P O S T A N O W I E N I E

Na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 roku, nr 8, poz. 60 z późn. zm.) Naczelnik Urzędu Skarbowego w Sosnowcu, stwierdza że stanowisko Urzędu Miejskiego, przedstawione we wniosku nr WIM.I.AK.7220-11/05 z dnia 20.06.2005 r., który wpłynął do tut. urzędu skarbowego w dniu 22.06.2005 roku, o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności polegającej na zamianie nieruchomości przeznaczonej na cele publiczne na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej między Gminą a osobą fizyczną (§ 8 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27.04.2004 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług) jest nieprawidłowe.

U Z A S A D N I E N I E

W dniu 22.06.2005 roku do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Sosnowcu wpłynął wniosek podatnika o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.

Zgodnie z brzmieniem art. 14 a § 1 w/cyt. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa - stosownie do swojej właściwości naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego lub wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa na pisemny wniosek podatnika, płatnika lub inkasenta mają obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym. W myśl art. 14a § 4 cytowanej ustawy, udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, o której mowa w § 1, następuje w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż działka o nr 2/10 o powierzchni 403 m², stanowiąca współwłasność osób fizycznych, przeznaczona jest na cele publiczne (pod budowę drogi). Na mocy ustaleń dokonanych przez Gminę ze współwłaścicielami przedmiotowej nieruchomości jeden z udziałów we współwłasności zostanie przez Gminę wykupiony, natomiast pozostałe udziały Gmina nabędzie w drodze umowy zamiany (część udziałów zostanie zamieniona bez dopłaty, część za dopłatą).

W złożonym wniosku o interpretację przepisów prawa podatkowego Gmina oświadczyła, iż w stosunku do działki o nr 2/10 toczy się postępowanie wywłaszczeniowe. W związku z powyższym Gmina wystąpiła z zapytaniem, czy od umowy cywilno-prawnej zamiany nieruchomości jest zobowiązana uiścić podatek od towarów i usług i od jakiej wysokości (od wartości nieruchomości będącej przedmiotem zamiany czy też od wysokości dopłaty). Zgodnie ze stanowiskiem wnioskodawcy zawartym we wniosku - z uwagi na spełnienie przesłanek wynikających z art. 15 ust. 6 ustawy o podatku VAT, w opisanym wyżej stanie faktycznym Gmina nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług, gdyż jako organ władzy publicznej - poprzez zawarcie umowy zamiany nieruchomości - realizuje zadania nałożone odrębnymi przepisami. Zgodnie z oświadczeniem wnioskodawcy - działka o nr 2/10 jest niezbędna Gminie w celu realizacji drogi, której budowa należy do zadań własnych Gminy (w myśl art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym), a jej nabycie możliwe jest jedynie w trybie art. 112 ustawy o gospodarce nieruchomościami, tzn. poprzez czynności o charakterze publicznoprawnym. W trakcie postępowania wywłaszczeniowego współwłaściciele nieruchomości wyrazili zgodę na zbycie przedmiotowej nieruchomości pod warunkiem otrzymania działki zamiennej, wskazując działkę gminną o nr 48/2. Tak więc umowa zamiany, o której mowa w art. 112 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, zastąpi decyzję wywłaszczeniową i zostanie zawarta w toku prowadzonych czynności o charakterze publicznoprawnym.

Tutejszy organ dokonuje oceny prawnej zaprezentowanego stanowiska jak niżej:

Zamiana jest umową cywilnoprawną, na podstawie której każda ze stron zobowiązuje się do przeniesienia na drugą stronę własności rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy (zgodnie z treścią art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny - Dz. U Nr 16, poz.93 z późn. zm. ). W swojej funkcji ekonomicznej umowa zamiany jest zbliżona do umowy sprzedaży, stąd art. 604 wyżej cytowanego Kodeksu Cywilnego ( k.c.) nakazuje stosować do niej odpowiednio przepisy o sprzedaży. Zamiana nieruchomości skutkuje przeniesieniem prawa do rozporządzania zamienianymi nieruchomościami jak właściciel. Biorąc pod uwagę powyższe, zamianę nieruchomości w świetle ustawy o podatku od towarów i usług traktuje się jako odpłatną dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Stosownie bowiem do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (...) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 w/cyt. ustawy o p.t.u. przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.Natomiast kierując się brzmieniem art. 2 pkt 6 ustawy o p.t.u. pod pojęciem towaru rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

W myśl § 8 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27.04.2004 roku w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 ze zm.) zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywanych w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Biorąc pod uwagę brzmienie wyżej cytowanego § 8 ust. 1 pkt 13 rozporządzenia Ministra Finansów, Gmina wykonując czynności związane z realizacją zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność (z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych) korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Natomiast w sytuacji wykonywania przez Gminę czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych (w tym czynności objętych na podstawie przepisów prawa jej urzędowymi kompetencjami, ale których realizacja następuje w drodze umowy cywilnoprawnej) - czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jednocześnie zaznacza się, iż organy samorządu terytorialnego - co do zasady - są podatnikami podatku od towarów i usług i nie ma do nich zastosowania art. 15 ust. 6 w/w ustawy o podatku VAT (zwolnienie podmiotowe), lecz Gmina jako jednostka samorządu terytorialnego korzysta ze zwolnienia przedmiotowego przewidzianego w § 8 ust. 1 pkt 13 w/w rozporządzenia Ministra Finansów (z tym że zwolnienie to nie dotyczy czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych).

Zatem, jeżeli Gmina zawiera umowę zamiany, na podstawie której nabywa nieruchomość przeznaczoną na cele publiczne, pod budowę drogi, to wówczas taka czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie korzystając ze zwolnienia przewidzianego w/w przepisami prawnymi.

W przedmiotowej sprawie, stosownie do art. 29 ust. 3 w/cyt. ustawy o p.t.u., jeżeli należność z tytułu dostawy lub wykonania usługi jest określona w naturze, podstawą opodatkowania jest wartość świadczenia obliczona na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości lub na danym rynku w dniu wykonania świadczenia, pomniejszonych o podatek. Regulacja ta odnosi się do czynności zamiany, przy której podstawą opodatkowania jest wartość rzeczy przekazywanych przez podatnika, określona w powyższy sposób, a nie różnica wartości między rzeczami. Ponieważ w tego rodzaju przypadkach często nie dochodzi do określenia ceny, unormowanie art. 29 ust. 3 uzupełnia norma art. 29 ust. 9, zgodnie z którą w przypadku wykonania czynności, o których mowa w art. 5, dla których nie została określona cena, podstawą opodatkowania jest wartość towarów lub usług obliczona według cen stosowanych w obrotach z głównym odbiorcą, a w przypadku braku odbiorcy - według przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości lub na danym rynku z dnia wykonania tych czynności, pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Reasumując - Gmina dokonując zamiany nieruchomości przeznaczonej na cele publiczne na podstawie umowy cywilnoprawnej zawieranej z osobą fizyczną, jest zobowiązana do opodatkowania przedmiotowej czynności podatkiem od towarów i usług, a do ustalenia podstawy opodatkowania w tym przypadku powinna zostać przyjęta wartość nieruchomości podlegającej zamianie, a nie różnica wartości zamienianych nieruchomości (kwota dopłaty).

Zgodnie z art. 14a § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania postanowienia.