Naczelnik Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu, w odpowiedzi na wniosek z dnia 15.10.2004r., uzupełniony w dniu 2.12.2004r., w sprawie udzielenia pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego, złożony w trybie art. 14 a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 1997r. Nr 137, poz. 926 z późn. zm. ), uprzejmie niniejszym wyjaśnia:

Stowarzyszenie – Oddział przedstawiło następujący stan faktyczny:w związku z tym, iż jednostka macierzysta, jako osoba prawna rozlicza podatek dochodowy, podatek VAT oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w wyspecjalizowanym urzędzie skarbowym, to oddziały osoby prawnej powinny również odprowadzać zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych do wyspecjalizowanego urzędu skarbowego właściwego według swojej siedziby. Oddział posiadał jeden numer identyfikacji podatkowej. Z dniem 1 maja 2004 r oddział utracił status podatnika VAT i jako oddział osoby prawnej otrzymał numer identyfikacji podatkowej właściwy dla jednostki nadrzędnej. Numerem tym posługuje się do celów podatku VAT, natomiast dla celów podatku od wynagrodzeń osób fizycznych stosują pierwszy numer identyfikacji podatkowej.

W oparciu o powyższy stan faktyczny zrodziła się wątpliwość:
- czy Oddział osoby prawnej, będący płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, winien odprowadzać zaliczkę na podatek dochodowy do wyspecjalizowanego urzędu skarbowego właściwego według swojej siedziby,
- czy prawidłowym jest posługiwanie się dwoma numerami identyfikacji podatkowej (NIP)?

W przedmiotowym stanie faktycznym zastosowanie znajdują następujące przepisy :

-art. 33 ustawy z dnia 23.04.1964r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93) który stanowi, iż osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną,

- art. 41 ww ustawy, zgodnie z którym, jeżeli ustawa lub oparty na niej statut nie stanowi inaczej, siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający.

- art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity z 2005r. Dz. U. Nr 8, poz. 60) stanowiący, iż płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

- art. 31 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) stosownie do którego, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej,

- art. 38 ust.1wyżej przytoczonej ustawy, stanowiący, iż płatnicy, o których mowa w art. 31 i art. 33-35, przekazują, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby, przesyłając równocześnie deklarację według ustalonego wzoru; jeżeli między kwotą potrąconego podatku a kwotą wpłaconego podatku występuje różnica, należy ją wyjaśnić w deklaracji,

- art. 42 ust. 1 ww ustawy stanowi, iż płatnicy, o których mowa w art. 41, przekazują kwoty pobranych zaliczek na podatek oraz kwoty zryczałtowanego podatku, w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki (podatek) - na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby, przesyłając równocześnie deklaracje według ustalonego wzoru,

- art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1995r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (tekst jednolity z 2004r. Dz. U. Nr 269, poz. 2681 z póżn. zm.), stanowiący, iż obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają również inne podmioty niż wymienione w ust. 1, jeżeli na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, a w szczególności zakłady (oddziały) osób prawnych oraz płatnicy podatków; podmioty te również otrzymują NIP.

- art. 4 pkt 4 powyższej ustawy stanowiący, iż w sprawach określonych w art.3 właściwymi naczelnikami urzędów skarbowych są:(...), dla płatników podatków oraz płatników składek ubezpieczeniowych, niebędących jednocześnie podatnikami, o których mowa w pkt 1-3 – naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę płatnika; w pozostałych przypadkach właściwym naczelnikiem urzędu skarbowego jest naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa Śródmieście

- art. 5 ust. 9b ustawy z dnia 21 czerwca 1996r. o urzędach i izbach skarbowych (tekst jednolity z 2004r. Dz. U. Nr 121poz.1267) stanowiący, iż wyznaczenie terytorialnego zasięgu działania określonego urzędu skarbowego zgodnie z ust. 9a następuje w przepisach określonych na podstawie ust. 9c i może dotyczyć w szczególności: 1) podatkowych grup kapitałowych; 2) banków; 3) zakładów ubezpieczeń; 4) jednostek działających na podstawie przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych; 5) jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych; 6) oddziałów lub przedstawicielstw przedsiębiorstw zagranicznych; 7) osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, które:a) w ostatnim roku podatkowym osiągnęły przychód netto, w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług o równowartości co najmniej 5 mln euro według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na koniec roku podatkowego albob) jako rezydenci w rozumieniu przepisów prawa dewizowego, biorą udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwami położonymi za granicą lub w ich kontroli, albo posiadają udział w kapitale takich przedsiębiorstw alboc) są zarządzane bezpośrednio lub pośrednio przez nierezydenta w rozumieniu przepisów prawa dewizowego lub nierezydent dysponuje co najmniej 5 % głosów na zgromadzeniu wspólników albo na walnym zgromadzeniu, albod) jako rezydenci w rozumieniu przepisów prawa dewizowego jednocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym w rozumieniu innych ustaw lub w jego kontroli albo posiadają jednocześnie udział w kapitale takich podmiotów.

Pojęcie „osoba prawna” jest określone w art. 33 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny ( Dz. U. Z 1964 roku Nr. 16 poz 93 z póź. zm. ), zgodnie z tym przepisem, osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Osobą prawną jest więc taka jednostka organizacyjna, która z mocy przepisów prawa posiada określoną zdolność prawną ( jest podmiotem praw i obowiązków ). Osoby prawne można zdefiniować, jako trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych wyodrębnione w postaci jednostek organizacyjnych wyposażonych przez prawo w osobowość prawną. Należy stwierdzić, że na gruncie przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 roku Kodeks spółek handlowych ( Dz. U. z 2000 roku Nr. 94 poz 1037 ) oddział osoby prawnej jest wewnętrzną jednostką organizacyjną tej osoby. Oddział nie posiada odrębnej od przedsiębiorcy podmiotowości cywilnoprawnej. Stanowi zatem wyodrębnioną jednostkę podmiotu, nie jest to jednak wyodrębnienie normatywne, lecz ekonomiczne i organizacyjne.

Również przepisy Kodeksu cywilnego (art. 431- 436) wykluczają możliwość uznania oddziału za odrębne przedsiębiorstwo.

Zgodnie zaś z art. 41 Kodeksu cywilnego siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający. W przypadku Stowarzyszenia siedziba mieści się w Warszawie.

Artykuł 8 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity z 2005r. Dz. U. Nr 8, poz. 60) stanowi, iż płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Jednakże, art. 31 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 roku Nr 14 poz.176 z póź. zm.), stanowi, iż osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Powyższy przepis, stanowi zatem o jednostkach organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej jako "zakładach pracy” oraz reguluje sytuacje osób fizycznych otrzymujących od tych zakładów przychody ze stosunku pracy.

W przepisach art.38 ust.1 wyżej powoływanej ustawy podatkowej stanowi się, że płatnicy, o których mowa w art. 31 i art. 33–35, przekazują, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby, przesyłając równocześnie deklarację według ustalonego wzoru; jeżeli między kwotą potrąconego podatku a kwotą wpłaconego podatku występuje różnica, należy ją wyjaśnić w deklaracji

Ustawodawca oczekuje więc, iż zakład pracy (także jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej), jeśli osoby fizyczne od tego zakładu uzyskują przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, obliczy i pobierze podatek.

Ponadto, przepisy art. 2 ust. 2 oraz art. 4 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1995r.o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników stanowią, iż oddział z racji posiadania statusu płatnika winien posługiwać się własnym numerem identyfikacji podatkowej, natomiast jeśli nie wykonuje funkcji płatnika – dla celów rozliczeniowych z tytułu obowiązków płatniczych posługuje się NIP osoby prawnej – centrali.

Oddział, więc tylko w sytuacji posiadania statusu płatnika winien uzyskać własny numer NIP.

W związku z powyższym, Naczelnik Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu stoi na stanowisku, iż w sytuacji, gdy Oddział posiada status płatnika, (jest więc zakładem pracy w rozumieniu przytaczanego przepisu art. 31 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ), a stosunek pracy nawiązuje dyrektor (osoba kierująca) Oddziału, organem właściwym w zakresie rozliczeń z tytułu obowiązków płatniczych, dla Wnioskującego, jest zgodnie z art. 5 ust. 9b ustawy z dnia 21 czerwca 1996 roku o urzędach i izbach skarbowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 roku Nr 121 poz.1267), w związku z art. 38 ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wyspecjalizowany urząd skarbowy właściwy dla jego miejsca prowadzenia działalności.W przeciwnym wypadku, a więc jeśli Wnioskująca nie wykonuje tych funkcji, zaliczki na podatek powinny zostać odprowadzone do urzędu skarbowego właściwego według siedziby osoby prawnej (centrali).