AD. 1.
Zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy z dnia 11.03.2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54 poz. 535) jeżeli przez wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności przedpłatę zaliczkę zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.
W myśl art. 29 ust. 1 cyt. ustawy podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4. Obrotem jest kwota należna z tytuły sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.
Zgodnie z art. 29 ust. 2 cyt. ustawy w przypadku, gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku.
W przedmiotowej sprawie obowiązkowi podatkowemu podlega przyjęcie zaliczki przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. Pobrana zaliczka pomniejszona o przypadającą od niej kwotę podatku należnego stanowi u podatnika obrót.
Zgodnie z art. 109 ust. 3 cyt. ustawy podatnicy, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 i 82 ust. 3 oraz zwolnionych od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą: kwoty określone w art. 90, dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokość podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżające kwotę podatku należnego oraz kwotę podatku podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu oraz inne dane służące do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej, a w przypadkach określonych w art. 120 ust. 15, art. 125, 134, 138 - dane określone tymi przepisami niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej.
Zatem w rejestrze VAT pobrana zaliczka winna być zaewidencjonowana z chwilą powstania obowiązku podatkowego tj., z chwilą otrzymania zaliczki na poczet przyszłej dostawy towaru lub świadczenia usług.
AD.2.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535) w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Kwotę podatku naliczonego stanowi, z zastrzeżeniem ust. 3-7 suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego- art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. b.
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego stosownie do art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny. Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za następny okres rozliczeniowy (art. 86 ust. 11).
Z zacytowanych przepisów wynika, że w związku z dokonaniem zaliczek na poczet dostaw Podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w miesiącu otrzymania faktury potwierdzającej przekazanie zaliczki (lub za następny okres rozliczeniowy), bowiem u wystawcy faktury powstaje wówczas obowiązek podatkowy i w tym miesiącu ( lub w następnym) zgodnie z art. 109 ust. 3 winna być wpisana do ewidencji zakupu VAT.