Stan faktyczny:

Spółka z o.o. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży produktów rolnych kupowanych bezpośrednio od rolników. Na potwierdzenie dokonania transakcji podatnik wystawia fakturę VAT RR zawierającą kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości zakupionych produktów rolnych.

W niektórych sytuacjach spółka dokonuje przedpłaty za produkty rolne lub termin zapłaty wynosi do trzech dni i w związku z tym do dnia zapłaty spółka nie wystawia jeszcze faktury VAT RR. Stąd w dniu zapłaty nie dysponuje numerami tych faktur. Ponadto z powodu braku danych danego rolnika ryczałtowego bądź błędnie podanego numeru jego rachunku bankowego, spółka uchybia 14-dniowemu terminowi zapłaty należności za faktury VAT RR.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Zgodnie z treścią art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) nie uważa się za koszty uzyskania przychodów podatku od towarów i usług, z tym, że jest kosztem uzyskania przychodów podatek naliczony (...) w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług – jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego.

Stosownie do treści art. 116 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego wystawia w dwóch egzemplarzach fakturę dokumentującą nabycie tych produktów.

Za rolnika ryczałtowego - zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 19 wymienionej ustawy - uważa się rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.

W myśl powołanego art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004r. zwalnia się od podatku od towarów i usług m.in. dostawę produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywaną przez rolnika ryczałtowego.

Natomiast przepis art. 116 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004r. stanowi, że zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, w rozliczeniu za miesiąc, w którym dokonano zapłaty, pod warunkiem, że:

nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną;

zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego nie później niż 14 dnia, licząc od dnia zakupu, z wyjątkiem przypadku, gdy rolnik zawarł umowę z podmiotem nabywającym produkty rolne określającą dłuższy termin płatności;

w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty, o której mowa w pkt 2, zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie produktów rolnych.

Jak z powyższego wynika ustawodawca przyznaje prawo zwiększenia podatku naliczonego o zryczałtowany zwrot podatku wyszczególnionego na fakturze VAT RR, jednak pod wieloma warunkami, do których należy między innymi obowiązek zapłaty należności za produkty rolne, obejmującej również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego, w terminie 14 dni od dnia zakupu, chyba że umowa zawarta pomiędzy rolnikiem, a podmiotem nabywającym produkty określa inne terminy płatności.

A contrario, zapłacenie należności gotówką wyklucza możliwość zaliczenia kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku do podatku naliczonego nabywcy. Zasada ta będzie miała również zastosowanie w przypadku przekroczenia 14 dniowego terminu płatności określonego w ustawie.

Reasumując jeżeli podatnik, który wystawił fakturę VAT RR, nie nabył prawa do zwiększenia podatku naliczonego o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, to ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wartość faktury VAT RR brutto, tj. w kwocie obejmującej zryczałtowany zwrot podatku.