Stan faktyczny:

Podatnik od 20.04.2004r. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług badania rynku i opinii publicznej oraz dotyczących nieruchomości. Usługi są świadczone na rzecz podmiotu z Unii Europejskiej i zdaniem Podatnika nie podlegają one opodatkowaniu na terytorium Polski na podstawie art. 27 ust. 2 pkt 1, ust. 3 pkt 1, ust. 4 pkt 3 ustawy. o podatku od towarów i usług z dnia 11.03.2004r. (Dz. U. Nr 54, poz. 535).

Jednocześnie Podatnik dokonał nabycia towarów i usług wykorzystywanych w całości do wykonywania czynności, w związku z którymi, w ocenie Podatnika, przysługuje mu prawo do obniżenia podatku należnego na podstawie art. 86 ust. 8 pkt 1 w/w ustawy.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 27 ust. 1 ustawy formułuje ogólną regułę, według której w przypadku świadczenia usług miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi – miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności – miejsce stałego zamieszkania, z zastrzeżeniem ust. 2 – 6 i art. 28.

Od powyższej reguły ogólnej określenia miejsca opodatkowania usług transgranicznych, ustanowiono szereg wyjątków.

W art. 27 ust. 2 pkt 1 ustawy określono, że w przypadku świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców majątkowych i pośredników w obrocie nieruchomościami oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego – miejscem świadczenia usług jest miejsce położenia nieruchomości.

Z powyższego wynika, że w przypadku świadczenia usług związanych z nieruchomościami, są one opodatkowane zawsze w kraju położenia nieruchomości. Zasada ta ma miejsce tylko w przypadku, gdy usługa związana jest z konkretną nieruchomością, która da się zlokalizować co do miejsca jej położenia.

Szczególny sposób określania miejsca opodatkowania przewidziano także dla enumeratywnie wymienionych w art. 27 ust. 4 ustawy usług niematerialnych.

Zgodnie z art. 27 ust. 3 pkt 2 ustawy, w przypadku gdy usługi, o których mowa w ust. 4, są świadczone na rzecz podatników mających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę, miejscem świadczenia tych usług jest miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona, a w przypadku braku stałego miejsca prowadzenia działalności, stały adres lub miejsce zamieszkania.

Według art. 27 ust. 4 pkt 3 ustawy, przepis ust. 3 stosuje się do usług prawniczych, rachunkowo – księgowych, badania rynków i opinii publicznej, doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKWiU 74.1); przetwarzania danych i dostarczania informacji; architektonicznych i inżynierskich (PKWiU 74.2) – z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 1; tłumaczeń.

Z przedstawionego stanu faktycznego i z przywołanych przepisów wynika, że w przypadku gdy Podatnik świadczy usługi badania rynków i opinii publicznej na rzecz podmiotu mającego siedzibę w państwie należącym do Wspólnoty, to usługi te opodatkowane są w tym państwie, pod warunkiem że ich nabywca posiada status podatnika z kraju innego niż usługodawca. W tym przypadku, do naliczenia i rozliczenia podatku zobowiązany będzie usługobiorca zgodnie z zasadami obowiązującymi w jego kraju.

W art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy wskazano, że podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, jeżeli importowane lub nabywane towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te byłe wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

Z powyższego przepisu wynika, że jeżeli krajowy podatnik świadczy usługi poza terytorium kraju, a podmiotem zobowiązanym do obliczania i odprowadzania podatku od tych czynności jest usługobiorca mający siedzibę za granicą, to podatnikowi przysługuje, pod pewnymi warunkami, prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupów zrealizowanych w kraju, które posłużyły do wykonywania danej usługi za granicą.

Zgodnie z art. 87 ust. 4 pkt 2 ustawy, na umotywowany wniosek podatnika złożony wraz z deklaracją podatkową, kwota różnicy podatku podlegająca zwrotowi w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia ulega podwyższeniu, jeżeli podwyższenie tej kwoty jest uzasadnione kwotą podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 8 pkt 1.

Z w/w artykułu wynika, że jeżeli podatnik dokonuje czynności opodatkowanych poza terytorium kraju, ma nie tylko możliwość odliczenia podatku naliczonego od nabytych w kraju towarów i usług (które posłużyły do wykonania danej usługi za granicą) lecz również, gdy wykonuje czynności opodatkowane w Polsce, a za dany okres występuje nadwyżka podatku naliczonego nad należnym, przysługuje mu uprawnienie do zwrotu różnicy podatku w związku z podatkiem naliczonym od dokonanych zakupów.

Uprawnienie do zwrotu kwoty podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 8 pkt 1, przysługuje także podatnikowi, który w okresie rozliczeniowym realizuje wyłącznie czynności nieopodatkowane w kraju, lecz za granicą (tzn. podatników niewykazujących sprzedaży opodatkowanej w Polsce). Zgodnie z art. 87 ust. 5 ustawy, na umotywowany wniosek, podatnikom dokonującym dostawy towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju i niedokonującym sprzedaży opodatkowanej przysługuje zwrot kwoty podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 8 pkt 1, w terminie określonym w ust. 4, czyli w ciągu 60 dni od dnia złożenia rozliczenia.

Należy podkreślić, że istotne jest wskazanie przez podatnika we wniosku okoliczności uzasadniających żądanie zwrotu podatku w terminie 60 dni, gdyż ocenie naczelnika urzędu skarbowego podlega jedynie sam fakt wskazania takich okoliczności.

Podatnik świadczący usługi, których miejscem opodatkowania jest terytorium państwa członkowskiego– zgodnie z art. 106 ust. 2 ustawy oraz z § 30 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 971) – ma obowiązek wystawić fakturę VAT dokumentującą wykonanie takich czynności. Wystawianie przedmiotowych faktur powinno odbywać się na zasadach określonych w w/w § 30.

Reasumując, w przedstawionym stanie faktycznym Podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z wykonywaną usługą przy zachowaniu warunków wynikających z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a także do żądania zwrotu, w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia, podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, które dotyczą świadczonych przez Podatnika usług poza terytorium kraju