INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku, który wpłynął do tut. Biura w dniu 08 marca 2012 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty osobie fizycznej, na podstawie wyroku Sądu, odszkodowania z tytułu niedostarczenia przez Gminę lokalu socjalnego osobie eksmitowanej:

• w części dotyczącej braku możliwości zwolnienia z opodatkowania ww. odszkodowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - jest prawidłowe,
• w części dotyczącej możliwości zwolnienia z opodatkowania tegoż odszkodowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy - jest nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 08 marca 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty osobie fizycznej, na podstawie wyroku Sądu, odszkodowania z tytułu niedostarczenia przez Gminę lokalu socjalnego osobie eksmitowanej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca wraz z małżonką jest, na podstawie małżeńskiej wspólności ustawowej, właścicielem lokalu mieszkalnego.

W dniu 02 marca 2007 r. Sąd Rejonowy, z powództwa Wnioskodawcy i jego małżonki wydał wyrok, w którym nakazał pozwanym lokatorom opuszczenie i opróżnienie ww. lokalu mieszkalnego, a także ustalił, iż tymże lokatorom przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego wskazanego przez Gminę. W następstwie uchylania się przez Gminę od złożenia pozwanym oferty najmu lokalu socjalnego, w wykonaniu określonego powyżej wyroku, Wnioskodawca wraz z małżonką wniósł, w dniu 07 września 2010 r. do Sądu Rejonowego pozew o zapłatę odszkodowania przeciwko Gminie na kwotę 19.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 stycznia 2009 r. do dnia zapłaty. W konsekwencji właściciele przedmiotowego lokalu mieszkalnego zawarli z Gminą dnia 24 lutego 2011 r. ugodę, w której Gmina zobowiązała się zapłacić kwotę 19.000 zł. Zapłatę wynikającą z niniejszej ugody Wnioskodawca wraz z małżonką otrzymali w dniu 18 marca 2011 r.

Należy wskazać, iż korzystanie przez osoby trzecie z ww. lokalu mieszkalnego nie stanowiło po stronie jego właścicieli przedmiotu działalności gospodarczej.

Strony, zawierając w omawianej sprawie ugodę oparły się na odpowiedzialności odszkodowawczej Gminy, wynikającej z art. 417 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego. Wysokość odszkodowania wynikającego z omawianej ugody strony ugody ustaliły w oparciu o rzeczywiste straty jakie ponieśli właściciele w związku z niepłaceniem przez lokatorów czynszów i innych opłat za korzystanie z przedmiotowego lokalu mieszkalnego. Strony ugody wzięły pod uwagę, iż używające omawianego lokalu mieszkalnego osoby nie wywiązywały się z obowiązku płacenia czynszu od początku 2006 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy od zapłaty odszkodowania przez Gminę na rzecz Wnioskodawcy i jego małżonki wynikającej z zawartej przed Sądem między powyższymi ugody Wnioskodawca powinien zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawcy, na mocy art. 21 ust. l pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest zwolniony z zapłaty - za odszkodowanie wynikające z ugody zawartej przed Sądem między Wnioskodawcą i jego małżonką a Gminą - podatku dochodowego od osób fizycznych.

W ocenie Wnioskodawcy uzyskane odszkodowanie spełnia wszelkie przesłanki stosowania wyżej wskazanego przepisu, tj.:

1. stanowi odszkodowanie otrzymane na podstawie ugody sądowej;
2. przyznane odszkodowanie nie wynika, ani nie ma związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę i jego małżonkę działalnością gospodarczą;
3. przyznane odszkodowanie nie dotyczy korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Odnośnie ostatniego punktu wyłączającego zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych w wypadku korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono, Wnioskodawca uważa, iż odszkodowanie wynikające z zawartej przed Sądem ugody w niniejszej sprawie stanowi odszkodowanie za rzeczywiste straty (damnum emergens), nie stanowi natomiast odszkodowania za utracone korzyści (lucrum cessans). Zdaniem Wnioskodawcy, strony ugody ustaliły wysokość odszkodowania biorąc pod uwagę przede wszystkim realną stratę jaką Wnioskodawca i jego małżonka ponieśli w wyniku niepłacenia przez osoby korzystające z lokalu mieszkalnego czynszu od 2006 r., będącą między innymi rezultatem tego, że Gmina nie spełniła swojego obowiązku w postaci znalezienia dla osób korzystających z przedmiotowego lokalu mieszkalnego lokalu socjalnego.

W opinii Wnioskodawcy odszkodowanie w sprawie stanowiącej przedmiot niniejszego wniosku stanowi podstawę zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b omawianej ustawy, będąc „innym odszkodowaniem otrzymanym na podstawie wyroku lub ugody sądowej”.

Wnioskodawca podnosi, iż w żadnym wypadku zwolnienie to nie powinno wynikać z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazującego, że podstawą zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Wnioskodawca zwraca uwagę na okoliczność, iż każdy punkt wymieniony kolejno w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest odrębną i samoistną podstawą do zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych. Wystarczy spełnić przesłanki wymienione w jednym z nich ażeby uzyskać takowe zwolnienie.

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane od Gminy na podstawie ugody zawartej przed Sądem odszkodowanie spełnia przesłanki pkt 3b art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co – w opinii Wnioskodawcy - stanowi wystarczającą i samodzielną podstawę do uzyskania zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, bez konieczności spełnienia przesłanek wskazanych w innych punktach art. 21 ust. 1 wskazanej ustawy, w tym przesłanek pkt 3 omawianego przepisu.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wynika, iż wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Należy jednak podkreślić, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca wraz z żoną jest właścicielem lokalu mieszkalnego zajmowanego przez osoby trzecie, które od 2006 r. nie wywiązują się z obowiązku płacenia czynszu.

Wnioskodawca wraz z małżonką wniósł w dniu 07 września 2010 r. - wobec treści art. 417 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego - do Sądu Rejonowego pozew o zapłatę odszkodowania przeciwko Gminie na kwotę 19.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29 stycznia 2009 r. do dnia zapłaty. W konsekwencji właściciele przedmiotowego lokalu mieszkalnego zawarli z Gminą dnia 24 lutego 2011 r. ugodę, w której Gmina zobowiązała się zapłacić kwotę 19.000 zł. Zapłatę wynikającą z niniejszej ugody Wnioskodawca wraz z małżonką otrzymali w dniu 18 marca 2011 r.

Zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.) jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Z przepisu art. 417 § 1 ww. Kodeksu cywilnego wynika, iż za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa (art. 417 § 2 Kodeksu cywilnego).

Jeszcze raz należy podkreślić, iż zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Tym samym wypłacane przez Gminę właścicielowi lokalu odszkodowanie z tytułu niedostarczenia przez Gminę lokalu socjalnego osobie uprawnionej do tego lokalu na mocy prawomocnego wyroku (tj. osobie eksmitowanej) – zgodnie ze stanowiskiem Wnioskodawcy - nie jest odszkodowaniem korzystającym z ww. zwolnienia.

Powołane bowiem powyżej przepisy – art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz art. 417 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego, do którego odsyła ww. art. 18 ust. 5 – regulują tylko możliwość wystąpienia strony o odszkodowanie, nie określają jednak wprost jego wysokości, a także nie wskazują zasad ustalania odszkodowania.

Jednakże – wbrew opinii Wnioskodawcy - powyższe odszkodowanie nie może również korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z treści tego przepisu wynika bowiem, iż wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Podkreślić należy, iż podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Odszkodowanie jest świadczeniem, którego celem jest naprawienie wyrządzonej szkody. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono – wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się. Na podstawie ww. przepisów opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega odszkodowanie otrzymane z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W świetle powyższego wypłacone Wnioskodawcy – współwłaścicielowi lokalu mieszkalnego – odszkodowanie z tytułu niedostarczenia przez Gminę lokalu socjalnego osobie uprawnionej na mocy prawomocnego wyroku (tj. osobie eksmitowanej) nie dotyczy odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, ale dotyczy utraconych korzyści, korzyści, które właściciel lokalu mógłby uzyskać, gdyby bez przeszkód mógł dysponować swoją własnością – lokalem mieszkalnym, tj. np. wynająć go na wolnym rynku. W związku z czym odszkodowanie to nie będzie korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wypłacona zatem na podstawie wyroku Sądu kwota odszkodowania stanowi przychód z tzw. innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ust. 1 powyższej ustawy – w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2011 r. - za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Wskazany przez ustawodawcę w art. 20 ust. 1 ww. ustawy katalog przychodów zaliczanych do innych źródeł nie stanowi katalogu zamkniętego, zawiera on jedynie przykładowe wskazanie przychodów zaliczanych do innych źródeł.

Reasumując otrzymane przez Wnioskodawcę od Gminy, na podstawie wyroku Sądu, odszkodowanie z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego stanowi przychód z tzw. innych źródeł, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Powyższe oznacza, że w części dotyczącej braku możliwości zwolnienia z opodatkowania ww. odszkodowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe. Natomiast w części dotyczącej możliwości zwolnienia z opodatkowania tegoż odszkodowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy - za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla Wnioskodawcy. Natomiast w sytuacji, gdyby żona Wnioskodawcy oczekiwała interpretacji w zakresie skutków podatkowych wypłaty osobie fizycznej, na podstawie wyroku Sądu, odszkodowania z tytułu niedostarczenia przez Gminę lokalu socjalnego osobie eksmitowanej, winna wystąpić z odrębnym wnioskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.