Stan faktyczny w sprawie:

Podatnik zawarł umowę przedwstępną sprzedaży urządzenia technicznego, którego cena uzależniona jest od ceny jednostkowej, czasu realizacji zamówienia, indywidualnych warunków dostawy. W przedwstępnej umowie sprzedaży zawartej w formie pisemnej podatnik zawarł warunek w postaci wniesienia przez stronę umowy kaucji, która pozostanie na rachunku przedsiębiorstwa do daty, w której ma zostać zawarta umowa przyrzeczona. W sytuacji, gdyby do tego dnia umowa sprzedaży nie została zawarta kaucja zostaje zaliczona na poczet kary umownej za nie wykonanie ciążącego na stronie zobowiązania, natomiast w przeciwnej sytuacji kaucja zostaje zaliczona na poczet ceny zakupu. Wysokość kaucji zbliżona jest do ceny urządzenia.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Na podstawie art. 29 ust 1 i ust 2 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535), podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust 4. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrotem jest także otrzymana dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana z dostawą lub świadczeniem usług.

W przypadku, gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku (art. 29 ust 2 ww. ustawy).

Należy tu wskazać, iż zgodnie z definicjami zawartymi w Słowniku Języka Polskiego PWN, Warszawa, 1978) zaliczka - jest to część należności wpłacana z góry na poczet tej należności, zadatek - to suma pieniężna dawana przy zawarciu umowy w celu zapewnienia jej wykonania; zaliczka na poczet należności; akonto, przedpłata - to określona suma pieniędzy wpłacana regularnie, w ustalonych terminach, w celu zapewnienia sobie otrzymania jakiegoś towaru, niepodlegająca zwrotowi, rata - część należności pieniężnej, płatna w oznaczonym terminie, kaucja - suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiąca odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania.

Zatem w przypadku, gdy kaucja zostanie zaliczona na poczet należności za sprzedany towar lub świadczoną usługę, należy traktować ją jako formę zaliczki lub zadatku będącą obrotem, w rozumieniu art. 29 ust 2 ustawy. Wówczas obowiązek podatkowy powstaje na podstawie art. 19 ust 11 ww. ustawy, czyli w momencie jej otrzymania.

Obowiązek podatkowy, stosownie do treści art. 19 ust 1 ww. ustawy, powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi jednakże jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części, co wynika z ust 11 ww. artykułu.

Na podstawie art. 106 ww. ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy. Przepis ten ma również zastosowanie odpowiednio do części należności otrzymywanych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.

Szczegółowe zasady wystawiania faktur VAT zostały określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 971).

Natomiast, gdy kaucja podlega zwrotowi w całości kontrahentowi po realizacji umowy bądź zostaje zaliczona na poczet kary umownej nie stanowi ona obrotu podlegającego opodatkowaniu w rozumieniu art. 29 ust 2 ww. ustawy, tym samym nie rodzi obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług na podstawie art. 19 ust 11 ww. ustawy.