Podatnik prowadzi Kancelarię Adwokacką, gdzie w ramach wykonywanej praktyki adwokackiej wykonuje także tak zwaną obronę z urzędu, której zleceniodawcą są Sądy. Problem Podatnika wzbudza kwestia opodatkowania tych czynności podatkiem od towarów i usług VAT. Zdaniem Strony przychód z tej działalności mieści się w ramach art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) i w związku z tym na podstawie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług czynności te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Natomiast przez świadczenie usług w myśl art. 8 ust. 1 pkt 3 w/w ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w/w ustawy, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Natomiast podatnikami podatku od towarów i usług są, zgodnie z art. 15 ust 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług, osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel i rezultat takiej działalności, przez którą rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców, lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, podatkowi od towarów i usług nie podlegają czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 6 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), jednakże tylko wtedy jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

W przypadku świadczenia przez adwokatów pomocy prawnej z urzędu, nie można mówić, że sąd bierze na siebie odpowiedzialność za czynności adwokata. Sąd odpowiada za wydany wyrok oraz za zapewnienie np. oskarżonemu prawa do obrony. Natomiast nie ma w przedmiotowej sprawie tożsamości czynności (sądu i adwokata), których odbiorcą jest uczestnik postępowania podatkowego, tj. korzystający z tej pomocy prawnej. Status prawny, zakres kompetencji a także odpowiedzialność adwokatów regulują przepisy ustawy z dnia 26 maja 1982r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2002r. Nr 123, poz. 1058 ze zm.). Ponadto adwokat świadczący pomoc prawną z urzędu, nie przestaje być podmiotem podlegającym rygorom wykonywanego zawodu, co oznacza, iż nadal podlega on obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu tego zawodu, a także podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, z zasadami etyki lub godności zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych.

Reasumując należy stwierdzić, że czynności wykonywane na zlecenie sądu przez adwokatów nie korzystają z wyłączenia z zakresu obowiązywania ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług, gdyż nie jest spełniony jeden z warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę. Tym samym czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.