałów w spółce z o.o. w celu ich umorzenia ma zastosowanie przepis art. 21 ust. 1 pkt 50 lit. b ww. ustawy, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są przychody otrzymywane przez osoby fizyczne w związku ze sprzedażą spółce udziałów w celu ich umorzenia w części stanowiącej koszt nabycia tych udziałów.

W przedstawionym przez spółkę stanie faktycznym oraz zgodnie z powołanymi wyżej przepisami prawa opodatkowaniu 19-procentowym zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegać będzie w 2004 r. kwota przychodu stanowiąca różnice pomiędzy przychodem uzyskanym ze sprzedaży udziałów spółki w celu ich umorzenia, a kosztami nabycia tych udziałów, z zastrzeżeniem ust. 17 i 18 art. 21 ustawy oraz przypadków nabycia tych udziałów w drodze spadku lub darowizny.

Nadmienić należy, iż stosownie do dyspozycji art. 41 ust. 4 w związku z ust. 1 niniejszej ustawy spółka, dokonując wypłaty należności udziałowcom będącym osobami fizycznymi z tytułu wykupu własnych udziałów w celu ich umorzenia, zobowiązana jest jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych do pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego od dokonywanych wypłat m.in. z tytułów określonych w powołanym wyżej art. 30a ust. 1 ustawy. Pobrane w ten sposób kwoty zryczałtowanego podatku dochodowego płatnicy, stosownie do postanowień art. 42 ust. 1 ustawy, przekazują w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwego według siedziby spółki, przesyłają równocześnie deklaracje według ustalonego wzoru.

Z powołanych wyżej przepisów prawa materialnego wynika m.in., iż obowiązek naliczenia, pobrania, zadeklarowania oraz wpłaty na rachunek urzędu skarbowego zryczałtowanego podatku dochodowego spoczywa wyłącznie na spółce, jako płatniku tego podatku, w rozumieniu art. 8 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.). Wobec tego również na płatniku spoczywa odpowiedzialność podatkowa z tytułu niepobranego lub pobranego a niewpłaconego podatku. Wskazują na to przepisy art. 30 1 i 4 powołanej wyżej ustawy - Ordynacja podatkowa, które stanowią m.in., iż płatnik, który nie wykonał nałożonych prawem podatkowym obowiązków obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu, zgodnie z przepisami art. 30 1, odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany a niewpłacony. W związku z powyższym, jeżeli w prowadzonym postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi wystąpienie powyższych okoliczności, to wówczas zobowiązany jest do wydania w trybie i na zasadach 4 art. 30 ordynacji podatkowej decyzji o odpowiedzialności podatkowej płatnika, określającej wysokość należności z tytułu niepobranego lub pobranego a niewpłaconego podatku. Z powyższej odpowiedzialności płatnik może być zwolniony wyłącznie w sytuacji określonej w przepisach 5 art. 30 ordynacji podatkowej, tj. jeżeli odrębne przepisy stanowią inaczej, albo jeżeli podatek ten nie został pobrany z winy podatnika.

Tak więc, zgodnie z powołanymi powyżej przepisami, spółka jako płatnik zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu sprzedaży przez wspólników spółki udziałów w spółce w celu ich umorzenia może korzystać w toku obliczania i pobierania podatku od podatnika z powoływanej instytucji „oświadczenia o wydatkach podatnika, jakie poniósł na objęcie udziałów, które zbywa” wyłącznie w przypadkach znanych spółce kosztów nabycia przez podatnika tych zbywanych udziałów oraz posiadania w tym zakresie własnej dokumentacji wykazującej te koszty nabycia udziałów. W innych przypadkach, dla prawidłowego obliczenia przez spółkę niniejszego podatku dochodowego niezbędne jest posiadanie przez płatnika stosownej dokumentacji, umożliwiającej ustalenie rzeczywistych w danym okresie kosztów nabycia przedmiotowych udziałów zbywanych spółce. W takich sytuacjach niniejsze „oświadczenie wspólnika” może stanowić jedynie dokumentacje pomocniczą wykazującą zbiorcze koszty nabycia zbywanych spółce udziałów, nie może natomiast stanowić podstawy do ustalania ich wysokości. Potwierdzeniem tego m.in. są postanowienia art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 „ Nr 76, poz. 694 ze zm.) określające m.in. zasady ksiąg rachunkowych, w tym również dla celów rozliczeń z budżetem państwa.

W związku z korzystaniem przez spółkę z ww. instytucji oświadczeń udziałowców o wysokości poniesionych wydatków na nabycie udziałów zbywanych spółce w celu umorzenia, spółka w prowadzonej korespondencji z udziałowcami winna również wskazać na powołane wyżej obowiązki płatnika i podatnika wynikające z postanowień art. 30 ordynacji podatkowej.