Stan faktyczny

Podatnik dokonuje nabycia towaru (szkła do produkcji okien) od kontrahenta duńskiego. Kontrahent duński natomiast dokonuje nabycia towaru od kontrahenta niemieckiego, który dostarcza przedmiotowy towar bezpośrednio do podatnika. Koszty transportu z Niemiec do Polski pokrywa kontrahent niemiecki. Podmioty uczestniczące w transakcji posiadają numery VAT UE nadane w państwach ich siedzib.

Ocena prawna stanu faktycznego

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy „opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów”.

W zaprezentowanym stanie faktycznym mamy do czynienia z transakcją łańcuchową tj. przypadkiem określonym w art. 7 ust. 8 oraz art. 22 ust. 1-3 ustawy.

W/w przepisy regulują bowiem w sposób szczególny zasady dotyczące miejsca świadczenia przy dostawie towarów w przypadku transakcji łańcuchowych, tj. transakcji, w których kilka podmiotów zawiera transakcje dotyczące jednego przedmiotu, który przekazywany jest przez pierwszy podmiot w łańcuchu na rzecz ostatniego.

Zgodnie z art. 7 ust. 8 ustawy, „ w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach”.

Z uwagi na fakt, iż w przedmiotowej transakcji biorą udział trzy podmioty, przy czym pierwszy z nich, tj. kontrahent z Niemiec, wysłał towar bezpośrednio ostatniemu nabywcy, tj. podatnikowi, to mimo, iż w/w towar nie trafia do drugiego w kolejności podmiotu, tj. kontrahenta z Danii, uznaje się zgodnie z art. 7 ust. 8 ustawy, iż dostawy towarów dokonał każdy z trzech w/w podmiotów, w tym również kontrahent z Danii.

Miejsce świadczenia przy dostawie towarów, tym samym opodatkowania, w przypadku, gdy w transakcji bierze udział kilka podmiotów reguluje art. 22 ust. 1-3 ustawy.

W przypadku, gdy w transakcji seryjnej (dostawie towarów) biorą udział trzy podmioty zidentyfikowane dla potrzeb handlu wewnątrzwspólnotowego w trzech różnych państwach członkowskich, w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, ustawa przewiduje w art. 135-138 możliwość zastosowania dla wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej uproszczonego sposobu jej rozliczenia.

Zgodnie z art. 135 ust. 1 pkt 2 ustawy przez wewnątrzwspólnotową transakcję trójstronną – „rozumie się transakcję w której są spełnione łącznie następujące warunki:

1. trzech podatników VAT zidentyfikowanych na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych w trzech różnych państwach członkowskich uczestniczy w dostawie towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności, przy czym dostawa tego towaru jest dokonana między pierwszym i drugim oraz drugim i ostatnim w kolejności,
2. przedmiot dostawy jest wysyłany lub transportowany przez pierwszego, lub też transportowany przez drugiego w kolejności podatnika VAT lub na ich rzecz z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego”.

Z przedstawionego przez Podatnika stanu faktycznego wynika, iż w transakcji biorą udział podatnicy z trzech państw członkowskich (Niemcy, Dania, Polska) zidentyfikowani na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych. Transakcja trójstronna dotyczy dostaw tego samego towaru pomiędzy kontrahentem z Niemiec i Danii oraz pomiędzy kontrahentem z Danii i Polski. Przedmiotowy towar jest transportowany przez pierwszego z podatników (podatnika niemieckiego) bezpośrednio do ostatniego w kolejności Podatnika (podatnika z Polski).

Mając na uwadze stan faktyczny sprawy, należy stwierdzić, iż przedmiotową transakcję można zaliczyć do wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej, o której jest mowa w w/w przepisie art. 135 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Dla wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej ustawodawca przewidział możliwość zastosowania specjalnej procedury, tzw. procedury uproszczonej, która w odróżnieniu od opodatkowania transakcji trójstronnych na zasadach ogólnych przewiduje uproszczone zasady rozliczania podatku przez podmioty uczestniczące w takiej transakcji.

W myśl przepisu art. 135 ust. 1 pkt 4 oraz ust. 2 ustawy, przez procedurę uproszczoną rozumie się „procedurę rozliczania VAT w wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej, polegająca na tym, że ostatni w kolejności podatnik podatku od towarów i usług rozlicza VAT z tytułu dokonania na jego rzecz dostawy towarów przez drugiego w kolejności podatnika VAT, jeżeli łącznie są spełnione następujące warunki:

1. dostawa na rzecz ostatniego w kolejności podatnika VAT była bezpośrednio poprzedzona wewnątrzwspólnotowym nabyciem towarów u drugiego w kolejności podatnika VAT;
2. drugi w kolejności podatnik VAT dokonujący dostawy na rzecz ostatniego podatnika VAT nie posiada siedziby lub miejsca zamieszkania w państwie członkowskim, w którym kończy się transport lub wysyłka,
3. drugi w kolejności podatnik VAT stosuje wobec pierwszego i ostatniego w kolejności podatnika VAT ten sam numer identyfikacyjny na potrzeby VAT, który został mu przyznany przez państwo członkowskie inne niż to, w których zaczyna się lub kończy transport lub wysyłka,
4. ostatni w kolejności podatnik VAT stosuje numer identyfikacyjny na potrzeby VAT państwa członkowskiego, w którym kończy się transport lub wysyłka,
5. ostatni w kolejności podatnik VAT został wskazany przez drugiego w kolejności podatnika VAT jako obowiązany do rozliczenia podatku VAT od dostawy towarów realizowanej w ramach procedury uproszczonej”.

Zgodnie z art. 136 ust. 1 ustawy „w przypadku gdy w procedurze uproszczonej drugim w kolejności podatnikiem, o którym mowa w art. 135 ust. 1 pkt 4 lit. b i c, jest podatnik wymieniony w art. 15, uznaje się, że wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów zostało u niego opodatkowane, jeżeli wystawił on ostatniemu w kolejności podatnikowi VAT fakturę zawierającą, oprócz danych wymienionych w art. 106, następujące informacje:

1. adnotację „VAT: Faktura WE uproszczona na mocy art. 135-138 ustawy o ptu” lub „VAT: Faktura WE uproszczona na mocy artykułu 28c (E) szóstej dyrektywy”;
2. stwierdzenie, że podatek z tytułu dokonanej dostawy zostanie rozliczony przez ostatniego w kolejności podatnika podatku od wartości dodanej;
3. numer, o którym mowa w art. 97 ust. 10, który jest stosowany przez niego wobec pierwszego i ostatniego w kolejności podatnika podatku od wartości dodanej;
4. numer identyfikacyjny stosowany na potrzeby podatku od wartości dodanej ostatniego w kolejności podatnika”.

Ponadto w myśl art. 137 ust. 1 ustawy „w przypadku gdy w procedurze uproszczonej ostatnim w kolejności podatnikiem VAT jest podatnik wymieniony w art. 15, drugi w kolejności podatnik podatku od wartości dodanej, określony w art. 135 ust. 1 pkt 4 lit. b i c, jest zobowiązany do pisemnego zawiadomienia biura wymiany informacji o podatku VAT o zamiarze skorzystania z procedury uproszczonej”.

Ust. 2 art. 137 ustawy stanowi, iż zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1, powinno być złożone przed dniem dokonania pierwszej dostawy w ramach wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej.

A zatem, w przypadku zastosowania dla wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej procedury uproszczonej rozliczenia podatku VAT obowiązki rejestracyjne dla celów VAT są ograniczone w stosunku do drugiego podatnika w łańcuchu, a podatek jest rozliczany przez ostatniego podatnika.

Podatnik, który jest ostatnim w kolejności podatnikiem w wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej, rozliczanej zgodnie z procedurą uproszczoną zobowiązany jest, zgodnie z art. 138 ust. 1 pkt 2 ustawy „ oprócz danych określonych w art. 109 ust. 3, podać w prowadzonej ewidencji następujące informacje:

1. obrót z tytułu dokonanej na jego rzecz dostawy w rozumieniu art. 135 ust. 1 pkt 4 lit. a oraz kwotę podatku przypadająca na tę dostawę, która stanowi u niego wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów,
2. nazwę i adres drugiego w kolejności podatnika podatku od wartości dodanej”.

A zatem, nabycie towaru przez Podatnika (ostatecznego nabywcę towaru) od drugiego w kolejności podatnika podatku od wartości dodanej (kontrahenta duńskiego) stanowić będzie wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru.

Wobec powyższego, Podatnik zobowiązany jest wykazać wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru w deklaracji podatkowej VAT-7 w polu C.2. Transakcje Pozostałe „Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów” - poz. 30 „Podstawa opodatkowania” oraz poz. 31 „Podatek należny”.