Stan faktyczny:

Podatnik ze środków zgromadzonych na koncie Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS) chciałby udzielić pracownikowi pożyczki zwrotnej, oprocentowanej w wysokości 2% w skali roku.

Ponadto w ramach działalności socjalnej Podatnik chciałby zakupić usługi gastronomiczne w związku z organizacją Wigilii czy zabawy noworocznej i przekazać je pracownikom oraz zakupić towary i przeznaczyć je na paczki dla dzieci pracowników.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów. Ustawodawca postanowił jednak uznać za zrównane z odpłatną dostawą towarów niektóre czynności nieodpłatne. Przez odpłatną dostawę towarów rozumie się zatem również, zgodnie z art. 7 ust.2 ustawy, przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Stosownie do art. 8 ust. 2 ustawy, jako odpłatne świadczenie usług rozumie się również nieodpłatne świadczenie usług nie będące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części.

Jak wynika z w/cyt. przepisów art. 7 i art. 8 ust. 2 decydujące znaczenie w kwestii uznania wykonywanych czynności za dostawę towarów lub świadczenie usług ma fakt przysługiwania podatnikowi prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony.

Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się, według art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy, do nabywanych przez podatnika towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów o podatku dochodowym, z wyjątkiem przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego.

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 45 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000r. Nr 54 poz. 654 ze zm.) i art. 23 ust. 1 pkt 42 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14 poz. 176 ze zm.), nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków pracodawcy na działalność socjalną, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 4 marca 1994r. o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych (Dz. U. Z 1996r. Nr 96, poz. 335 ze zm.), przez działalność socjalną rozumie się usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form krajowego wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.

Dodatkowo należy zauważyć, że zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się, poza wskazanymi w tym przepisie wyjątkami, do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych.

Z przywołanych przepisów wynika, że czynność przekazania przez pracodawcę nabytych towarów i usług w ramach działalności socjalnej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług z uwagi na fakt, iż nie została spełniona dyspozycja z art. 7 ust. 2 ustawy (art. 8 ust 2) dotycząca prawa do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z w/w czynnościami.

W konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług czynności pracodawcy wykonywane w ramach działalności socjalnej polegające na nabyciu usług gastronomicznych i towarów przeznaczanych na paczki dla dzieci.

Udzielanie pracownikom pożyczek ze środków ZFŚS jest jednym z przejawów działalności socjalnej polegającej na pomocy materialnej. Osobami uprawnionymi do korzystania z tego rodzaju pomocy są pracownicy wraz z rodzinami, emeryci i renciści oraz byli pracownicy. Środkami funduszu są m.in. wpływy z oprocentowania pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe, nie stanowią one jednak przychodu pracodawcy z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej i dla celów podatku dochodowego od osób prawnych nie są kwalifikowane jako przychody podlegające opodatkowaniu. Udzielanie pożyczki pracownikom ze środków funduszu stanowi czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż należy uznać ją wyłącznie za wykonanie czynności administrowania środkami funduszu z ustawowym obowiązkiem przekazania uzyskanych odsetek na rachunek bankowy ZFŚS. Nie mamy w tym wypadku do czynienia ze świadczeniem usługi finansowej ze środków własnych pracodawcy jako podatnika podatku od towarów i usług i z tego względu nie można utożsamiać tego rodzaju pożyczek z pożyczkami udzielanymi przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą, które świadczą usługi finansowe. Również odsetki, które w niektórych sytuacjach pracownik ma obowiązek uiścić, nie będą stanowiły przedmiotu opodatkowania podatkiem VAT.