Stan faktyczny: w celu utrzymania stałych kontrahentów (strategicznych klientów), Spółka - czynny podatnik VAT, nie mający w zakresie działalności świadczenia usług finansowych - będzie udzielać tym kontrahentom nieoprocentowanych pożyczek na zakupy towarów od tej Spółki.

Ocena prawna stanu faktycznego: podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają czynności enumeratywnie wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. Nr 41 z 2005 r. poz. 399). Wśród czynności tam wskazanych znajdują się również umowy pożyczek. Równocześnie na podstawie art. 2 pkt 4 tej ustawy wyłączone z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych są czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona, z wyjątkiem umów sprzedaży i zamiany zwolnionych z podatku od towarów i usług, których przedmiotem są nieruchomości lub ich części albo prawo użytkowania wieczystego.

Stosownie do dyspozycji art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają m. in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 8 ust. 1 świadczeniem usług dla potrzeb ustawy, jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Stosownie do powyższego należy stwierdzić, iż udzielanie pożyczek podmiotom gospodarczym kwalifikowane jest jako usługa finansowa, podlegająca przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku od towarów i usług, usługi wymienione w załączniku nr 4 do tej ustawy. W powołanym wyżej załączniku w poz. 3, wymienione są usługi pośrednictwa finansowego, z wyłączeniem:

1. działalności lombardów, z wyjątkiem usług świadczonych przez banki,
2. usług polegających na oddaniu w odpłatne użytkowanie rzeczy ruchomej,
3. usług doradztwa finansowego (PKWiU ex 67.13.10-00.20),
4. usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10 - 00.20, - 00.30), z wyjątkiem świadczonych przez zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych w tym zakresie przez podmioty działające w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń,
5. usług ściągania długów oraz factoringu,
6. usług zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lub związkach, obligacjami i innymi rodzajami papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
7. usług przechowywania akcji, udziałów w spółkach lub związkach, obligacji i innych rodzajów papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
8. transakcji dotyczących dokumentów ustanawiających tytuł własności,
9. transakcji dotyczących praw w odniesieniu do nieruchomości.

Jeżeli udzielanie pożyczek przez Spółkę mieści się w zakresie czynności pośrednictwa finansowego i nie mają do niej zastosowania ww wyłączenia, to opisana czynność jest zwolniona z podatku od towarów i usług, a zgodnie z ww art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega temu podatkowi. Nie ma więc obowiązku zgłaszania ww umów w urzędzie skarbowym przez złożenie stosownej deklaracji.