Stan faktyczny

Z pism podatników wynika, że w dniu 05.12.2002 r. zawarli wspólnie umowę przedwstępnąz Przedsiębiorstwem Budownictwa Mieszkaniowego dotyczącą sprzedaży lokalu mieszkalnego w budowanym przez ten podmiot budynku mieszkalnym w Białymstoku. Developer zobowiązał się do wybudowania lokalu do dnia 15.12.2003 r., zaś kupujący, do zapłacenia kwoty brutto 99.360,00 zł z 7%-wym podatkiem VAT w siedmiu ratach do dnia 19.11.2003 r. Zgodnie z planem spłaty rat do dnia 30.04.2003 r. na konto developera wpłacono 44.0000,00 zł. Dnia 30.06.2003 r. podatnicy zawarli jako kupujący z bankiem PKO BP S.A. II Oddział Centrum w Białymstoku umowę kredytu mieszkaniowego Własny Kąt na kwotę25.000,00 zł na sfinansowanie budowy własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego i z tego tytułu stali się kredytobiorcami. Kredytobiorca zobowiązał się do spłaty kredytu do dnia 30.06.2008 r. w równych ratach zgodnie z planem spłat oraz spłaty odsetek za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia poprzedzającego całkowitą spłatę kredytu. Z tytułu prowizji kredytui z tytułu zawarcia cywilnoprawnej umowy kredytowej bank pobrał należności w łączne kwocie 425,00 zł. Wypłata kredytu w całej wysokości 25.000,00 zł została zrealizowana przez bank na konto developera dnia 03.07.2003 r. Kredytobiorca zobowiązał się do założenia hipoteki na zaciągnięty kredyt do dnia 28.02.2004 r. oraz ubezpieczenia kredytu w towarzystwie ubezpieczeniowym TU EUROPA S.A. we Wrocławiu i dokonał dnia 30.06.2003 r. na rachunek banku wpłaty 197,50 zł z tego tytułu. Z uwagi na fakt, że developer nie wywiązał się z umowy, termin przekazania budynku do użytkowania przeciągał się, nie było możliwości założenia hipoteki. W związku z tym, na żądanie banku należało przedłożyć umowę ubezpieczenia kredytu. Wystąpiły dodatkowe koszty związane z ubezpieczeniem kredytu w wysokości 156,84 zł. Ostatecznie developer w połowie września 2004 r. uzyskał pozwolenie na użytkowanie wybudowanego budynku i spełniono warunki założenia hipoteki na udzielony kredyt. Dnia 12.10.2004 r. sporządzono akt notarialny, w którym trzech podatników /mąż, żona i córka/, w myśl postanowień aktu ustanowili współwłasność lokalu wraz z przynależną ułamkową częścią gruntu w częściach: mąż i żona 1/10; córka 9/10. W okresie od 24.07.2003 r. do 30.12.2004 r. kredytobiorca spłacił 18 rat kredytu i odsetki na łączną sumę 2.165,07 zł. Do czasu podpisania aktu notarialnego kredytobiorcy spłacili 15 rat na sumę 1.795,44 zł. Spłata rat kredytu i odsetek odbywała się w sposób bezgotówkowy z rachunku bankowego jednego z podatników /męża/. Ten sposób spłat zadłużenia był uzgodniony z bankiem.W zapisie umowy bankowej kredytobiorca nie występuje w częściach ułamkowych. Umowa nie stanowi też, że kredyt i odsetki będzie spłacać imiennie wskazana osoba. Umowa stanowi, że kredyt wraz z odsetkami będzie spłacać kredytobiorca. Aczkolwiek plan spłaty do umowy kredytowejjak i inne dokumenty są adresowane imiennie na podatnika. W momencie zawierania umowy kredytobiorca nie wiedział jak zostanie sporządzony akt notarialny. W zeznaniu za 2004 rok PIT-37 małżonków w PIT-D /odliczenia od podatku poz. 93/ wykazano całą kwotę 2.165,07 zł spłaconych odsetek. Podczas sprawdzania składanego zeznania w tut. organie podatkowym w dniu 26.04.2005 r. zakwestionowano składane zeznaniei zażądano przedłożenia do wglądu aktu notarialnego oraz poprawienia zeznania PIT-37, w którym należy odliczenie spłacanych odsetek podzielić proporcjonalnie do zapisu aktu notarialnego. Wskazano, iż odpisu może dokonać tylko ta osoba, która rzeczywiście poniosła wydatki z tym związane, tj. która posiada rachunki. Tym samym córka została wyeliminowana z możliwości odpisania swojej części, gdyż jak wskazano wyżej, spłata kredytu była realizowana z rachunku tylko jednej z trzech osób, które według umowy bankowej nazywają się kredytobiorcą. W przedkładanym zaświadczeniu z banku o wysokości spłaconych odsetek,w tut. organie podatkowym zakwestionowano jego formę z powodu, iż było wystawione na jednego z podatników /męża/, a nie na wszystkich współkredytobiorców. W poprawionym zaświadczeniu bank nie zmienił formy dokumentu, motywując to tym, iż urząd skarbowy nie może narzucać bankowi formy sporządzania dokumentów. Na Państwa prośbę w treści pisma dopisano tylko nazwiska wszystkich osób, którym udzielono kredytu. Podatnicy nadmieniają, iż córka posiada pełnomocnictwo i prawo dysponowania kontem ojca. Natomiast żona ma pełnomocnictwo do dysponowania kontem córki. Oznacza to, że podatnicy mogą dokonywać wpłat i wypłat z kont, niejako wspólnych. Mogą też spłacać kredyt poprzez dofinansowanie środkami pieniężnymi z jednego konta lub drugiego konta. Tym bardziej, że wszyscy podatnicy mieszkaja razem, prowadzą wspólne gospodarstwo oraz wspólnie ponoszą koszty, których nie dzielą według zapisu aktu notarialnego. Podatnicy podkreślają, iż podział procentowy w akcie notarialnym został zapisany z powodu, iż umowa przedwstępna o budowę lokalu była zawarta przez trzy osoby jako kupujący. Zmiana tego zapisu, np. 100% własności dla córki wymagałaby zmiany umowy końcowej z developerem, a to wiązałoby się już ze zmianą wartości zakupu mieszkania spowodowaną zmianą podatku VAT z 7 na 22% jaka obowiązuje do materiałów budowlanych od 1 maja 2005 r. Sam developer nie chciał zmiany umowy z tego powodu. Z dokonanych ustaleń wynika, że lokal mieszkalny, którego zakup został sfinansowany kredytem mieszkaniowym ma służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych wszystkich osób wskazanych w umowie o ustanowienie odrębnej własności lokalu i umowie sprzedaży sporządzonej w dniu 12.10.2004 r. w formie aktu notarialnego. Ponadto podatnicy oświadczają, iż dotychczas nie korzystali z ulgi budowlanej z tytułu wydatków poniesionych na własne potrzeby mieszkaniowe.
Na tle przedstawionego wyżej stanu faktycznego podatnicy stawiają następujące pytania:
1/ kto z podatników jako współkredytujących budowę mieszkania ma prawo do odliczeń odsetek, skoro obowiązek spłaty zaciągniętego kredytu obciąża wszystkich?,
2/ czy dofinansowanie konta ojca w wysokości 90% spłaconych w 2003i 2004 roku odsetek tj. (2.165,07 x 0,9) 1.948,56 zł przez córkę będzie równoznaczne z ponoszeniem kosztów i umożliwi korektę zeznania podatkowego za 2004 r.?,
3/ czy w dalszym spłacaniu kredytu i odsetek może uczestniczyć córkawraz z ojcem proporcjonalnie do zapisu notarialnego, o ile na taką formę wyrazi zgodę bank?,
4/ czy ojciec ma prawo do odpisu pełnej kwoty odsetek w wysokości1.795,74 zł sprzed daty zapisu notarialnego w okresie 24.07.2003 - 30.09.2004 r. /15 miesięcy/i będzie istniała możliwość dokonania korekty zeznania podatkowego?

Stanowisko podatników

Podatnicy stoją na stanowisku, iż jednen z podatników /mąż/ ma prawo do odpisu pełnej kwoty odsetek w wysokości 1.795,74 zł, spłaconych przed datą podpisania aktu notarialnego, tj. w okresie od 24.04.2003 do 30.09.2004 r. Jest to zgodne ze stanem faktycznym odnośnie poniesienia wydatków związanych z zaspokojeniem własnych potrzeb mieszkaniowych. Podatnicy podkreślają, iż mąż dokonywał spłat kredytu i odsetek przed datą zawarcia aktu notarialnego, podczas gdy spłatę kredytu podatnicy finansowali wspólnie, niezależnie z czyjego portfela środki te pochodziły, zaś spłatę kredytu realizowano z konta ROR jednego z podatników /męża/, gdyż taką formę spłaty uzgodniono z bankiem /była to najprostsza forma spłaty zadłużenia/. Zwrot spłaconych przez tę osobę odsetek w kwocie 1.795,74 zł jest więc w przekonaniu podatników zasadny. Ponadto podatnicy uważają, iż sytuacja, w której to mąż dokonał odpisu odsetek od kredytu w wysokości 1/10 kwoty spłaconych odsetek jest działaniem na ich szkodę, gdyż eliminuje córkę całkowicie, bowiem 9/10 pozostaje na majątku Skarbu Państwa. Zdaniem podatników spłacone odsetki podlegają zwrotowi córce, która wystąpi do urzędu z wnioskiem o dokonanie korekty zeznania podatkowego za 2004 rok, w którym uwzględni odpis 90% od sumy 2.165,07 zł, tj. kwotę 1.948,56 zł. Natomiast w ocenie podatników odpis pozostałych spłaconych odsetek w zeznaniach podatkowych za 2005 rok córka i ojciec dokonać winni proporcjonalnie w wysokości 9/10 i 1/10.

Ocena prawna stanowiska pytającego z przytoczeniem przepisów prawa

W myśl art. 26b ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2004 roku, zwanej dalej ustawą, od podstawy obliczenia podatku, ustalonej zgodnie z art. 26 ust. 1, odlicza się, z zastrzeżeniem ust. 2-4, faktycznie poniesione w roku podatkowym wydatki na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego podatnikowi, o którym mowa w art. 3 ust. 1/tj. osobie fizycznej mającej miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegającej obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów - czyli osobie objętej nieograniczonym obowiązkiem podatkowym/, na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, związanej m.in. z zakupem lokalu mieszkalnego w nowo wybudowanym budynku mieszkalnym od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej.

Zgodnie z ust. 2 art. 26b ustawy odliczenie, o którym wyżej mowa stosuje się, jeżeli:
1) kredyt (pożyczka) został udzielony podatnikowi po dniu 1 stycznia 2002 r.,
2) kredyt (pożyczka) był udzielony przez podmiot uprawniony na podstawie przepisów prawa bankowego albo przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych do udzielania kredytów (pożyczek), a z umowy kredytu (pożyczki) wynika, że dotyczy on jednejz inwestycji wymienionych w ust. 1,
3) inwestycja wymieniona w ust. 1 dotyczy budynków mieszkalnych lub lokali mieszkalnych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowew miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w razie braku tego planu - określonym w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, wydanej na podstawie obowiązujących ustaw,
4) inwestycja wymieniona w ust. 1 dotyczy budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego, którego budowa została zakończona nie wcześniej niż w 2002 r., a ponadto w przypadku inwestycji, o której mowa w ust. 1 pkt 2 - została zawarta umowa o ustanowienie spółdzielczego własnościowego lub lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego albo umowa w formie aktu notarialnego o ustanowieniu odrębnej własności lokalu mieszkalnego, o przeniesieniu na podatnika własności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego, której jedną ze stron jest podatnik /lit. b)/,
5) do zeznania, o którym mowa w art. 45 ustawy, składanego za rok, w którym po raz pierwszy dokonuje się odliczenia, o którym mowa w ust. 1, podatnik dołączy oświadczenie PIT-2Ko wysokości wszystkich poniesionych wydatków związanych z daną inwestycją, w tymo wysokości wydatków udokumentowanych fakturami wystawionymi przez podatników podatku od towarów i usług niekorzystających ze zwolnienia od tego podatku,
6) odsetki, o których mowa w ust. 1:
a) zostały faktycznie zapłacone, a ich wysokość i termin zapłaty są udokumentowane dowodem wystawionym przez podmiot wymieniony w pkt 2,
b) nie zostały faktycznie zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie, chyba że zwrócone odsetki zwiększały podstawę obliczenia podatku,
c) nie zostały odliczone od przychodów na podstawie art. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym,
7) podatnik lub jego małżonek nie korzystał lub nie korzysta z odliczenia od dochodu (przychodu) lub podatku wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe, przeznaczone na:
a) zakup gruntu lub odpłatne przeniesienie prawa wieczystego użytkowania gruntu pod budowę budynku mieszkalnego,
b) budowę budynku mieszkalnego,
c) wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni mieszkaniowej,
d) zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej,
e) nadbudowę lub rozbudowę budynku na cele mieszkalne,
f) przebudowę strychu, suszarni albo przystosowanie innego pomieszczenia na cele mieszkalne oraz wykończenie lokalu mieszkalnego w nowo wybudowanym budynku mieszkalnym, do dnia zasiedlania tego lokalu,
g) systematyczne gromadzenie oszczędności na rachunku oszczędnościowo-kredytowymw banku prowadzącym kasę mieszkaniową, według zasad określonych w odrębnych przepisach.

Jak stanowi ust. 3 art. 26b ustawy, odliczeniu, o którym mowa w ust. 1, nie podlegają odsetki od kredytów:
1) udzielanych ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego towarzystwom budownictwa społecznego oraz spółdzielniom mieszkaniowym na przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlane mające na celu budowę mieszkań na wynajem oraz udostępnianie lokalu mieszkalnego na zasadach spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na podstawie przepisów o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego,
2) udzielanych przez kasy mieszkaniowe na zasadach określonych w przepisach o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego,
3) (uchylony)
4) udzielanych na usuwanie skutków powodzi na zasadach określonych w przepisach o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na usuwanie skutków powodzi,
5) objętych wykupem odsetek ze środków z budżetu państwa na zasadach określonych w przepisach o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych,
6) wykorzystanych na nabycie gruntu lub prawa wieczystego użytkowania gruntu w związkuz inwestycją wymienioną w ust. 1; w przypadku wykorzystania kredytu na cele wymienionew ust. 1 oraz na nabycie gruntu albo prawa wieczystego użytkowania gruntu odliczeniu nie podlegają odsetki od części kredytu ustalonej w takiej proporcji, w jakiej pozostają wydatki na nabycie gruntu albo prawa wieczystego użytkowania gruntu w łącznych wydatkach, o których mowa w ust. 2 pkt 5.

W świetle ust. 4 art. 26b ustawy odliczenie, o którym mowa w ust. 1, obejmuje wyłącznie odsetki:
1) naliczone za okres począwszy od dnia 1 stycznia 2002 r., z zastrzeżeniem ust. 5, i zapłacone od tego dnia,
2) od tej części kredytu, która nie przekracza kwoty 189.000 zł.

Zgodnie z ust. 5 art. 26b ustawy odliczenia, o którym mowa w ust. 1, dokonuje się najwcześniej za rok podatkowy, w którym została zakończona dana inwestycja.

Natomiast zgodnie z ust. 6 art. 26b ustawy odsetki, o których mowa w ust. 4, zapłacone przed rokiem określonym w ust. 5 /czyli rokiem zakończenia inwestycji/, mogą być odliczone od podstawy obliczenia podatku za rok podatkowy, w którym podatnik po raz pierwszy odlicza odsetki.

Zgodnie z ust. 8 art. 26b ustawy wydatki, o których mowa w ust. 1, dotyczą odsetek zapłaconych przez oboje małżonków. Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu - odliczeń dokonuje się, zgodnie z wnioskami zawartymi w zeznaniach rocznych, bądź od dochodu każdegoz małżonków, w proporcji wskazanej we wniosku, bądź od dochodu jednego z małżonków.

Z powołanego w niniejszej interpretacji art. 26b ust. 2 pkt 6 ustawy wywnioskować można, iż dla skorzystania przez danego podatnika z zawartego w tym przepisie odliczenia, istotne znaczenie ma okoliczność, kto faktycznie dokonał spłaty odsetek od kredytu. Jeżeli więc z umowy kredytowej wynika, że kredytobiorcą jest więcej niż jedna osoba i każda odpowiada solidarnie za spłatę zadłużenia /w tym odsetek/, to prawo do odliczeń na podstawie art. 26b ust. 1 ustawy przysługuje temu kredytobiorcy /współkredytobiorcy/, który faktycznie dokonał spłaty odsetek od udzielonego kredytu /o ile spełnia pozostałe warunki zawarte w tym przepisie/, bowiem przepis ten nie zawiera żadnych regulacji w materii korzystania z omawianej ulgi podatkowej przez współkredytobiorców.

Odliczeniu podlegają więc jedynie odsetki faktycznie zapłacone przez podatnika, udokumentowane dowodem wystawionym przez podmiot uprawniony na podstawie przepisów prawa bankowego albo przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych do udzielania kredytów.

Jednocześnie określając w przypadku kilku kredytobiorców przysługującą danemu podatnikowi kwotę odliczenia należy mieć na uwadze zapis art. 26b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z którego jednoznacznie wynika, że odliczeniu podlegają tylko wydatki na spłatę odsetek od kredytu udzielonego podatnikowi na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Zatem w sytuacji, gdy kredyt został przeznaczony na sfinansowanie inwestycji polegającej na zakupie - przez więcej niż jedną osobę - lokalu mieszkalnego w nowo wybudowanym budynku mieszkalnym/ zaspakajającym potrzeby mieszkaniowe wszystkich kredytobiorców/, każdy z kredytobiorców będzie mógł odliczyć jedynie wydatki, jakie faktycznie poniósł na spłatę odsetek.

Ze stanu faktycznego będącego przedmiotem zapytania wynika, że:
- w dniu 30.06.2003 r. podatnicy podpisali z Powszechną Kasą Oszczędności Bankiem Polskim S.A. II Oddziałem Centrum w Białymstoku umowę kredytu, przeznaczonego na finansowanie budowy własnościowego lokalu mieszkalnego /§ 2 pkt 1 umowy/;
- spłaty odsetek od kredytu, o którym wyżej mowa, dokonał w 2004r. osobiście jeden z podatników /mąż/ ze swojego konta /do wniosku został dołączony plan spłaty do w/w umowy kredytowej przekazany przez PKO BP S.A. dla w/w osoby oraz zaświadczenia wystawione na tą osobę o wysokości spłaconych odsetek z tytułu kredytu udzielonego na cele mieszkaniowe w okresie 01.01.2003 r.-31.12.2004 r. z dnia 08.03.2005 r. oraz z dnia 27.04.2005 r. - tej samej treści co wyżej wymienione, ze wskazaniem komu kredyt mieszkaniowy został udzielony/;
- w dniu 12.10.2004 r. została sporządzona w formie aktu notarialnego umowa o ustanowienie odrębnej własności lokalu i umowa sprzedaży, z której wynika, iż ... działającaw imieniu Wspólników Przedsiębiorstwa Budownictwa Mieszkaniowego ustanawia i sprzedaje na rzecz podatników małżonków w 1/10 części oraz na rzecz córki w 9/10 częściach odrębną własność samodzielnego lokalu mieszkalnego.

Mając na uwadze fakt, że przedmiotowy kredyt został udzielony trzem osobom, tj. małżonkom oraz córce, i środki uzyskanez tego kredytu służą do sfinansowania inwestycji mającej na celu zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych trzech wymienionych wyżej osób, podczas gdy faktycznie to jedna z tych osób /mąż/ dokonała w 2004r. spłaty tego kredytu wraz z odsetkami - stwierdzić należy, że prawo do odliczenia przewidzianego w art. 26b ustawy, tj. z tytułu wydatków poniesionych w 2004 roku na spłatę odsetek od kredytu przysługuje dla podatników malżonków, w całości /zważywszy na zapis art. 26b ust. 8 ustawy stanowiący, iż wydatki z tytułu odsetek dotyczą odsetek zapłaconych przez oboje małżonków/, przy spełnieniu wszystkich warunków określonych w art. 26b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast zauważyć należy, że dofinansowanie konta przez córke w wysokości 90% faktycznie spłaconych w 2003 i 2004 roku odsetek przez ojca - będące de facto wpłatą określonej kwoty na rachunek bankowy danej osoby - nie będzie równoznaczne z ponoszeniem przez w/w osobę wydatków na spłatę odsetek od kredytu.
Z dokumentu uprawniającego do odliczenia musi wynikać wysokość zapłaconych odsetek oraz termin ich zapłaty, a dokument ten powinien być wystawiony przez kredytodawcę.
Dokonanie jakiejkolwiek wpłaty na konto osoby fizycznej /w tym przypadku ojca/, nie spełnia warunków formalnych uprawniających do dokonania odliczenia.

Jak wynika z pisma uzupełniającego z dnia 23.09.2005 r. zaciągnięty przez podatników kredyt został spłacony w dniu 28.07.2005 r., dlatego też bezprzedmiotowym jest zapytanie, czy w dalszym spłacaniu kredytu i odsetek może uczestniczyć córka wraz z ojcem proporcjonalnie do zapisu aktu notarialnego, o ile na taką formę wyrazi bank zgodę.Jeżeli zaś chodzi o rok podatkowy 2005, to stwierdzić należy, że odliczenie od dochodu odsetek od kredytu na podstawie art. 26b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, będzie przysługiwało tym podatnikom /małżonkom, córce/, którzy faktycznie ponieśli wydatki na spłatę odsetek od kredytu i jednocześnie będą dysponować dowodem wystawionym przez bank, dokumentującym wysokość i termin zapłaty tych odsetek. Dokumenty te powinny wyszczególniać kwoty wpłacone przez córkę oraz przez małżonków /lub jednego z małżonków/.