Stan faktyczny:

Podatniczka prowadząca działalność gospodarczą w zakresie usług pośrednictwa finansowego zawarła umowę franchisingową ze spółką X, w ramach której jest zobowiązana do przyjmowania opłat za media, gaz, prąd itd. Całość uiszczonych przez klientów wpłat (łącznie z prowizją) Podatniczka przekazuje na koniec każdego dnia na konto franchisingodawcy.

Za świadczone usługi Podatniczka otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 70% kwoty prowizji od każdego przyjętego rachunku, liczone w ten sposób, że w terminie do 5 – tego następnego miesiąca spółka (franchisingodawca) wystawia fakturę, którą określa wysokość prowizji z tytułu uiszczonych opłat nie stanowiącej wynagrodzenia podatniczki (30%), a pozostałą kwotę – należnego jej „wynagrodzenia” przekazuje na konto podatniczki w terminie do 10 – tego następnego miesiąca.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Zgodnie z treścią art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) u podatników prowadzących działalność gospodarczą za przychód uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Za datę powstania przychodu - zgodnie z treścią art. 14 ust. 1c tej ustawy - uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1e – 1g, dzień wystawienia faktury (rachunku), nie później jednak niż ostatni dzień miesiąca, w którym:

1. wydano rzecz, zbyto prawo majątkowe lub
2. wykonano usługę, w tym częściowo wykonano usługę, jeżeli jej częściowe wykonanie stanowi wynikającą z umowy lub z odrębnych przepisów tytuł do zapłaty, lub
3. otrzymano zapłatę za wykonanie świadczenia - w pozostałych przypadkach.

Z przedstawionego stanu prawnego wynika, że w działalności gospodarczej o uzyskaniu przychodu nie przesądza faktyczne otrzymanie zapłaty, ale sama wymagalność świadczenia pieniężnego od kontrahenta, na rzecz którego nastąpiło wydanie rzeczy, zbycie praw majątkowych lub wykonanie usługi.

W tym przypadku – z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Podatniczka prowadzi usługi pośrednictwa finansowego na podstawie umowy frenchisingowej. W jej następstwie osiąga przychód stanowiący równowartość 70 % wartości prowizji wypracowanej w danym miesiącu od uiszczanych przez klientów opłat. Jedynie zatem kwota faktycznie należnego „wynagrodzenia” (przekazywanego na konto Podatniczki w następnym miesiącu) a nie wysokość całej prowizji zapłaconej przez klientów (od wartości których naliczona jest prowizja) stanowi dla Podatniczki przychód należny z tytułu świadczonych usług.

Przychód ten należy wykazać w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w dacie ustalenia rzeczywistej kwoty prowizji należnej za świadczone przez Podatniczkę usługi.

Jeżeli zatem Podatniczka samodzielnie wylicza wysokość należnej jej prowizji, przychód ten powstanie nie później niż w ostatnim dniu miesiąca, w którym wykonano usługę. Jeżeli natomiast ostateczną wysokość prowizji określa frenchisingodawca , na wartość której wystawia fakturę), wówczas przychód powstanie w dacie ostatecznego wyliczenia tej prowizji przez franchisodawcę.