Stan faktyczny :

Podatnik podatku od towarów i usług – spółka z o. o. nabyła od kontrahenta z Australii orzeszki ziemne. Towar będący przedmiotem nabycia został odprawiony przez australijskiego kontrahenta i dopuszczony do obrotu na terytorium Holandii. Podatnik podkreśla, iż towar został odebrany z magazynu kontrahenta w Holandii, a następnie sprowadzony na terytorium Polski. Ponadto Podatnik wskazuje, iż posiada fakturę wystawioną przez kontrahenta z Australii, elektroniczny dokument SAD, certyfikaty jakości towaru oraz dokument CMR stwierdzający odbiór towaru na terytorium Holandii.

Ocena prawna stanu faktycznego

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl definicji zawartej w art. 9 ust. 1 ustawy przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4, rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.

Aby transakcję można uznać za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów ustawodawca określił warunki, które muszą zostać spełnione. I tak, zgodnie z ust. 2 art. 9 ustawy, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów ma miejsce pod warunkiem, iż:

1. nabywcą towarów jest:

a) podatnik, o którym mowa w art. 15, lub podatnik podatku od wartości dodanej, a nabywane towary mają służyć czynnościom wykonywanym przez niego jako podatnika,
b) osoba prawna nie będąca podatnikiem, o której mowa w lit. a - z zastrzeżeniem art. 10;

2. dokonujący dostawy towarów jest podatnikiem, o którym mowa w pkt. 1 lit. a.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Natomiast działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych – art. 15 ust. 2 ustawy.

Na marginesie należy wskazać, iż zgodnie z treścią przepisu art. 17 ust. 1 ustawy podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, na których ciąży obowiązek uiszczenia cła, również w przypadku, gdy na podstawie przepisów celnych importowany towar jest zwolniony od cła albo cło na towar zostało zawieszone, w części lub w całości, albo zastosowano preferencyjną, obniżoną lub zerową stawkę celną.

Zatem zgodnie z wyżej przytoczonymi przepisami ustawodawca wskazał, iż jednym z warunków, aby transakcję nabycia towarów można było uznać za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, jest wymóg posiadania przez dokonującego dostawy towarów statusu podatnika, o którym mowa w art.15, lub podatnika podatku od wartości dodanej, a nabywane towary mają służyć czynnościom wykonywanym przez niego jako podatnika.

Ze stanu faktycznego przedstawionego przez Podatnika wynika, iż nabył on od kontrahenta z Australii na terytorium Holandii orzeszki ziemne. Towar został odprawiony przez australijskiego kontrahenta i dopuszczony do obrotu na terytorium Holandii. Podatnik odebrał towar z magazynu kontrahenta na terytorium Holandii, a następnie sprowadził go na terytorium Polski.

Z uwagi na fakt, iż przedmiotowe orzeszki ziemne zostały odprawione w imieniu kontrahenta z Australii i dopuszczone do obrotu na terytorium Holandii, a co za tym idzie na australijskim kontrahencie ciążył obowiązek uiszczenia opłat celnych z tytułu importu towarów w Holandii, kontrahent z Australii jest podatnikiem podatku od wartości dodanej.

Uwzględniając to, iż regulacja zawarta w art. 17 ust. 1 ustawy wynika z treści VI Dyrektywy, należy przyjąć, iż w innych krajach Unii Europejskiej analogiczne z założenia przepisy znajdują się w ustawach wewnętrznych państw członkowskich, w tym w Holandii.

Zatem powyższa transakcja handlowa, tj. nabycie orzeszków na terytorium Holandii, które w wyniku dokonanej dostawy są transportowane na terytorium innego państwa członkowskiego – Polski, spełnia definicję wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w rozumieniu art. 9 ust. 1 ustawy. Podatnik jest zobowiązany do opodatkowania w kraju wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na podstawie art. 5 ust.1 pkt 4 w związku z art. 9 ust. 1 i 2 ustawy.

Zgodnie z art. 31 ust. 1 i 2 ustawy podstawą opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów jest kwota, jaką nabywający jest obowiązany zapłacić.

Podstawa opodatkowania obejmuje podatki, cła, opłaty i inne należności płacone w związku z nabyciem towarów, wydatki dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu oraz ubezpieczenia, pobierane przez dostawcę od podmiotu dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia – art. 31 ust. 2 ustawy.

Jednocześnie należy w tym miejscu wskazać, iż od dnia 01.06.2005r. weszła w życie ustawa z dnia 1 marca 2005r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 14 poz. 113), zmieniająca ustawę z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535), w której ustawodawca dokonał zmiany art. 31 ust. 2 ustawy. I tak, zgodnie z art. 31 ust. 2 ustawy, podstawa opodatkowania, o której mowa w ust. 1, obejmuje:

1. podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze związane z nabyciem towarów, z wyjątkiem podatku;
2. wydatki dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu oraz ubezpieczenia, pobierane przez dostawcę od podmiotu dokonującego wewnątrzwspólnotowego nabycia.

Zasady i procedury w zakresie odliczenia i zwrotu podatku VAT unormowane zostały w Dziale IX ustawy. Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na podstawie art. 86 ust. 2 pkt 4 ustawy kwotę podatku naliczonego stanowi, z zastrzeżeniem ust. 3-,7 kwota podatku należnego od importu usług, kwota podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, oraz kwota podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Zatem w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów kwotę podatku naliczonego stanowić będzie, co do zasady, kwota podatku należnego zapłaconego z tytułu tego nabycia. Podatek należny z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów będzie jednocześnie stanowił podatek naliczony, podlegający odliczeniu.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje, w myśl art. 86 ust. 10 pkt 2 ustawy, w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w podatku należnym u nabywcy odpowiednio od importu usług lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca.

Należy w tym miejscu wskazać, iż jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w miesiącu właściwym dla powstania obowiązku podatkowego może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za następny miesiąc rozliczeniowy – art. 86 ust.11 ustawy.