INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 23 lutego 2012 r. (wpływ do tutejszego organu dnia 28 lutego 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z odliczeń w ramach ulgi rehabilitacyjnej - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 lutego 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z odliczeń w ramach ulgi rehabilitacyjnej.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Małżonka Wnioskodawcy jest Jego jedyną opiekunką, gdyż nie mają dzieci ani rodziny. Wnioskodawca jest sparaliżowany po udarze mózgu, który miał miejsce w 2005 r. i na stałe został zaliczony do I grupy inwalidztwa. Małżonka Wnioskodawcy ma natomiast uszkodzony cały kręgosłup (od szyjnego do lędźwiowo-krzyżowego).

W związku z ww. schorzeniem Wnioskodawca korzysta z pomocy osób trzecich m. in. przy kąpieli, umieszczaniu go w samochodzie celem dojazdów do lekarza, na zabiegi i na badania, w czasie nieobecności małżonki w domu, która musi załatwiać różne sprawy z Nim związane np. w aptece, na poczcie, w urzędzie skarbowym itp.

Z powodu wieku i stanu zdrowia małżonka Wnioskodawcy nie jest w stanie zabezpieczyć tej opieki sama, a korzystając z pomocy innych osób Wnioskodawca ponosi wydatki, które nie zostały potwierdzone rachunkami.

Z broszury Ministerstwa Finansów dotyczącej rozliczenia ulgi rehabilitacyjnej z części poświęconej dokumentowaniu wydatków wynika, że w przypadku wydatków limitowanych związanych z opłacaniem przewodników osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczanych do I grupy inwalidztwa nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających wysokość wydatków.

W związku z powyższym w zeznaniu podatkowym za 2010 r. Wnioskodawca odliczył 2.280 zł „na samochód” którego jest współwłaścicielem i którym małżonka dowozi go na zabiegi oraz 2.280 zł na usługi związane z I grupą inwalidzką.

Urząd Skarbowy zakwestionował odliczenie wydatków związanych z I grupą inwalidzką, żądając rachunków. W efekcie powyższego Wnioskodawca dokonał dopłaty podatku do zeznania PIT-37 wraz z odsetkami.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle obowiązujących przepisów w pozycji „inne usługi związane z I grupą inwalidzką” Wnioskodawca miał prawo odpisać poniesione koszty bez ich dokumentowania rachunkami...

Zdaniem Wnioskodawcy – mając na uwadze broszurę Ministerstwa Finansów wyjaśniającą m. in. sposób rozliczania ulgi rehabilitacyjnej – wydatki wykazane we wniosku podlegają odliczeniu w ramach ww. ulgi podatkowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307) – w brzmieniu obowiązującym w 2010 r. - podstawę obliczenia podatku z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3, art. 29-30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 4, 4a - 4e, ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2 lub art. 25, po odliczeniu kwot wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.

Rodzaje wydatków na cele rehabilitacyjne uprawniające do odliczeń od dochodu przed opodatkowaniem zawiera art. 26 ust. 7a ww. ustawy, zaś zasady i warunki dokonywania tych odliczeń określone zostały w ust. 7b – 7g tego artykułu.

Stosownie do treści art 26 ust. 7d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, warunkiem odliczenia wydatków, o których mowa w ust. 7a, jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:

1. orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
2. decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną albo
3. orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów.

Na podstawie art. 26 ust. 7f ww. ustawy, ilekroć w przepisach ust. 7a jest mowa o osobach zaliczonych do:

1. I grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
1. całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo
2. znaczny stopień niepełnosprawności;
2. II grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
1. całkowitą niezdolność do pracy albo
2. umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Zgodnie z art. 26 ust. 7g ww. ustawy, odliczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 6, może być dokonane również w przypadku, gdy osoba, której dotyczy wydatek, posiada orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, małżonka Wnioskodawcy jest Jego jedyną opiekunką, gdyż nie mają dzieci ani rodziny. Wnioskodawca jest sparaliżowany po udarze mózgu, który miał miejsce w 2005 r. i na stałe został zaliczony do I grupy inwalidztwa. Małżonka Wnioskodawcy ma natomiast uszkodzony cały kręgosłup (od szyjnego lędźwiowo-krzyżowego).

W związku z ww. schorzeniem Wnioskodawca korzysta z pomocy osób trzecich m. in. przy kąpieli, umieszczaniu go w samochodzie celem dojazdów do lekarza, na zabiegi i na badania, w czasie nieobecności małżonki w domu, która musi załatwiać różne sprawy z Nim związane np. w aptece, na poczcie, w urzędzie skarbowym itp.

Z powodu wieku i stanu zdrowia małżonka Wnioskodawcy nie jest w stanie zabezpieczyć tej opieki sama, a korzystając z pomocy innych osób Wnioskodawca ponosi wydatki, które nie zostały potwierdzone rachunkami.

Z broszury Ministerstwa Finansów dotyczącej rozliczenia ulgi rehabilitacyjnej w części poświęconej dokumentowaniu wydatków uprawniających do odliczeń wynika, że w przypadku wydatków limitowanych związanych z opłacaniem przewodników osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczanych do I grupy inwalidztwa nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających wysokość wydatków.

W związku z powyższym w zeznaniu podatkowym za 2010 r. Wnioskodawca odliczył 2.280 zł „na samochód” którego jest współwłaścicielem i którym małżonka dowozi go na zabiegi oraz 2.280 zł na usługi związane z I grupą inwalidzką.

Urząd Skarbowy zakwestionował odliczenie wydatków związanych z I grupą inwalidzką, żądając rachunków. W efekcie powyższego Wnioskodawca dokonał dopłaty podatku do zeznania PIT-37 wraz z odsetkami.

Przepis art. 26 ust. 7a ww. ustawy stanowi, że za wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 6, uważa się wydatki poniesione na:

1. adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
2. przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
3. zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
4. zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
5. odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
6. odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne;
7. opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2 280 zł;
8. utrzymanie przez osoby niewidome, o których mowa w pkt 7 psa przewodnika – w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty określonej w pkt 7,
9. opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
10. opłacenie tłumacza języka migowego;
11. kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia;
12. leki - w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo);
13. odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
1. osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
2. osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II – grupy inwalidztwa oraz dzieci niepełnosprawnych do 16 lat - również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a);
14. używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne – w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2 280 zł;
15. odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
1. na turnusie rehabilitacyjnym,
2. w zakładach, o których mowa w pkt 6,
3. na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży, o których mowa w pkt 11.

W myśl art. 26 ust. 7c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w brzmieniu obowiązującym w 2010 r. – wysokość wydatków na cele określone w ust. 7a ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie, z wyjątkiem wydatków, o których mowa w ust. 7a pkt 7, 8 i 14.

Wydatki, o których mowa w ust. 7a, podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie (art. 26 ust. 7b ustawy – w brzmieniu obowiązującym w 2010 r.).

Należy zaznaczyć, że wszelkiego rodzaju ulgi i zwolnienia są wyjątkiem od konstytucyjnej zasady równości i powszechności opodatkowania, dlatego winny być interpretowane ściśle z literą prawa. Niedopuszczalna jest zatem ich interpretacja rozszerzająca.

Ponadto wyjaśnić należy, że korzystanie z ulg nie jest obowiązkiem podatników, lecz przywilejem z którego mogą, lecz nie muszą korzystać. Decyzja o skorzystaniu z ulgi wiąże się jednak ze zrealizowaniem określonych warunków, których spełnienie bez względu na stopień uciążliwości jest obowiązkiem podatnika chcącego z tej ulgi skorzystać.

W świetle powyższych przepisów, aby osoba niepełnosprawna mogła skorzystać z odliczeń wskazanych przez Wnioskodawcę, tj. zawartych w art. 26 ust. 7a pkt 7, musi posiadać orzeczenie o niepełnosprawności, na podstawie którego została zaliczona do I grupy inwalidztwa w związku z niepełnosprawnością narządu ruchu oraz faktycznie korzystać z pomocy przewodnika i ponosić z tego tytułu koszty (wydatki). Przy czym kwota w wysokości 2.280 zł stanowi górny limit przysługującej ulgi – nie jest to natomiast kwota odliczenia przysługująca podatnikowi bezwarunkowo – zależy ona od wysokości faktycznie poniesionych wydatków.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowią, że wydatki ponoszone m.in. przez osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa nie wymagają sformalizowanego dokumentu potwierdzającego poniesienie wydatku np. rachunku, faktury, jednakże w toku weryfikacji organowi podatkowemu należy przedstawić dowody świadczące o tym, że osoba niepełnosprawna istotnie poniosła wydatki na opłacenie przewodnika (może to być więc np. umowa cywilnoprawna zawarta z przewodnikiem). Organ podatkowy – w trakcie czynności sprawdzających lub postępowania podatkowego jest uprawniony na podstawie Ordynacji podatkowej do żądania potwierdzenia faktu posiadania stosownego orzeczenia o niepełnosprawności oraz dokumentów potwierdzających poniesienie wydatku, w tym wskazania danych identyfikujących osób świadczących pomoc w charakterze przewodników osób niepełnosprawnych oraz wysokości wypłaconego im wynagrodzenia, a podatnik celem zweryfikowania zasadności dokonanego odliczenia winien informacji powyższych udzielić.

Należy tutaj zaznaczyć, iż ustawodawca nie wyjaśnił w ustawie, jak należy rozumieć słowo „przewodnik”, dlatego też wyjaśnienie tego słowa należy wywieść z definicji słownikowej. Zgodnie z definicją zamieszczoną we Współczesnym Słowniku Języka Polskiego PWN, przewodnik, oznacza osobę prowadzącą kogoś, wskazująca drogę, oprowadzającą po jakimś terenie. Z powyższej definicji wynika zatem, że przewodnik powinien towarzyszyć osobie niepełnosprawnej – poprzez wskazywanie jej drogi lub oprowadzanie po jakimś terenie - w związku z wykonywaniem przez nią pewnych czynności.

Zatem mając na uwadze powyższą definicje stwierdzić należy, że jedynie w sytuacji, gdy Wnioskodawca jest osobą z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczoną do I grupy inwalidztwa wydatki związane z Jego doprowadzeniem do samochodu celem dojazdu na zabiegi rehabilitacyjne, do lekarzy i na badania można zakwalifikować do kategorii wydatków, o których mowa w art. 26 ust. 7a pkt 7. Z uwagi jednak iż jak już wcześniej wskazano, kwota 2.280 zł nie jest odliczeniem z tytułu posiadania przez osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu orzeczenia o I grupie inwalidztwa, lecz wyłącznie limitem, powyżej którego wydatki nie podlegają odliczeniu, wydatki takie muszą być faktycznie poniesione co oznacza, że jeśli nie potrafi Pan wykazać, że wydatek rzeczywiście poniósł, nie może go odliczyć w ramach tejże ulgi.

Wyjaśnić również należy, że osoby pełniące funkcję przewodników osób niepełnosprawnych winny wykazać wartości otrzymanych gratyfikacji w rocznym zeznaniu podatkowym, gdyż zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzymane przez nich świadczenia stanowią przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Odnosząc się natomiast do wydatków ponoszonych przez Wnioskodawcę, w związku z opłaceniem osób, które pomagają przy Jego kąpieli oraz podczas nieobecności żony w domu, która musi załatwiać rożne sprawy z Nim związane np. w aptece, na poczcie, w urzędzie skarbowych itp., wyjaśnić należy, że jedynie wydatki dotyczące czynności mieszczących się w zakresie usług opiekuńczych w rozumieniu ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.) - można zakwalifikować do wydatków wymienionych w art. 26 ust. 7a pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako wydatki na usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa. Jednakże aby skorzystać z odliczeń, o których mowa w art. 26 ust. 7a pkt 9 Wnioskodawca – zgodnie z art. 26 ust. 7c ww. ustawy – powinien posiadać dokumenty stwierdzające wysokość poniesionych wydatków, np. faktury VAT, rachunki, umowy cywilnoprawne, itp.

Reasumując, w sytuacji gdy Wnioskodawca jest osobą zaliczona do I grupy inwalidztwa w związku z niepełnosprawnością narządu ruchu, wydatki związane z pomocą osoby trzeciej przy zaprowadzeniu Wnioskodawcy do samochodu celem dojazdu na zabiegi rehabilitacyjne oraz do lekarzy i na badania można zakwalifikować do wydatków, o których mowa w 26 ust. 7a pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże Wnioskodawca – na żądanie organu podatkowego - jest zobowiązany przedstawić dokumenty potwierdzające, że jest osobą niepełnosprawną zakwalifikowaną do I grupy inwalidztwa w związku z niepełnosprawnością narządu ruchu oraz uprawdopodobnić poniesione wydatki, poprzez wskazanie danych identyfikujących osób świadczących pomoc w charakterze przewodnika oraz wysokości wypłaconego im wynagrodzenia, celem zweryfikowania zasadności dokonanego odliczenia. Natomiast wydatki poniesione w związku z opłaceniem osób, które pomagają Wnioskodawcy przy kąpieli oraz które sprawują nad Wnioskodawcą opiekę podczas nieobecności żony w domu – w sytuacji gdy czynności za które dokonywał Pan tych opłat mieszczą się w zakresie usług opiekuńczych w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej - można zakwalifikować do wydatków wymienionych w art. 26 ust. 7a pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako wydatki na usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa. Jednakże aby skorzystać z tych odliczeń Wnioskodawca powinien posiadać dokumenty stwierdzające wysokość poniesionych wydatków, np. faktury VAT, rachunki, umowy cywilnoprawne, itp.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń