Stan faktyczny:

Podatnik prowadzący działalność gospodarczą złożył w 2002r. do firmy X zamówienie na zakup gazu butlowego. Firma X zleciła dostarczenie tego zamówienia firmie Y. Zamówiony gaz butlowy został dostarczony podatnikowi na miejsce wykonywania przez niego usługi, co potwierdzone zostało dowodem magazynowym WZ. Natomiast fakturę wystawiono – na firmę X, która z uwagi na brak dostawy na jej rzecz zamówionego gazu odesłała fakturę sprzedawcy. Natomiast podatnik, czyli faktyczny nabywca gazu otrzymał od sprzedawcy (firmy Y) fakturę korygującą, przy czym wartość sprzedaży wykazano w niej w kwocie 0.

Podatnik był w posiadaniu kopii faktury w stosunku do której dokonano korekty, czyli wystawionej na rzecz firmy X, ale kwoty należnej do zapłaty nie uwzględnił w księdze przychodów i rozchodów po stronie kosztów i kwoty tej faktycznie nie zapłacił.

Na mocy wyroku sądowego wydanego w 2004r. podatnik został zobowiązany do zapłaty kwoty wykazanej na fakturze dokumentującej sprzedaż przedmiotowego gazu butlowego.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy.

Za koszty uzyskania przychodu uważa się zatem wszelkie wydatki poniesione w celu jego uzyskania, pod warunkiem że, iż podatnik wykaże, iż:

• określone kwoty zostały rzeczywiście wydatkowane,
• ich wydatkowanie wiązało się z uzyskaniem konkretnego przychodu,
• przedstawi dowód umożliwiający obiektywną ocenę, że okoliczności dotyczące powstania tego wydatku faktycznie miały miejsce.

W myśl art. 22 ust.4 powołanej ustawy z dnia 26 lipca 1991r. koszty uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 5 i 6, są potrącane tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione.

Zgodnie z treścią obowiązującego w 2002r. § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 2000r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. Nr 116, poz.1222 ze zm.) zapisy w księdze dokonywane są w języku polskim i w walucie polskiej w sposób staranny, czytelny i trwały, na podstawie prawidłowych i rzetelnych dowodów.

Przy czym podstawą zapisów w księdze – w myśl § 12 ust. 3 pkt 1 tego rozporządzenia - są dowody księgowe, którymi są faktury VAT, faktury VAT RR, faktury VAT KOMIS, faktury VAT MP, dokumenty celne, rachunki oraz faktury korygujące i noty korygujące, zwane dalej "fakturami", odpowiadające warunkom określonym w odrębnych przepisach.

Elementy, jakie powinna zawierać faktura określone zostały w treści § 35 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 marca 2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 27, poz.268). Natomiast treść § 41 ust. 1 oraz § 42 ust. 1 tego rozporządzenia określa przypadki, w których wystawca faktury zobowiązany jest do wystawienia faktury korygującej, tzn.:

• gdy po wystawieniu faktury udzielono rabatów określonych w art. 15 ust. 2 ustawy, podatnik udzielający rabatu wystawia,
• gdy podwyższono cenę po wystawieniu faktury lub w razie stwierdzenia pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury.

Faktura korygująca poza zakresem zmian wynikających ze wskazanych wyżej okoliczności powinna zawierać m.in. dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura korygująca określone w § 35 ust. 1 pkt 1-3 rozporządzenia, tj.:

1. imiona i nazwiska lub nazwy bądź nazwy skrócone sprzedawcy i nabywcy oraz ich adresy,
2. numery identyfikacji podatkowej albo numery tymczasowe sprzedawcy i nabywcy,
3. dzień, miesiąc i rok albo miesiąc i rok dokonania sprzedaży oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury oznaczonej jako "FAKTURA VAT.

Jednocześnie wskazać należy, że na podstawie § 43 ust. 1 powoływanego rozporządzenia nabywca towaru lub usługi, który otrzymał fakturę lub fakturę korygującą zawierającą pomyłki dotyczące jakiejkolwiek informacji wiążącej się zwłaszcza ze sprzedawcą lub nabywcą lub oznaczeniem towaru lub usługi może natomiast wystawić fakturę nazwaną notą korygującą.

W tym przypadku - jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego – podatnik dokonał w 2002r. zakupu gazu butlowego, który wykorzystywał w związku ze świadczonymi usługami. Wystawiony na okoliczność przeprowadzenia tej transakcji faktura VAT zawierała informacje błędnie identyfikujące nabywcę, co jednak zostało skorygowane dostarczoną podatnikowi fakturą korygującą. Fakt, iż w korekcie tej nie określono wartości sprzedaży, czyli kwoty należnej do zapłaty, nie zwalniał podatnika od zapłaty za dostarczony towar, czego dowodem jest wyrok nakazujący podatnikowi uregulowanie kwoty należnej wobec sprzedawcy. Niesporne jest bowiem, że podatnik był w posiadaniu kopii faktury w stosunku do której dokonano korekty (w zakresie danych nabywcy towaru), tj. faktury wystawionej na rzecz firmy X w związku z otrzymanym przez podatnika gazem butlowym, a z treści tej faktury wynikała kwota należna do zapłaty. Faktura korygująca zawierała zatem wszystkie informacje o zakresie korekty.

Skoro zatem podatnik faktycznie nabył towar – gaz butlowy i wydatek ten dotyczył wykonywanej w ramach prowadzonej działalności usługi, a przy tym podatnik był w posiadaniu dowodów – z treści których wynikała kwota należna do zapłaty, wydatek ten należało zaliczyć w poczet kosztów uzyskania przychodu.

Wobec nie zaliczenia wartości tego zakupu do kosztów uzyskania przychodu 2002r. podatnik ma prawo do korekty zeznania rocznego za 2002r.

Wyjątkiem od powyższego może być jedynie stosowanie przez podatnika zasady obciążania kosztów wydatkami faktycznie zapłaconymi, wówczas przedmiotowy wydatek należy zaliczyć w koszty w dacie zapłaty.