Ad. 1, 2 Na podstawie art. 88 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 11.03.2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) z prawa do odliczenia podatku naliczonego są wyłączone towary i usługi, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, z wyjątkiem przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego.

W szczególnych przypadkach, tj. jeżeli poniesione przez podatnika wydatki nie stanowią kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, wyłączenia z prawa do odliczenia podatku naliczonego, o którym mowa w ww. art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy nie stosuje się.W art. 88 ust. 3 pkt. 1 i 2 ustawy stwierdza się bowiem, że przepis ust. 1 pkt 2 nie dotyczy:1) wydatków związanych z nabyciem towarów i usług, o których mowa w art. 87 ust. 3 (tj. towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji), oraz z nabyciem gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów;2) wydatków związanych z nabyciem towarów i usług zaliczanych u podatnika do środków trwałych nie podlegających amortyzacji, zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, jeżeli fakt ten pozostaje w ścisłym związku ze zwolnieniem od tego podatku.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt. 1 lit. a i b ustawy z dnia 15.02.1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz.654 ze zm.) nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na:a) nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów,b) nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie innych niż wymienione w lit. a) środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym również wchodzących w skład nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.Stosownie natomiast do art. 16c pkt 2 ww. ustawy o podatku dochodowym amortyzacji nie podlegają budynki, lokale, budowle i urządzenia zaliczane do spółdzielczych zasobów mieszkaniowych lub służących działalności społeczno-wychowawczej prowadzonej przez spółdzielnie mieszkaniowe.

W związku z tym w odniesieniu do ustanowienia spółdzielczego prawa do garaży lub lokali użytkowych nie ma zastosowania wyłączenie z zakazu odliczania podatku naliczonego wyrażone w art. 88 ust. 3 pkt 1 ustawy. Należy jednak zaznaczyć, że zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4f ww. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - obowiązującym do 31.12.2004r. na podstawie art. 5 ust.1 ustawy z dnia 12 listopada 2003r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 202, poz.1957) - wolne od podatku są dochody spółdzielni mieszkaniowych uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi i z innych źródeł przychodów - w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych i inne cele statutowe, z wyjątkiem działalności gospodarczej.

Jeżeli zatem występują wydatki związane z nabyciem towarów, zaliczane w spółdzielni mieszkaniowej do środków trwałych nie podlegających amortyzacji, a fakt ten pozostaje w ścisłym związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego, to do 31.12.2004r. (z uwagi na ww. art. 17 ust.1 pkt 4f ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) Spółdzielnia ma prawo - zgodnie z ww. art. 88 ust. 3 pkt 2 ustawy - do odliczania podatku naliczonego od tych wydatków.

Ad. 3 Zgodnie z regulacją zawartą w art. 43 ust.1 pkt 11 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) zwalnia się od podatku “czynności wykonywane na rzecz członków spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali mieszkalnych, członków spółdzielni będących właścicielami lokali mieszkalnych lub na rzecz właścicieli lokali mieszkalnych nie będących członkami spółdzielni, za które są pobierane opłaty, zgodnie z art. 4 ust. 1, 2, 4 i 5 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych”.

Jak wynika z powyższego, zwolnienie to dotyczy wyłącznie opłat związanych z lokalami mieszkalnymi. Natomiast od pobieranych opłat eksploatacyjnych związanych z lokalami użytkowymi i garażami winien być naliczany 22% podatek VAT. Dotyczy to również lokalu, który utracił swój charakter mieszkalny przez wykorzystywanie go na cele działalności gospodarczej.

Ad. 2, 4 Przepis art. 86 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług stwierdza jednoznacznie, że podatnikowi, o którym mowa w art.15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Treść tego przepisu wskazuje, iż: - po pierwsze, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje jedynie czynnym podatnikom VAT, - po drugie, prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikowi jedynie „w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.” Odliczyć zatem można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza zatem możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz nie podlegających temu podatkowi. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego, może być częściowe, tzn. w tej części, w jakim dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakim towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności zwolnionych od podatku. Nie przysługuje ono zatem w zakresie wykonywania czynności nie podlegających w ogóle podatkowi

Z kolei przepis art.90 ust.1 ustawy stanowi, że w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

W sytuacji, gdy nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot podatku naliczonego, związanego z czynnościami dającymi prawo do odliczenia, w myśl regulacji art. 90 ust. 2 tej ustawy, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10. Proporcję, tę ustala się na podstawie rocznych obrotów osiągniętych przez podatnika w roku poprzedzającym rok, w odniesieniu do którego ustalana jest proporcja ( art. 90 ust. 3 i 4 ustawy ), jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (licznik), w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo (mianownik).

Należy również zwrócić uwagę na uregulowania art. 90 ust 5-7 w/w ustawy. W przepisach tych stanowi się, iż przy obliczaniu struktury sprzedaży, nie bierze się pod uwagę obrotu uzyskanego z tytułu dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym podatnik zaliczył do wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji i których używał na potrzeby własnej działalności, a także obrotu uzyskanego z tytułu transakcji dotyczących nieruchomości lub zwolnionych z VAT usług pośrednictwa finansowego (wymienionych w poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy) w zakresie, w jakim czynności te dokonywane są sporadycznie. Natomiast do obrotu uzyskanego z tytułu czynności, w stosunku do których nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, podatnik będzie musiał wliczyć kwotę otrzymanych subwencji lub dotacji, innych niż określone w art. 29 ust 1 ustawy.

Podstawą opodatkowania w myśl regulacji zawartej w art. 29 ust. 1 w/w ustawy jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrotem jest także otrzymana dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana z dostawą lub świadczeniem usług.

Uwzględniając powyższe unormowania należy stwierdzić, iż podatnik ma generalny obowiązek wyodrębniania podatku, który związany jest z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu. Dotyczyć to będzie przede wszystkim tych transakcji, w przypadku których nabywane dobra w całości służą sprzedaży opodatkowanej. Wówczas bowiem cały taki podatek może być alokowany jako podatek związany z wykonywaniem czynności opodatkowanych i podlegający w związku z tym odliczeniu.

Wskazana zatem zasada wyłącza możliwość dokonywania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz nie podlegających temu podatkowi. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego, może być częściowe, tzn. w tej części (zakresie), w jakim dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności zwolnionych od podatku. Skoro rzecz dotyczy odliczenia podatku, to pod uwagę można wziąć tylko takie transakcje, które w ogóle objęte są zakresem przedmiotowym VAT.

Po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-9, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-7, dla zakończonego roku podatkowego. Korekty tej nie dokonuje się, jeżeli kwota korekty nie przekroczy 0,01% kwoty podatku naliczonego podlegającego korekcie.

W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, z wyłączeniem tych, w odniesieniu do których wydatki poniesione na ich nabycie jednorazowo mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, korekty, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości - w ciągu 10 lat, począwszy od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości - jednej dziesiątej, kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. Stanowisko podatnika w kwestii zapytań jest prawidłowe.