Pismem z dnia 08.02.2005 r. podatnik prowadzący Kancelarię Notarialną wystąpił do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Ostrowie Wlkp. z prośbą o dokonanie interpretacji przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

1) Czy ustanowienie, w ramach umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego, hipoteki przez nabywcę tego lokalu na rzecz Wojskowej Agencji Mieszkaniowej będącej zbywcą lokalu, na zabezpieczenie niezapłaconej części ceny rozłożonej na raty i należnej Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, jest elementem umowy sprzedaży tego lokalu i w związku z tym nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 2a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych?

2) Czy w takim przypadku ustanowienie hipoteki jest czynnością w sprawach podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami i wobec tego możliwe jest zastosowanie wyłączenia z art. 2 pkt 1 lit. g) tej ustawy?

3) Czy jako notariusz w wyżej opisanej sprawie powinna pobrać podatek od czynności cywilnoprawnych od ustanowienia hipoteki?

Powyższe pytania notariusza, płatnika podatku od czynności cywilnoprawnych, związane były ze stanem faktycznym: aktem notarialnym Wojskowa Agencja Mieszkaniowa zamierza sprzedać osobie trzeciej (nabywcy) lokal mieszkalny. W ramach umowy sprzedaży część ceny ma być zapłacona przy zawarciu umowy, a pozostała część ceny rozłożona na raty. W ramach tej umowy na zabezpieczenie płatności niezapłaconej części ceny nabywca lokalu ma ustanowić na rzecz Wojskowej Agencji Mieszkaniowej hipotekę na sprzedanym lokalu. Podatnik w złożonym wniosku zaprezentował własne stanowisko stwierdzając, że ustanowienie hipoteki, jako element umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego, której stroną jest Wojskowa Agencja Mieszkaniowa, nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 2a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Ponadto w ocenie notariusza do ustanowienia hipoteki przez nabywcę lokalu mieszkalnego na rzecz Wojskowej Agencji Mieszkaniowej, jako czynności w sprawach podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami, można również zastosować wyłączenie przewidziane w art. 2 pkt 1 lit.g) tej ustawy.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu po szczegółowej i wnikliwej analizie przedmiotu sprawy oraz obowiązujących przepisów prawa podatkowego stwierdził, co następuje:

W ustawie z dnia 22.06.1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 398) w Rozdziale 6 dotyczącym sprzedaży lokali mieszkalnych art. 55 ust. 1 stanowi, iż lokale mieszkalne, w stosunku do których Agencja wykonuje w imieniu Skarbu Państwa prawo własności lub inne prawa rzeczowe, mogą być zbywane pod rygorem nieważności, wyłącznie na zasadach określonych w niniejszej ustawie. Natomiast zgodnie z art. 58 ust. 5 tej ustawy na wniosek nabywcy lokalu mieszkalnego należność z tytułu sprzedaży może być rozłożona na raty. Pierwszą ratę w wysokości 10 % należności wnosi się przed zawarciem umowy notarialnej, pozostałe raty można rozłożyć na okres do pięciu lat, oprocentowane w wysokości 5 % w stosunku rocznym od kwoty pozostałej do spłaty. Wierzytelność Agencji w stosunku do nabywcy z tego tytułu podlega zabezpieczeniu, w tym w szczególności zabezpieczeniu hipotecznemu na sprzedawanym lokalu mieszkalnym. W świetle wyżej powołanych przepisów ustawy ustanowienie hipoteki przez nabywcę dla zabezpieczenia należności Wojskowej Agencji Mieszkaniowej jest nieodłącznym elementem "sprawy sprzedaży". Zatem ustanowienie tej hipoteki jest czynnością cywilnoprawną w sprawie sprzedaży nieruchomości na podstawie przepisów ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

W art. 2 pkt 2a ustawy z dnia 09.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399) zapisano, że nie podlegają temu podatkowi umowy sprzedaży lokali mieszkalnych, których stroną jest Wojskowa Agencja Mieszkaniowa. Zakres tego wyłączenia od podatku od czynności cywilnoprawnych odnosi się tylko do umów sprzedaży lokali mieszkalnych, a nie do wszelkich czynności cywilnoprawnych z nimi związanych np. ustanowienie hipoteki na zakupionym lokalu mieszkalnym dla zabezpieczenia nie zapłaconej ceny. W związku z powyższym przyjąć należy, że ustanowienie hipoteki w sprawie takiej sprzedaży nie może korzystać z wyłączenia od podatku przewidzianego w art. 2 pkt 2a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zatem nie można zgodzić się z twierdzeniem podatnika, że ustanowienie hipoteki zabezpieczającej roszczenie Wojskowej Agencji Mieszkaniowej z tytułu ceny sprzedaży jest elementem umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego i wobec tego nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 2a w/w ustawy.

Natomiast według art. 2 pkt 1 lit. g) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne w sprawach podlegających przepisom o gospodarce nieruchomościami lub przepisom o autostradach płatnych. Przepis ten dotyczy szeroko rozumianej gospodarki nieruchomościami. Również pojęcie "sprawa" ma charakter bardzo ogólny. Biorąc powyższe pod uwagę można przyjąć, że będą to sprawy dla których materialnoprawna podstawa rozstrzygnięcia jest zawarta w przepisach o gospodarce nieruchomościami.W art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.) zapisano, że ustawa nie narusza innych ustaw w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami, a w szczególności ustawy z dnia 22.06.1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 368, z późn. zm.). Także z art. 14 ust. 2 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej wynika, że Agencja gospodaruje nieruchomościami zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami, z uwzględnieniem zmian wynikających z tej ustawy. Przepisy te pozwalają uznać, że ustawa o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej reguluje też sprawy dotyczące gospodarki nieruchomościami.

W świetle wyżej powołanych przepisów ustaw tj. o gospodarce nieruchomościami oraz o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej uzasadnione jest stwierdzenie, że ustanowienie hipoteki zabezpieczającej roszczenie Agencji z tytułu ceny sprzedaży lokalu mieszkalnego stanowi czynność cywilnoprawną w sprawach objętych przepisami o gospodarce nieruchomościami i w związku z tym nie podlega podatkowi na podstawie art. 2 pkt 1 lit. g) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zatem Dyrektor Izby Skarbowej uznał, że przedstawione przez podatnika stanowisko w zakresie wyłączenia z opodatkowania ustanowienia hipoteki z art. 2 pkt 1 lit. g) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Niniejsza interpretacja została wydana w oparciu o przedstawiony przez wnioskodawcę stan faktyczny oraz obowiązujący w dniu jej wydania stan prawny.