Decyzja

Na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005r. Nr 8, poz. 60), po rozpatrzeniu zażalenia wniesionego przez syndyka masy upadłościowej przedsiębiorstwa państwowego w likwidacji, w upadłości na postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdańsku z dnia 26 kwietnia 2005r., Nr BP/423-0008/05/BM dotyczące udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego

uznając, że zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie utrzymuje się w mocy postanowienie organu pierwszej instancji.

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 18.02.2005r. przedsiębiorstwo państwowe w upadłości reprezentowane przez syndyka masy upadłościowej zwróciło się do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdańsku o udzielenie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie Zdaniem wnioskodawcy obowiązek dokonywania wpłat z zysku dotyczy jedynie przedsiębiorstw państwowych czynnych tj. takich, które gospodarują wydzielonym im i nabytym mieniem na zasadach samofinansowania.

Postanowieniem z dnia 26.04.2005r., nr BP/423-0008/05/BM Naczelnik Urzędu Skarbowego stwierdził, że stanowisko wnioskodawcy jest nieprawidłowe, gdyż „żadne przepisy nie uzależniają faktu występowania obowiązku dokonywania wpłat z zysku od tego, czy przedsiębiorstwo prowadzi działalność gospodarczą i w jakim zakresie (oraz czy jest w stanie upadłości lub likwidacji), lecz jest uzależnione jedynie od faktu czy jednostka dysponuje zyskiem po opodatkowaniu, który jest podstawą naliczenia i odprowadzenia do budżetu państwa wpłaty z zysku”.

Przedsiębiorstwo państwowe w upadłości reprezentowane przez syndyka masy upadłości, korzystając z przysługującego prawa złożyło zażalenie na powyższe postanowienie, wnosząc o zmianę postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego i uznanie, że „masa upadłości PP (...) w likwidacji w upadłości nie jest podmiotem zobowiązanym do dokonywania wpłat z zysku na podstawie ustawy z dnia 31 stycznia 1989r. o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych”. Według syndyka przedmiotem ustawy z dnia 31.01.1989r. jest takie przedsiębiorstwo, które gospodarując wydzielonym mu i nabytym mieniem działa na zasadach samofinansowania, pokrywając z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów koszty działalności i zobowiązania. W przypadku zaś ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwa – upadły utracił możliwość gospodarowania wydzielonym mu i nabytym mieniem, jak również traci możliwość samofinansowania.

Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku po rozpatrzeniu zarzutów tego zażalenia stwierdza, stwierdza, że w sprawie ma zastosowanie następujący stan prawny:

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 1 grudnia 1995r. o wpłatach z zysku przez jednoosobowe spółki Skarbu Państwa (Dz.U. nr 154, poz. 792) ustawodawca zobowiązał jednoosobowe spółki Skarbu Państwa oraz spółki, w których wszystkie akcje (udziały) są własnością Skarbu Państwa, z wyjątkiem akcji (udziałów), nieodpłatnie udostępnionych pracownikom na zasadach określonych w odrębnych przepisach do dokonywania wpłat z zysku po opodatkowaniu podatkiem dochodowym, zwanych wpłatami z zysku, na rzecz budżetu państwa.

Ta regulacja prawna jest identyczna z zawartą w ustawie z dnia 31 stycznia 1989r. o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. z 1992r. nr 6, poz. 27 z późn. zm.), w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 1 grudnia 1995r. o zmianie ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych oraz ustawy o przedsiębiorstwach państwowych (Dz.U. Nr 154, poz. 791), bowiem - od 1.01.1996r. – na podstawie art. 12 ust.1 przedsiębiorstwa państwowe są obowiązane do dokonywania wpłat z zysku po opodatkowaniu podatkiem dochodowym na rzecz budżetu państwa.

Zgodnie z konstrukcją przyjętą w obu ustawach zobowiązanie z tytułu wpłat z zysku powstaje z mocy prawa, a podmioty w nich wymienione są obowiązane samodzielnie obliczyć jego wysokość i wpłacić należność. W obu ustawach do wpłat z zysku ustawodawca polecił jej adresatom stosowanie przepisów ustawy o zobowiązaniach podatkowych, a od 1 stycznia 1998r. przepisów działu III ustawy z dnia 29.08.1997r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005r. Nr 8, poz. 60), zgodnie z postanowieniami jej art. 341.

W obu przypadkach „mechanizm” dokonywania wpłat tych należności jest podobny, wysokość stawki wpłat z zysku, wynosi 15%. Podstawą obliczenia wpłat z zysku jest zysk osiągnięty w danym okresie pomniejszony o podatek dochodowy od osób prawnych, liczony w rachunku narastającym, odprowadza się je w formie w formie zaliczek miesięcznych lub kwartalnych na rachunek właściwego urzędu skarbowego.

Terminy oraz tryb wpłat zostały określone w dwóch rozporządzeniach Ministra Finansów z dnia 21.02.1996r., tj. w sprawie określenia terminów i trybu wpłat z zysku oraz wzorów i terminów składania deklaracji przez przedsiębiorstwa państwowe (Dz.U. Nr 21, poz. 99) oraz w sprawie określenia trybu i terminów dokonywania wpłat z zysku oraz składania deklaracji przez jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, a także określenia wzorów tych deklaracji (Dz.U. Nr 21, poz. 100 z późn. zm.).

Z punktu widzenia historycznego wpłaty z zysku od 01 stycznia 1996r. zastąpiły odprowadzaną przez przedsiębiorstwa państwowe dywidendę obligatoryjną oraz oprocentowanie kapitału w jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa. Dywidenda obligatoryjna w przedsiębiorstwach państwowych oraz oprocentowanie kapitału w jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa stanowiły w istocie oprocentowanie funduszu założycielskiego, który odzwierciedlał księgową wartość majątku przekazanego im z zasobów Skarbu Państwa przez organ założycielski. Były zatem swoistą „ceną” płaconą właścicielowi (Państwu) za używanie majątku stanowiącego własność Skarbu Państwa. „Cenę” tę płaciły bez wyjątku wszystkie wymienione podmioty, bez względu na osiągane wyniki.

Z wprowadzeniem wpłat z zysku nastąpiła zmiana parametru podstawy obliczania z majątkowego (statycznego) na dochodowy (dynamiczny). Dla obliczania wysokości wpłat z zysku przestała już mieć znaczenie wartość oraz struktura majątku publicznego podmiotu gospodarczego. Obowiązek wpłat z zysku - z uwagi na podstawę jego naliczenia, tj. zysk - dotyczy już tylko jednostek dochodowych. Przedsiębiorstwa państwowe i jednoosobowe spółki Skarbu Państwa ponoszące straty zostały tym samym zwolnione z obowiązku odprowadzania wpłat z zysku. Wpłaty z zysku stwarzają prawną gwarancję udziału właściciela przedsiębiorstwa w wypracowanym przez nie zysku. Skarb Państwa występuje tu w dwóch formach: imperium (władza) oraz dominium (właściciel) ma bowiem prawo do przejmowania części zysku przedsiębiorstwa państwowego oraz jednoosobowej spółki Skarbu Państwa, raz w formie podatku dochodowego (imperium) oraz drugi raz w formie wpłaty z zysku (dominium).

Organ podatkowy drugiej instancji zauważa, iż zarówno ustawa z dnia 01.12.1995r. o wpłatach z zysku przez jednoosobowe spółki Skarbu Państwa jak też ustawa z dnia 31.01.1989r. o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych nie wyłączają z obowiązku dokonywania wpłat z zysku jednostek postawionych w stan upadłości.

Przepisy powołanych powyżej aktów prawnych przewidują jedynie, iż z wpłat z zysku zwolnione są przedsiębiorstwa państwowe oraz jednoosobowe spółki Skarbu Państwa działające przy zakładach karnych i aresztach śledczych, podległych Ministrowi Sprawiedliwości. Ponadto na podstawie delegacji zawartych w obu powoływanych ustawach Rada Ministrów wydała rozporządzenie z dnia 11.02.1997r. w sprawie ulg we wpłatach z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa wykonujących zadania na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa (Dz.U. Nr 29, poz. 158 z późn. zm.).

Również prawo upadłościowe, na które powołuje się przedsiębiorstwo nie wyłącza stosowania ustaw wprowadzających obowiązek odprowadzania wpłat z zysku oraz świadczenia innych danin publicznoprawnych, a przewiduje jedynie ograniczenie swobody działania upadłego w zakresie zarządu i rozporządzania majątkiem Z orzecznictwa w tym zakresie wynika, że postawienie przedsiębiorstwa państwowego w stan upadłości nie pozbawia go osobowości prawnej, pozostaje więc ono w dalszym ciągu podmiotem praw i obowiązków, a jedynie zarząd i reprezentacja majątku wchodzącego w skład masy upadłości zostaje objęta przez syndyka (uchwała SN z dnia 10.05.1995r. sygn. III AZP 10/95, wyroki NSA z dnia 13.09.1996r. sygn. S.A./Lu 2149/95, z dnia 25.11.1994r., sygn. S.A./Po 1952/94).

Jak wynika z art. 204 § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24.10.1934r. Prawo upadłościowe (Dz.U. z 1991r. Nr 118, poz. 512 z późn. zm.) w pierwszej kolejności zaspokojeniu z masy upadłości będą koszty postępowania upadłościowego oraz koszty postępowania układowego poprzedzającego ogłoszenie upadłości; wydatki połączone z zarządem i likwidacją masy upadłości, nie wyłączając podatków i innych danin publicznych. Również art. 230 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 28.02.2003r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 z późn. zm.) stanowi, iż do wydatków postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku upadłego należą podatki i inne daniny publiczne należne za okres po ogłoszeniu upadłości.

W świetle powyższego przedsiębiorstwo państwowe w upadłości, na podstawie art. 12 ustawy z dnia 31 stycznia 1989r. o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych, będzie zobowiązane do odprowadzenia wpłat z zysku na rzecz budżetu państwa, o ile zrealizuje zysk po opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Bez znaczenia jest w tym przypadku wskazana przez syndyka okoliczność, iż przedsiębiorstwo nie prowadzi „statutowej” działalności gospodarczej i z tego tytułu nie osiąga przychodów, gdyż osiąga jedynie przychody z tytułu najmu i dzierżawy nieruchomości wchodzącej w skład masy upadłościowej.

Zasadność powyższego stanowiska potwierdza pismo Ministerstwa Finansów z dnia 04.07.2003r., nr GN-1/AR/530/03, w którym stwierdzono, że „przepisy prawa upadłościowego oraz wymienione ustawy (tj. ustawa z dnia 31.01.1989r. o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych oraz ustawa z dnia 01.12.1995r. o wpłatach z zysku przez jednoosobowe spółki Skarbu Państwa) nie przewidują zwolnień od ww. wpłat wobec przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa postawionych w stan upadłości. Gdyby ustawodawca chciał wyłączyć obowiązek wpłat z zysku wobec tych podmiotów, to uwzględniłby to w treści art. 12 ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych lub art. 5 ustawy o wpłatach z zysku przez jednoosobowe spółki Skarbu Państwa. Zatem, jeżeli przedsiębiorstwa i jednoosobowe spółki Skarbu Państwa w upadłości osiągają zysk, to winni dokonywać wpłat z zysku do budżetu państwa na zasadach określonych w ww. ustawach”.