Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, dokonując weryfikacji w trybie art. 14b ustawy z dnia 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do dnia 31.12.2004 r., informacji udzielonej podatnikowi przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Ropczycach z dnia 27.07.2004 r. (znak: US.PP/443-9/04) w zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego, wyjaśnia, co następuje:

Umowa użyczenia jest umową uregulowaną w art. 710 - 719 ustawy z dnia 23.04.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Użyczenie jest umową, w której użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy Istotnymi cechami tejże umowy są zatem:

• oddanie rzeczy do używania na pewien czas i
• nieodpłatność.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z powyższego wynika, więc, że co do zasady opodatkowaniu podlegają jedynie odpłatne dostawy towarów i odpłatne świadczenie usług. Jednakże przepis art. 8 ustawy wskazuje, że jako odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu traktować należy każde nieodpłatne świadczenie usług, niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części.

Oddanie towaru do używania na podstawie umowy użyczenia może być w związku z powyższym zakwalifikowane jako nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą, zrównane z odpłatnym świadczeniem usług, jeżeli nie jest związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu tego towaru, w całości lub części. Podstawą opodatkowania w takim przypadku, zgodnie z przepisem art. 29 ust. 12 ustawy, byłby koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika.

Odnośnie kwestii przekazania lub zużycia towarów na potrzeby reprezentacji i reklamy zauważyć należy, iż czynności te mają charakter czynności nieodpłatnych, a te, jak wyżej wskazano, co do zasady nie podlegają opodatkowaniu, za wyjątkiem ściśle określonych przypadków wskazanych w przepisach art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się również przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Z powyższego wynika zatem, iż ustawodawca rozróżnia pojęcia przekazania towarów oraz zużycia towarów. Z zapisów powołanego przepisu wynika również nadto, że opodatkowaniu podlega zużycie określonych w tym przepisie towarów, gdy spożytkowane są na cele ściśle określonych osób. Z treści natomiast art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy, który odnosi się do przekazania towarów na cele reprezentacji i reklamy nie wynika, by w pojęciu „wszelkie inne przekazanie towarów” mieściła się również czynność zużycia towarów. Nie podlegają zatem opodatkowaniu nieodpłatne czynności zużycia towarów na cele związane z prowadzoną przez podatnika działalnością. Natomiast jako odpłatną dostawę towarów potraktować należy przekazanie towarów w formie prezentów (darowizn) przekraczających małą wartość i niemających statusu próbek, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony w całości lub w części.

Ustosunkowując się natomiast do części zapytania strony dotyczącej zakupienia przez podatnika dla pracowników w biurze turystycznym wycieczki w przypadku, gdy część (50 %) ceny finansowane jest z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych a cześć finansowana jest przez samych pracowników, zauważyć należy, iż mamy do czynienia z usługą, która w części jest odpłatna, a w części nieodpłatna, gdyż ją pokrywa dofinansowanie z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Jeżeli chodzi o odpłatne świadczenie usługi o wartości równej odpłatności ponoszonej przez pracownika, przyjąć należy, iż jednostka nabywa usługę turystyki dla bezpośredniej korzyści turysty, w tym przypadku dla pracownika, a usługę taką należy opodatkować zgodnie z art. 119 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku jednak, gdy odprzedaż na rzecz pracowników dokonana zostanie po cenie nie wyższej, niż cena zakupu, marża, a zatem i podstawa opodatkowania podatkiem od towarów i usług, nie wystąpi. Odnośnie natomiast drugiej części usługi finansowanej z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych zauważyć należy, iż przepis art. 8 ust. 2 z odpłatnym świadczeniem usług zrównuje także nieodpłatne świadczenia usług na cele osobiste m.in. pracowników oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenia usług, jeżeli nie są one związane z prowadzonym przedsiębiorstwem, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami w całości lub w części.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 45 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) nie uznaje się za koszty uzyskania przychodu wydatków na działalność socjalną, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. Nr 70, poz. 335 ze zm.). Przepis art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów u usług, stanowi natomiast, że obniżenia lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym z wyłączeniem przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego.

Reasumując, podjęte przez jednostkę czynności – świadczenie usługi finansowanej z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych uznać należy za nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste pracowników niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, w stosunku do których nie przysługiwało jednostce prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku należnego z faktur dokumentujących ich nabycie, co w konsekwencji powoduje, iż nie podlegają one opodatkowaniu w tej części.