Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, działając na podstawie art. 14b § 2 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do dnia 31.12.2004 r., zmienia informację Naczelnika Urzędu Skarbowego w Stalowej Woli z dnia 2.12.2004 r. (znak: US.II-423/45/11/04) dotyczącą stosowania przepisów ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) w następujący sposób:

Ze stanu faktycznego przedstawionego przez spółkę wynika, że na podstawie umowy zawartej pomiędzy H. S.A., a H. sp. z o.o. z udziałem związków zawodowych i międzyzakładowej pracowniczej kasy zapomogowo-pożyczkowej H. S.A.:

• H. S.A.:
  - ponosi koszty utrzymania i eksploatacji pomieszczeń, materiałów i urządzeń technicznych, z których korzystają zespół socjalny, związki zawodowe oraz międzyzakładowa kasa zapomogowo-pożyczkowa, w związku z prowadzeniem działalności statutowej,
  - zatrudnia na swoich etatach pracowników zespołu socjalnego, związków zawodowych oraz międzyzakładowej kasy zapomogowo-pożyczkowej oraz ponosi koszty wynagrodzeń,
• H. sp. z o.o.:
  - partycypuje w kosztach ponoszonych przez H. S.A., wymienionych w punkcie 1.

Pytanie spółki dotyczy możliwości zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z partycypowaniem w kosztach funkcjonowania związków zawodowych, zespołu socjalnego oraz międzyzakładowej kasy zapomogowo-pożyczkowej.

Odnosząc się do przedstawionej w zapytaniu kwestii stwierdzić należy, że zgodnie z treścią art. 33 ustawy z dnia 23.05.1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. Nr 55, poz. 234 ze zm.) pracodawca obowiązany jest na warunkach określonych w umowie udostępnić zakładowej organizacji związkowej pomieszczenia i urządzenia techniczne niezbędne do wykonywania działalności związkowej w zakładzie pracy. Związek zawodowy ma zatem prawo, dla prowadzenia swojej działalności statutowej korzystać (nieodpłatnie lub odpłatnie) z rzeczy stanowiących własność pracodawcy, który ponosi koszty ich nabycia lub utrzymania. Przepis art. 33 ww. ustawy stosuje się odpowiednio do międzyzakładowej organizacji związkowej, obejmującej swoim działaniem pracodawcę, z zastrzeżeniem między innymi jej art. 34 § 1 (art. 34 ustawy o związkach zawodowych). W świetle powyższego, skoro ustawa o związkach zawodowych nakłada na pracodawców określone obowiązki wobec związku zawodowego lub międzyzakładowej organizacji związkowej na warunkach określonych umową, to wydatki te, w świetle art. 15 ust 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, są kosztem uzyskania przychodów. Niezależnie od powyższego należy zwrócić uwagę na prawnopodatkowe konsekwencje nieodpłatnego udostępnienia związkom zawodowym nieruchomości (lokali) stanowiących własność pracodawcy:

Stosownie do zapisu art. 13 ust 2 pkt 2 ww. ustawy pracodawca udostępniając nieodpłatne nieruchomości lub jej część związkom zawodowym nie ustala przychodu z tego tytułu. Konsekwencją tego zapisu jest jednak nieuznanie za koszt uzyskania przychodów wydatków ponoszonych przez podatnika (pracodawcę) związanych z tą nieruchomością – stosownie do zapisu art. 16 ust 1 pkt 24 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Z kolei stosownie do postanowień art. 39 ww. ustawy o związkach zawodowych, w zakładach pracy mogą być tworzone pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe. Zasady organizowania i działania tych kas określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19.12.1992 r. w sprawie pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych w zakładach pracy (Dz. U. Nr z 1992 r. 100, poz. 502 ze zm.). Zgodnie z § 4 ust. 1 tego rozporządzenia, zakład pracy świadczy pomoc PKZP w szczególności w zakresie: zapewnienia pomieszczeń biurowych (...), prowadzenie księgowości, obsługi kasowej prawnej itp. wymienionych w ust. 1 § 4. Szczegółowe warunki świadczenia pomocy, o której mowa w ust 1 określa umowa zawarta pomiędzy zakładem pracy a PKZP (ust. 2 § 4). Z uwagi na to, że umowa zawarta w oparciu o ww. przepisy może skutkować obowiązkiem realizowania określonych świadczeń pracodawcy na rzecz kasy, to koszty świadczeń wynikających z umowy – w świetle art. 15 ust 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - będą zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.

Podobnie przedstawia się kwestia dotycząca kosztów obsługi zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Zasady tworzenia i gospodarowania środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych określa ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 ze zm.). Jeżeli w przedsiębiorstwie postanowiono tworzyć fundusz socjalny lub tworzenie takiego funduszu wynika bezpośrednio z ww. ustawy o funduszu świadczeń socjalnych, to pracodawca zgodnie z art. 12a ust 1 ww. ustawy zobowiązany jest do wykonywania przepisów tej ustawy, w przeciwnym bowiem wypadku podlega on karze grzywny. Stąd też, jeżeli pracodawca, który jest zobowiązany do tworzenia funduszu świadczeń socjalnych ponosi wydatki związane z obsługą takiego funduszu, to wydatki te są kosztem uzyskania przychodów.

Podsumowując należy stwierdzić, że wydatki spółki z o.o. wynikające z umowy zawartej w dniu 1.03.2004 r. pomiędzy H. S.A a H. sp. z o.o. dotyczące partycypacji w kosztach utrzymania i funkcjonowania (nie finansowania działalności) związków zawodowych, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz kasy zapomogowo-pożyczkowej są, w świetle art. 15 ust 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztem uzyskania przychodów.