P O S T A N O W I E N I E

Działając na podstawie art. 14a § 4 i § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz.60), Naczelnik Opolskiego Urzędu Skarbowego w Opolu stwierdza, że stanowisko przedstawione przez Spółkę we wniosku z dnia 12 stycznia 2005 r., w sprawie ujęcia od strony podatku od osób prawnych zrealizowanych różnic kursowych powstałych w wyniku kompensaty wzajemnych należności i zobowiązań nie jest prawidłowe.

U Z A S A D N I E N I E

Pismem z dnia 12 stycznia 2005 r. Nr NF/FG-3/IK/d/543/2005 r. wpłynęło do tutejszego organu podatkowego zapytanie Jednostki w trybie art. 14a Ordynacji podatkowej, dotyczące kwestii ujęcia od strony podatku dochodowego od osób prawnych różnic kursowych związanych z dokonywanymi transakcjami handlowymi z kontrahentami zagranicznymi, na skutek realizowania wzajemnych rozliczeń finansowych w postaci kompensat.

Przedstawiony przez Spółkę stan faktyczny jest następujący:

Spółka w okresie październik – grudzień 2004 r. dokonała transakcji handlowych z firmą z włoską i holenderską. Skutkiem dokonanych transakcji było powstanie wzajemnych należności i zobowiązań. Pisemne porozumienia kompensacyjne Spółki zawarte z zagranicznymi kontrahentami, były podstawą do przeprowadzenia kompensaty wzajemnych należności i zobowiązań. W wyniku przeprowadzonej kompensaty z firmą włoską powstała zrealizowana dodatnia różnica kursowa, która zdaniem Spółki podwyższyła w miesiącu październiku 2004 r. wartość przychodów do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych uwzględniając przepis art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54 poz. 654 z póź. zm.), w myśl którego przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze, w tym różnice kursowe. Powstała zrealizowana ujemna różnica kursowa w wyniku przeprowadzonej kompensaty z firmą holenderską powinna zwiększyć w grudniu 2004 r. koszty uzyskania przychodu, uwzględniając przepis art. 15 ust. 1 ustawy, w myśl którego kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów.

Zdaniem Spółki powstałe różnice kursowe w wyniku przeprowadzonej kompensaty wzajemnych należności i zobowiązań z kontrahentami zagranicznymi mają wpływ na podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym i odpowiednio dodatnia różnica kursowa zwiększy wartość przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych natomiast ujemna różnica kursowa wpłynie na powiększenie kosztów uzyskania przychodów.

W stanie faktycznym przedstawionym przez Spółkę, Naczelnik Opolskiego Urzędu Skarbowego w Opolu informuje, że kwestię różnic kursowych regulują w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 54 poz. 654 ze zm.), zwanej dalej ustawą, przepisy art. 12 ust. 1 pkt 1, art. 12 ust. 2, ust. 2a i ust. 3, oraz art. 15 ust. 1 i ust. 1a. Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze wartości pieniężne w tym również różnice kursowe, które na podstawie art.12 ust. 2 ustawy przelicza się na złote według kursów średnich z dnia uzyskania przychodu, ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski. Jeżeli przychody związane z działalnością gospodarczą wyrażone są w walutach obcych, a między dniem ich uzyskania i dniem faktycznego otrzymania występują różne kursy walut, to w oparciu o art. 12 ust. 3 wymienionej ustawy przychody te odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu kupna walut z dnia faktycznego otrzymania przychodów, ustalonego przez bank, z którego usług korzystał uzyskujący przychód oraz z zastosowania, kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia uzyskania przychodu.

Przychody z tytułu różnic kursowych od własnych środków lub wartości pieniężnych w walutach obcych, zgodnie z art. 12 ust. 2a ustawy ustala się jako różnicę między wartością tych środków obliczoną przy zastosowaniu kursu kupna walut z dnia faktycznego otrzymania przychodu oraz kursu kupna walut z dnia ich otrzymania albo kursu sprzedaży z dnia nabycia walut, ogłoszonego odpowiednio przez bank, z którego usług korzystał podatnik.

Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy kosztami uzyskania są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursów średnich ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski z dnia poniesienia kosztu. Jeżeli koszty wyrażone są w walutach obcych, a między dniem ich zarachowania i dniem zapłaty występują różne kursy walut, koszty te odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu sprzedaży walut z dnia zapłaty, ustalonego przez bank, z którego usług korzystał ponoszący koszt, oraz z zastosowania kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zarachowania kosztów.

Stosownie do art. 15 ust.1a ww. ustawy, koszty z tytułu różnic kursowych od własnych środków lub wartości pieniężnych w walutach obcych ustala się jako różnicę między wartością tych środków obliczoną przy zastosowaniu kursu sprzedaży walut z dnia faktycznej zapłaty oraz kursu kupna walut z dnia ich otrzymania albo kursu sprzedaży z dnia nabycia walut, z dnia ich otrzymania albo kursu sprzedaży z dnia nabycia walut, ogłaszanego odpowiednio przez bank, z którego usług korzystał podatnik.

Wzajemna kompensata wierzytelności polegająca na zaliczeniu jednej wierzytelności na poczet drugiej, zwana również potrąceniem jednej z drugiej, występuje w obrocie prawnym w postaci kompensaty, u której podstaw leży umowa zainteresowanych stron (tzw. kompensaty, potrącenia umowne) oraz kompensaty opierającej się na przepisach art.498-505 Kodeksu cywilnego, dokonywanej w drodze jednostronnej czynności prawnej przez jednego z wierzycieli i skutecznej o tyle tylko, o ile są zachowane przesłanki określone w tych przepisach. Kompensat (potrąceń) umownych Kodeks cywilny nie reguluje, choć są one powszechnie uważane za dopuszczalne w ramach swobody umów. Można wśród nich wyróżnić kompensaty jednorazowe i kompensaty stałe. W wyniku potrącenia nie dochodzi d efektywnej zapłaty dokonanej w pieniądzu. Potrącenie, pomimo iż dotyczy zobowiązań do świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), nie prowadzi bowiem do ich realizacji, a jedynie do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania.

Przyjęta przy kompensacie forma wykonania świadczenia jest więc czym innym niż spełnienie świadczenia poprzez zapłatę. Z wymienionych już przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (art.12 ust. 3 i art.15 ust.1) wynika, że (...) różnice kursowe powstają jedynie w przypadku płatności dokonywanych drogą faktycznych transferów pieniężnych za pośrednictwem banku i nie powstają przy umownych kompensatach o charakterze stałym. Przeciwny pogląd prowadziłby do uznania za przychody lub koszty uzyskania przychodów wartości różnic kursowych, naliczonych w jakikolwiek inny sposób, niż zostało to określone w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Dla określenia przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów wyrażonych w walucie obcej i regulowanych drogą wzajemnych potrąceń zastosowanie znajdą przytoczone już przepisy art.12 ust. 2 i art.15 ust.1 (zdanie drugie) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Regulacja ta, nie pomija żadnych przychodów uzyskanych czy kosztów ponoszonych przez podatnika. Kompensacyjna forma realizacji zobowiązań nie powoduje bowiem powstania różnic w przychodach uzyskanych i kosztach poniesionych, w wyniku zmian kursów walut w banku podatnika i NBP.

Powyższa informacja jest zgodna ze stanowiskiem Ministra Finansów, które zostało przedstawione w odpowiedzi z dnia 16 kwietnia 2004 r. na interpelację poselską, dotyczącą różnic kursowych przy potrąceniu wzajemnych wierzytelności. Treść odpowiedzi Ministra Finansów została opublikowana w Biuletynie Informacyjnym dla Służb Ekonomiczno – Finansowych nr 26 z dnia 10 września 2004 r., wydawanym przez Wydawnictwo Podatkowe GOFIN Sp. z o.o. w Gorzowie Wielkopolskim.

Wobec powyższego postanowiono jak w sentencji.

Niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Spółkę i stanu prawnego obowiązującego w czasie zaistnienia opisanej sytuacji. Interpretacja ta nie jest wiążąca dla Spółki, natomiast jest ona wiążąca dla organów podatkowych i organów kontroli skarbowej – do czasu jej zmiany lub uchylenia. Stosownie do postanowień art. 14 § 4 i art. 236 § 2 oraz art. 223 § 1 w związku z art. 239 – Ordynacji podatkowej, na niniejsze postanowienie służy zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Opolu za pośrednictwem Naczelnika Opolskiego Urzędu Skarbowego, w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia.

Zgodnie z art.1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 września 2000 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 253, poz. 2532 ze zm.), podania i załączniki do podań składane w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej podlegają opłacie skarbowej. Szczegółowy wykaz przedmiotów opłaty skarbowej zawiera załącznik do wyżej wymienionej ustawy.Zgodnie z poz. 1 części I tego załącznika opłata skarbowa od podania wynosi 5 zł. natomiast zgodnie z poz. 2 opłata skarbowa od załącznika do podania wynosi 50 gr.