Działając na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie w wyniku rozpatrzenia zażalenia z dnia 4.07.2005 r. na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w Sanoku z dnia 28.06.2005 r., nr US.PDb-415/5/05, w sprawie udzielenia interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, postanawia odmówić zmiany zaskarżonego postanowienia organu podatkowego I instancji.

Wnioskiem z dnia 18.05.2005 r. zwrócił się pan do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Sanoku o udzielenie interpretacji przepisów zawartych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczących opodatkowania wypłaconych odszkodowań. (...) przesłał pan w dniu 15.06.2005 r. pisemne wyjaśnienia, z których wynika, iż w miesiącu marcu 2005 r. pozwał pan do Sądu Pracy byłego pracodawcę o zapłatę odprawy i odszkodowania z tytułu błędnego zastosowania okresu wypowiedzenia umowy o pracę (art. 49 k.p.) oraz o zapłatę należnych, a niewypłaconych w okresie zatrudnienia świadczeń związanych ze stosunkiem pracy (art. 291 k.p.). Wysokość roszczenia wykazana w pozwie wynosiła 14.400 zł, jednakże na rozprawie, która odbyła się w dniu 27.04.2005 r. doszło do ugody sądowej, w której sąd zobowiązał byłego pracodawcę do zapłaty kwoty 3.200 zł jako całkowite zaspokojenie roszczeń finansowych związanych z zatrudnieniem. Wskazuje pan, iż były pracodawca wypłacając zasądzoną kwotę potrącił 19-procentowy podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenia społeczne. Według pana były pracodawca winien wypłacić kwotę 3.200 zł bez pomniejszania jej o podatek dochodowy, gdyż stanowi ona formę odszkodowania otrzymanego na podstawie ugody sądowej i jest wolna od podatku dochodowego. Ponadto oświadczył pan, iż w przedmiotowej sprawie nie toczy się postępowanie podatkowe ani kontrola podatkowa, jak również postępowanie przed sądem administracyjnym.

Postanowieniem z dnia 28.06.2005 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego w Sanoku stwierdził, iż przedstawione w przedmiotowym wniosku stanowisko jest nieprawidłowe. Zdaniem organu podatkowego, roszczenia finansowe, wypłacone podatnikowi przez byłego pracodawcę na podstawie ugody sądowej wynikają ze stosunku pracy, który reguluje ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) i stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają opodatkowaniu. Stąd w świetle art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pracodawca miał obowiązek obliczyć i pobrać zaliczkę na podatek dochodowy. Wyjaśniono również, iż odrębne przepisy, tj. ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych obciążają przychód ze stosunku pracy składkami na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Ponadto poinformowano podatnika, iż dołączonych do wniosku załączników, tj. pozwu z dnia 18.03.2005 r. oraz protokołu Sądu Rejonowego z dnia 27.04.2005 r. nie poddawano ocenie, a interpretacja odnosi się wyłącznie do przedstawionego przez wnioskodawcę i przytoczonego w treści postanowienia stanu faktycznego.

Nie zgadzając się z takim stanowiskiem, wniósł pan w ustawowym terminie zażalenie na przedmiotowe postanowienie do Dyrektora Izby Skarbowej w Rzeszowie, wnosząc o ponowne rozpatrzenie wniosku i zmianę zaskarżonego postanowienia. Zdaniem podatnika przywołany przez organ podatkowy I instancji art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania, gdyż nie dotyczy byłego stosunku pracy czy też byłego stosunku służbowego. Twierdzi pan, iż skoro nie jest już pracownikiem tego pracodawcy, to nie powinien on obliczać i pobierać zaliczki na podatek dochodowy w świetle art. 31 ww. ustawy. Uważa pan ponadto, iż jeżeli wystąpiłaby konieczność odprowadzenia podatku, to winien on być uregulowany w zeznaniu rocznym w pozycji "inne źródła" przez samego podatnika. Ponadto podnosi pan, iż wynegocjowana kwota odszkodowania w wysokości 3.200 zł nie stanowi wielokrotności miesięcznego wynagrodzenia u byłego pracodawcy, nie stanowi też sumy innych roszczeń wnioskowanych w pozwie, a więc ani jej wysokość, ani zasady i sposób ustalania nie zostały ustalone w oparciu o przepisy ustawy - Kodeks pracy. Stąd wniosek podatnika, iż w tej sytuacji, skoro kwota odszkodowania nie została ustalona według przepisów kodeksu pracy, lecz jest to wynik osiągniętego kompromisu, to takie świadczenie jest wolne od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. b do wysokości określonej w ugodzie sądowej oraz że nie ma obowiązku odprowadzania od niego składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Według pana, z pisma Ministerstwa Finansów z dnia 30.12.2004 r., znak: PB5/MC-066-469-1891/04, wynika, iż w sytuacji, gdy wysokość odszkodowania nie wynika wprost z przepisów rangi ustawowej, to tego rodzaju odszkodowanie otrzymane na podstawie umowy lub ugody sądowej nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Dyrektor Izby Skarbowej w Rzeszowie, rozpatrując sprawę w trybie odwoławczym, stwierdza, co następuje:

Na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane na zasadach, o których mowa w art. 27 ust. 1 ww. ustawy,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.

Z treści powołanych wyżej przepisów wynika, że nie wszystkie odszkodowania otrzymywane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają bowiem te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, bądź wyroków sądowych, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

W oparciu o okoliczności zaprezentowane przez podatnika we wniosku ustalono, iż w dniu 18.03.2005 r. pan Witold M. wniósł pozew przeciwko byłemu pracodawcy, tj. firmie B. do Sądu Pracy o zapłatę odprawy i odszkodowania z tytułu błędnego zastosowania okresu wypowiedzenia umowy o pracę (art. 49 k.p.) oraz o zapłatę należnych, a niewypłaconych w okresie zatrudnienia świadczeń związanych ze stosunkiem pracy (art. 291 k.p.) - łącznie domagał się pan kwoty 14.420,95 zł . W dniu 27.04.2005 r. została zawarta ugoda w sprawie o zapłatę wynagrodzenia za pracę oraz świadczeń pieniężnych związanych ze stosunkiem pracy pomiędzy pracodawcą a panem Witoldem M. Były pracodawca podatnika zobowiązał się zapłacić jako całkowite zaspokojenie roszczeń finansowych związanych z zatrudnieniem od 1.08.2002 r. do 30.11.2004 r. kwotę 3.200 zł wraz z ustawowymi odsetkami.

Zauważyć należy, iż w przedmiotowej sprawie roszczenia finansowe podatnika skierowane do byłego pracodawcy wynikały ze stosunku pracy, który regulowany jest przez ustawę z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.).

Zdaniem tutejszego organu, odszkodowanie tytułem zaspokojenia roszczeń finansowych związanych z zatrudnieniem przyznane panu na podstawie ugody sądowej mieści się w uregulowaniu przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie korzysta ze zwolnienia, gdyż zostało przyznane na podstawie odrębnej ustawy - w tym przypadku kodeksu pracy. Błędne jest natomiast stanowisko podatnika, iż w tej sytuacji skoro kwota odszkodowania nie została ustalona według przepisów kodeksu pracy, lecz jest to wynik osiągniętego kompromisu, to takie świadczenie jest wolne od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b do wysokości określonej w ugodzie sądowej oraz że nie ma obowiązku odprowadzania od niego składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Mianowicie, przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b cyt. ustawy zwalnia z opodatkowania inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Przepis ten dotyczy zatem odszkodowań innych niż wymienione zostały w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli takich których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Stanowisko takie potwierdza również wskazane przez podatnika i błędnie przez niego zinterpretowane pismo Ministerstwa Finansów z dnia 30.12.2004 r., znak: PB5/MC-066-469-1891/04, w tej sprawie.

Nieuzasadniony jest również wniosek podatnika, iż przepis art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania, gdyż nie dotyczy byłego stosunku pracy czy też byłego stosunku służbowego. Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w treści art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Stosownie do treści przepisu art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłem przychodów jest m.in. stosunek pracy, zaś przychodami ze stosunku pracy są, według art. 12 ust. 1 ustawy, wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty, niezaleznie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Wypłacone odszkodowanie należy potraktować jako przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych. Pracodawca, wypłacając przedmiotowe odszkodowanie, zobowiązany był natomiast jako płatnik do obliczenia i pobrania zaliczki na podatek oraz przekazania kwoty pobranej zaliczki w terminie do dnia 20 miesiąca następnego, w którym pobrano zaliczkę na rachunek właściwego urzędu skarbowego, przesyłając równocześnie deklarację PIT-4 (obowiązki określone art.: 31, 32 ust. 2, 38 u.p.d.f.). Fakt, iż nie łączył już pana w chwili wypłaty odszkodowania stosunek pracy z pracodawcą nie stanowi podstawy do zwolnienia płatnika z obowiązku wynikającego z przepisu art. 31 ww. ustawy, tj. obliczenia i pobrania zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconego świadczenia pieniężnego związanego z wcześniejszym zatrudnieniem.

Z kolei odrębne przepisy, a mianowicie ustawa z dnia 13.10.1998 o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 ze zm.) oraz ustawa z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135) obciążają przychód ze stosunku pracy składkami na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.