Zgodnie z art. 116 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego wystawia w dwóch egzemplarzach fakturę dokumentującą nabycie tych produktów. Oryginał faktury jest przekazywany dostawcy. Faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych powinna być oznaczona jako „Faktura VAT RR" i zawierać m. in.:
- cenę jednostkową nabytego produktu rolnego bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku,
- wartość nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku,
- stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku;
- kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów rolnych;
- wartość nabytych produktów rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku;
- kwotę należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną cyfrowo i słownie.
Stosownie do przepisu art. 116 ust. 6 ww. ustawy zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, w rozliczeniu za miesiąc, w którym dokonano zapłaty, pod warunkiem że:
1) nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną;
2) zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowanego nie później niż 14 dnia, licząc od dnia zakupu, z wyjątkiem przypadku, gdy rolnik zawarł umowę z podmiotem nabywającym produkty rolne określającą dłuższy termin płatności;
3) w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty, o której mowa w pkt 2, zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie produktów rolnych.
W myśl przepisu art. 116 ust. 7 wyżej powołanej ustawy za datę dokonania zapłaty uważa się datę wydania dyspozycji bankowej przekazania środków finansowych na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego, jeżeli dyspozycja ta została zrealizowana. Przepis ust. 8 tegoż artykułu stanowi, iż warunek, o którym mowa w ust. 6 pkt 2, dotyczy tej części zapłaty, która stanowi różnicę między kwotą należności za dostarczone produkty rolne, a kwotą należności za towary i usługi dostarczone rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę tych produktów rolnych.
Zgodnie z przepisem art. 116 ust. 9 ww. ustawy przez należności za towary i usługi dostarczone rolnikowi ryczałtowemu, o których mowa w ust. 8 rozumie się również potrącenia z tytułu spłat rat pożyczek i zaliczek udzielanych rolnikowi ryczałtowemu dostarczającemu produkty rolne, dokonane przez podatnika nabywającego te produkty, pod warunkiem że:
1) zaliczka została przekazana na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego, a na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu potwierdzającego dokonanie tej wpłaty;
2) raty i pożyczki wynikają z umów zawartych w formie pisemnej.
Z analizy powyższych przepisów wynika, że wymóg dokonania rozliczeń za pośrednictwem rachunku bankowego na podstawie art. 116 ust. 6 ustawy o PTU nie dotyczy przypadków, gdy należności z tytułu dostaw produktów rolnych zostaną skompensowane z należnościami z tytułu:
- sprzedaży towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT (np. nasion, maszyn, urządzeń rolniczych, środków dezynfekcyjnych),
- świadczenia jednoznacznie sklasyfikowanych usług – w związku z art. 8 ust. 3 powołanej wyżej ustawy (np. usług rolniczych, transportowych).
Zwrócić należy również uwagę na fakt, że w sytuacji skompensowania należności z tytułu dostaw produktów rolnych z należnościami z tytułu dostaw towarów lub świadczenia usług, cała kwota zryczałtowanego zwrotu podatku z tytułu nabycia produktów rolnych wykazana w fakturze VAT RR powiększa kwotę podatku naliczonego.
Należy jednak pamiętać, że dostawa towarów lub usług na rzecz rolnika ryczałtowego będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1. W związku z tym podatnik ma obowiązek rozliczyć należny podatek od towarów i usług w momencie powstania obowiązku podatkowego.