Dokonując na podstawie art. 14b § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. -Ordynacja Podatkowa (Dz. U. Nr 137 , poz. 926 ze zm.) weryfikacji ww. informacji, Dyrektor Izby Skarbowej w Krakowie prostuje odpowiedź Naczelnika Urzędu Skarbowego w zakresie opodatkowania bezpłatnego dowozu do pracy pracowników przez pracodawcę posiadającego status ZPChr.
Spółka posiadająca status zakładu pracy chronionej świadczy nieodpłatnie usługi na rzecz swoich pracowników oraz uczestników warsztatów terapii zajęciowej polegające na dowozie do pracy, na zajęcia rehabilitacji społecznej i zawodowej, na badania lekarskie okresowe i specjalistyczne. Dowóz pracowników finansowany jest ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON), a uczestników warsztatu terapii zajęciowej ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).
Spółka twierdzi, iż zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U Nr 123, poz. 776) zapewnienie powyższego dowozu jest warunkiem uzyskania i posiadania statusu pracodawcy prowadzącego zakład pracy chronionej. W związku z tym w opisanym przypadku bezpłatnie świadczone usługi nie będą, zdaniem Spółki, podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W odniesieniu do powyższego Dyrektor Izby Skarbowej w Krakowie wyjaśnia:
Celem wprowadzenia instytucji zakładów pracy chronionej jest pomoc w uzyskaniu i utrzymaniu osobom niepełnosprawnym odpowiedniego zatrudnienia (rehabilitacja zawodowa), ale także opieki medycznej i rehabilitacyjnej. Do podstawowych form aktywności wspomagającej proces rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych się, zgodnie z art. 10 ustawy o rehabilitacji uczestnictwo tych osób w warsztatach terapii zajęciowej. Warsztaty mogą być tworzone przez fundacje, stowarzyszenia lub przez inne podmioty, a koszty utworzenia i działalności warsztatu współfinansowane są ze środków m. in. PFRON-u.
Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy pracodawca prowadzący zakład pracy chronionej jest zobowiązany do zapewnienia doraźnej i specjalistycznej opieki medycznej, poradnictwa i usług rehabilitacyjnych. Ponadto na pracodawcę nałożony został obowiązek utworzenia zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Środki z ZFRON -u przeznaczane są, jak wskazuje art. 33 ust. 4 ustawy o rehabilitacji, na finansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej oraz ubezpieczenie osób niepełnosprawnych, zgodnie z zakładowym regulaminem wykorzystania tych środków. Bardziej szczegółowo rodzaje wydatków finansowanych z ZFRON-u określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 31 grudnia 1998 r. w sprawie zakładowego funduszu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 3, poz. 22), mogą to być m.in. wydatki na pokrycie kosztów dowożenia lub dojazdów do pracy i z pracy osób niepełnosprawnych mających trudności w korzystaniu z publicznych środków transportu (§ 2 pkt 9).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Jednakże zgodnie z art. 8 ust. 2 tej ustawy za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu, uznaje się również każde nieodpłatne świadczenie , niebędące dostawą:

1) na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników,
2) wspólników, udziałowców, akcjonariuszy,
3) wszelkie inne nieodpłatne świadczenia jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami w całości lub w części.

Zatem nieodpłatnie świadczona czynność na rzecz pracowników poprzez ich dowóz z miejsca zamieszkania do miejsca pracy i z powrotem podlega opodatkowaniu. Dojazd do stałego miejsca pracy jest obowiązkiem pracownika i koszty takich przejazdów - o ile są pokrywane przez zakład pracy nie stanowią świadczenia w ramach stosunku pracy.
Istnieją jednak sytuacje, w których usługi transportowe świadczone przez pracodawcę są jedyną możliwością dowozu pracowników do miejsca pracy. A jak zauważa w swoim piśmie Spółka niezapewnienie pracownikom ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności dowozu do pracy jest równoznaczne z odmową zatrudnienia, gdyż nie są one w stanie korzystać z publicznych środków komunikacji. Dowóz, o którym mowa, jest zatem bezpośrednio związany z realizacją celów dla których utworzony został zakład pracy chronionej. Jako iż dowóz finansowany z ZFRON jest na rzecz niepełnosprawnych świadczony nieodpłatnie - nie stanowi usługi, o której mowa w art. 5 ust. pkt 1 ustawy o VAT. Jednocześnie Spółce nie przysługuje prawo odliczania podatku naliczonego związanego z przedmiotowym dowozem, zgodnie z postanowieniami art. 86 ust. l powołanej ustawy.
Dowóz pracowników i uczestników warsztatu na zajęcia rehabilitacji społecznej i zawodowej, na badania lekarskie okresowe i specjalistyczne również nie będzie podlegał opodatkowaniu, gdyż stanowi obowiązek obciążający pracodawcę prowadzącego zakład pracy chronionej na podstawie przepisów ustawy o rehabilitacji.