Podatnik w swoim wniosku stwierdził, że dwa małżeństwa na zasadzie wspólności ustawowej małżeńskiej nabyły po 25% udziału w nieruchomości. Mężowie zawiązali spółkę cywilną. W ramach prowadzonej spółki zamierzają wykorzystywać nabytą nieruchomość. Ponieważ nieruchomość jest prywatną własnością wspólników, zamierzają oni wydzierżawiać ją spółce. Wnioskodawa pyta, czy zawarta umowa dzierżawy będzie prawnie skuteczna.

Podatnik stoi na stanowisku, że spółka cywilna ma zdolność do zawierania umów, w tym także umów najmu i dzierżawy. Bez znaczenia jego zdaniem jest fakt, że drugą stroną umowy są poszczególni wspólnicy. Zdaniem Podatnika nieruchomości nabyte przez wspólnika poza działalnością gospodarczą stanowią własność prywatną. Jest to majątek – odrębny od majątku spółki – którym może dysponować swobodnie, na przykład oddać w dzierżawę spółce, której jest wspólnikiem. Natomiast dochody uzyskane z dzierżawy – zdaniem Wnioskodawcy – opodatkowane będą na warunkach ogólnych jako dochody z najmu (na PIT-5).

Spółka cywilna powstaje w wyniku zawarcia umowy przez co najmniej dwie osoby. Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, a w szczególności przez wniesienie wkładu – zgodnie z art. 860 ustawy z dn. 23 kwietnia 1964r. kodeks cywilny (Dz. U. z 1964r., Nr 16, poz. 93., ze zm.). Spółka cywilna jest jednostką organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej. Podstawowym skutkiem majątkowym zawarcia umowy spółki cywilnej jest powstanie między wspólnikami tzw. wspólności łącznej, która obejmuje wszystkie składniki wspólnego majątku. Określenie „majątek spółki” należy zatem rozumieć jako wspólny majątek wspólników, objęty umową, a także nabyty później na rzecz spółki.

Zagadnienia dzierżawy regulują art. 693-709 kodeksu cywilnego. Stosownie do tych przepisów, przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.

W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej, podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych są poszczególni wspólnicy, a nie spółka. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dn. 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2000r., Nr 14, poz. 176, ze zm.), przychody z udziału w spółce nie będącej osobą prawną, ze wspólnej własności, wspólnego przedsięwzięcia, wspólnego posiadania lub wspólnego użytkowania rzeczy lub praw majątkowych u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa w udziale w zysku oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a (podatek liniowy), łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe. Stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 11 tej ustawy za przychód z działalności gospodarczej uważa się również przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze, składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej, jednak – prowadząc działalność gospodarczą – jest jednostka organizacyjną, będącą odrębnym podmiotem gospodarczym, może więc zawierać umowy – także ze wspólnikami.

Jednocześnie należy zauważyć, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje określone limity transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi i jeśli nie zostaną one przekroczone, a kontrahenci posiadają odpowiednią dokumentację, nie ma przeszkód do ich dokonywania. Zgodnie z art. 25a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy, dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami - w rozumieniu art. 25 ust. 1 i 4 - lub transakcji, w związku z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji, obejmującej:

1) określenie funkcji, jakie spełniać będą podmioty uczestniczące w transakcji (uwzględniając użyte aktywa i podejmowane ryzyko), 2) określenie wszystkich przewidywanych kosztów związanych z transakcją oraz formę i termin zapłaty, 3) metodę i sposób kalkulacji zysków oraz określenie ceny przedmiotu transakcji, 4) określenie strategii gospodarczej oraz innych działań w jej ramach - w przypadku gdy na wartość transakcji miała wpływ strategia przyjęta przez podmiot, 5) wskazanie innych czynników - w przypadku gdy w celu określenia wartości przedmiotu transakcji przez podmioty uczestniczące w transakcji uwzględnione zostały te inne czynniki, 6) określenie oczekiwanych przez podmiot obowiązany do sporządzenia dokumentacji korzyści związanych z uzyskaniem świadczeń - w przypadku umów dotyczących świadczeń (w tym usług) o charakterze niematerialnym.

Zgodnie z art. 25a ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązek, o którym mowa w ust. 1, obejmuje transakcję lub transakcje między podmiotami powiązanymi, w których łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość:

1) 30.000 EURO - w przypadku świadczenia usług, sprzedaży lub udostępnienia wartości niematerialnych i prawnych, albo 2) 50.000 EURO - w pozostałych przypadkach.