Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Spółka w ramach prowadzonej działalności dokonywała i dokonuje eksportu oraz wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów. Na poczet dostaw towarów (przed ich dokonaniem) otrzymuje zaliczki.

W związku z tym zwraca się z prośbą o udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie: kiedy należało wystawić fakturę z tytułu otrzymania zaliczki w eksporcie i dostawie wewnątrzwspólnotowej oraz z jaką stawką.

Jednocześnie Spółka przedstawiła swoje stanowisko w przedmiotowej sprawie:

Do dnia 31 maja 2005r., zgodnie z art. 19 ust. 12 oraz art. 20 ust. 3 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy w zakresie otrzymywanych zaliczek na poczet eksportu i dostawy wewnątrzwspólnotowej powstawał gdy:

1. w przypadku eksportu: Spółka otrzymała co najmniej 50% ceny, wywóz towarów nastąpić miał w ciągu 6 miesięcy, eksporter przedstawił w urzędzie skarbowym zabezpieczenie majątkowe kwoty zwrotu różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 2;

2. w przypadku dostawy UE: podatnik dokonujący dostawy wewnątrzwspólnotowej przedstawił w urzędzie skarbowym zabezpieczenie majątkowe kwoty zwrotu różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 2.Jeżeli powyższe warunki zostały spełnione należało wystawić fakturę dokumentującą zaliczkę ze stawką VAT w wysokości 0%. Jeśli natomiast wyżej wymienione warunki nie zostały spełnione – obowiązek podatkowy nie powstawał i faktura nie była wystawiana.

Stosownie do art. 106 ustawy o VAT podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży (...). Obowiązek wystawienia faktury ma miejsce również w stosunku do części należności otrzymywanych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi (zaliczek).

Jednocześnie, na podstawie § 17 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług do których mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 971) jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2.

W myśl ust. 2 fakturę wystawia się również nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym pobrano przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi każdą kolejną część należności (zaliczkę, przedpłatę, zadatek lub ratę).

Zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy z dnia 11 marca 2004r. podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz 535 ze zm.) - w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 maja 2005r. – jeśli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Jednocześnie, stosownie do ust.12 wyżej wymienionego artykułu, przepis ust. 11 stosuje się odpowiednio w przypadku eksportu towarów, jeżeli otrzymano co najmniej 50% ceny oraz gdy:

1. wywóz towarów nastąpi w ciągu 6 miesięcy, licząc od dnia otrzymania tej części należności,

2. eksporter przedstawił w urzędzie skarbowym zabezpieczenie majątkowe kwoty zwrotu różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 2.

Z treści powołanych przepisów wynika, że aby powstał obowiązek podatkowy w stosunku do zaliczki otrzymanej na poczet eksportu towarów, spełnione musiały być łącznie powyższe warunki. Nie spełnienie któregokolwiek z wymienionych warunków powodowało, że obowiązek podatkowy z tytułu otrzymanej zaliczki przed dokonaniem eksportu towarów nie powstał, a tym samym nie było obowiązku wystawienia faktury VAT.

Stosownie do regulacji art. 41 ust. 4 i 11 wyżej cytowanej ustawy – stawka VAT z tytułu eksportu zdefiniowanego w art. 2 pkt 8 wynosi 0% po spełnieniu ustawowych warunków.

W ustawie o VAT brak jest regulacji wprost pozwalającej na zastosowanie 0% stawki VAT w sytuacji otrzymania na poczet przyszłej dostawy eksportowej zaliczki rodzącej obowiązek podatkowy.

Zgodnie bowiem z literalnym brzmieniem ustawy prawo do zastosowania stawki zerowej powstanie dopiero w momencie otrzymania przez eksportera potwierdzenia wywozu poza terytorium Unii Europejskiej

W ocenie tutejszego Organu w sytuacji konieczności rozpoznania obowiązku podatkowego z tytułu otrzymanej zaliczki na poczet eksportu, tj. spełnienia łącznie warunków określonych w art. 19 ust. 12 - otrzymana zaliczka winna korzystać z opodatkowania na zasadach przewidzianych dla eksportu – stawka 0%.

Z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. wynika, że w wewnątrzwspólnotowej dostawy dostawie towarów obowiązek podatkowy powstaje 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towarów, z zastrzeżeniem ust. 2-4.

W przypadku, gdy przed upływem terminu, o którym mowa w ust. 1, podatnik wystawił fakturę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury (art. 20 ust. 2).

Zgodnie jednak z art. 20 ust. 3 cytowanej „jeżeli przed dokonaniem dostawy, o której mowa w ust. 1, otrzymano całość lub część ceny, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury potwierdzającej otrzymanie całości lub części ceny. Art. 19 ust. 12 pkt 2 stosuje się odpowiednio.”

Zatem w sytuacji otrzymania całości lub części ceny przed dokonaniem dostawy obowiązek podatkowy powstawał tylko wówczas, gdy podmiot dokonujący wewnątrzwspólnotowej wystawił fakturę potwierdzającą otrzymanie zaliczki i przedstawił w urzędzie skarbowym zabezpieczenie majątkowe.Jeżeli spełnione zostały wyżej wymienione warunki – podatnik miał prawo do wykazania zaliczki ze stawką 0%.

Jeżeli takie zabezpieczenie nie zostało przedstawione to pomimo otrzymania zaliczki – obowiązek podatkowy powstawał dopiero w momencie dokonania wewnątrzwspólnotowej dostawy.