Ad I.
Zgodnie z art. 19 ust. 10 ustawy o VAT z 11 marca 2004 r. w przypadku dostawy towarów, której przedmiotem są lokale i budynki, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty nie późnej jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wydania, z zastrzeżeniem ust. 13 pkt 10 i 11. Z kolei art. 29 ust. 5 tej ustawy stanowi, że w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.
Artykuł 6 ust. 7 b ustawy o VAT z 1993 r. - utrata mocy z dniem 1 maja 2004 r. - stanowił, że w przypadku sprzedaży lokali i budynków, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty nie później jednak niż 30 dnia od dnia wydania. Jednocześnie art. 15 ust. 2a tej ustawy stanowił, że wartość gruntu podlegała wyłączeniu z podstawy opodatkowania. Oznacza to, że skoro grunt nie podlegał regulacjom ustawy z 1993 r., to w dacie wpłaty nie mógł powstać obowiązek podatkowy.
Jeżeli jednak fizyczne wydanie lokalu nastąpiło przed dniem 1 maja 2004 r., pomimo że akt notarialny dotyczący przeniesienia prawa własności mieszkania wraz z udziałem we współwłasności gruntu podpisany został po tej dacie, uznać należy, że obowiązek podatkowy z tytułu dostawy lokalu wraz z udziałem we współwłasności gruntu powstał w tym przypadku przed 1 maja 2004 r. Samo przeniesienie własności lokalu wraz z gruntem w formie aktu notarialnego nie będzie więc wiązało się z koniecznością naliczania VAT od udziału we współwłasności gruntu.
Czyli w sytuacjach opisanych przez podatnika w punktach 1 i 3
• przed 1 maja 2004 r. wpłacona została zaliczka pokrywająca 100% wartości przedmiotu umowy, tj. ceny mieszkania (miejsca parkingowego, komórki lokatorskiej) oraz ceny udziału we współwłasności gruntu; protokolarne przekazanie lokalu nabywcy miało miejsce przed 1 maja 2004 r.;
• przed 1 maja 2004 r. wpłacona została zaliczka, która nie pokrywała 100% wartości przedmiotu umowy, lecz zgodnie z umową przedwstępną pokrywała 100% wartości udziału we własności gruntu; protokolarne przekazanie lokalu nabywcy miało miejsce przed 1 maja 2004 r.;
wobec faktu fizycznego wydania lokalu pod rządami ustawy o VAT z 1993 r., późniejsze przeniesienie własności lokalu wraz z gruntem w formie aktu notarialnego nie będzie wiązało się z koniecznością naliczania VAT od udziału we współwłasności gruntu.
Natomiast w odniesieniu do sytuacji, których opis zawierają punkty 2 i 4
• przed 1 maja 2004 r. wpłacona została zaliczka pokrywająca 100% wartości przedmiotu umowy; protokolarne przekazanie lokalu nabywcy miało miejsce po 1 maja 2004. Akt notarialny zawarto pod rządami ustawy o VAT z 11 marca 2004 r.;
• przed 1 maja 2004 r. wpłacona została zaliczka, która nie pokrywała 100% wartości przedmiotu umowy, lecz zgodnie z umową przedwstępną pokrywała 100% wartości udziału we własności gruntu; protokolarne przekazanie lokalu nabywcy miało miejsce po 1 maja 2004 r. Akt notarialny zawarto pod rządami ustawy o VAT z 11 marca 2004 r.;
należy stwierdzić, że w tych przypadkach, przy braku fizycznego wydania lokali przed 1 maja 2004 r., podstawa opodatkowania przy dostawie lokalu będzie obejmowała również grunt, który na zasadach zawartych w ustawie z 11 marca 2004 r., tj. zgodnie z 146 ust. 1 pkt 2 b dostarczany wraz z obiektem mieszkalnym podlega opodatkowaniu w stawce 7%.
Z kolei w odniesieniu do sytuacji opisanej w pkt 5
• przed 1 maja 2004 r. wpłacona została zaliczka pokrywająca 100% wartości przedmiotu umowy, tj. ceny mieszkania (miejsca parkingowego, komórki lokatorskiej) oraz ceny udziału w wieczystym użytkowaniu gruntu; protokolarne przekazanie lokalu nabywcy miało miejsce przed 1 maja 2004 (także zasiedlenie). Akt notarialny zawarto pod rządami ustawy o VAT z 11 marca 2004 r.;
w tym przypadku wątpliwość dotyczy przeniesienia prawa do udziału w wieczystym użytkowaniu gruntu. Przeniesienie prawa do wieczystego użytkowania wg ustawy z 8 stycznia 1993 r. było czynnością nie podlegającą ustawie VAT. Obecnie po 1 maja 2004 r. pozostaje poza sferą opodatkowania jako towar, nie wchodzi do podstawy opodatkowania jak to ma miejsce w przypadku gruntu przy dostawie lokalu. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT mamy do czynienia z usługą a nie dostawą towaru. Zatem przeniesienie w formie aktu notarialnego prawa własności do lokalu, któremu będzie towarzyszyć przeniesienie prawa do udziału w wieczystym użytkowaniu gruntu rodzi konieczność naliczenia podatku VAT od ceny udziału w wieczystym użytkowaniu gruntu.
W myśl § 5 ust. 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. 97 poz. 970 ze zm.) obniżoną do wysokości 7 % stawkę podatku stosuje się również do zbycia prawa wieczystego użytkowania gruntu, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli, jeżeli budynki te lub budowle albo ich części są opodatkowane stawką 7 %.
Ad II
Zgodnie z § 20 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (DzU 97 poz. 971) fakturę korygującą wystawia się również, gdy podwyższono cenę po wystawieniu faktury lub w razie stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury.
W myśl § 19 ust. 4 tego rozporządzenia sprzedawca jest obowiązany posiadać potwierdzenie odbioru faktury korygującej przez nabywcę; nie dotyczy to eksportu towarów, przypadków określonych w § 14 ust. 2 pkt 3, wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz dostawy towarów, dla której miejsce opodatkowania znajduje się poza terytorium kraju. Potwierdzenie odbioru faktury korygującej stanowi podstawę do obniżenia kwoty podatku należnego w rozliczeniu za miesiąc, w którym sprzedawca otrzymał to potwierdzenie.
Skorygowanie in „-” podatku należnego w miesiącu bieżącego rozliczenia spowoduje, że nie powstanie na koncie Spółki nadpłata w rozumieniu Ordynacji podatkowej, podlegająca zwrotowi na rachunek bankowy podatnika, bądź do zarachowania na poczet istniejących zaległości podatkowych lub przyszłych zobowiązań.
Ad III
Na podstawie przepisu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 959 ze zmianami) podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. W rozpatrywanym stanie faktycznym wyjątek od zasady wyrażonej w powołanym przepisie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a, może stanowić przepis art. 2 pkt 4, zgodnie z którym podatkowi nie podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona, z wyjątkiem umów sprzedaży i zamiany zwolnionych z podatku od towarów i usług, których przedmiotem są nieruchomości lub ich części albo prawo użytkowania wieczystego. W związku z tym czynności cywilnoprawne, które nie wyczerpują znamion przepisu art. 2 ust. 4 podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na zasadzie przepisu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a.
Zgodnie z przepisem art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 86, poz. 959 ze zm.) obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży na stronach czynności cywilnoprawnych, a obowiązek zapłaty tego podatku, w myśl przepisu art. 5 ust. 1 ww. ustawy, ciąży solidarnie na osobach fizycznych, osobach prawnych i jednostkach organizacyjnych niemających osobowości prawnej będących stronami czynności cywilnoprawnej.
Jeżeli jedną ze stron czynności cywilnoprawnej jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej zwolniona od podatku od czynności cywilnoprawnych, obowiązek zapłaty podatku ciąży solidarnie na pozostałych stronach tej czynności – przepis art. 5 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.