Z wniosku wynika, że podatniczka jest w separacji bez orzeczenia sądu oraz w trakcie postępowania rozwodowego. Od 20 listopada 2003 r. nie pozostaje w małżeńskiej wspólności majątkowej która została zniesiona prawomocnym orzeczeniem sądu 25.11.2003 r. Wnioskodawczyni z córką pozostają jako jedyne we wspólnym gospodarstwie - małoletnie dziecko jest na jej wyłącznym utrzymaniu. Prawomocny wyrok o rozwodzie zostanie orzeczony przez sąd po 31.12.2005 r.

Jakie są warunki umożliwiające rozliczenie podatku za 2005 rok jako „samotny rodzic”...

Faktycznie jest samotną matką. Z rozliczenia na preferencyjnych zasadach będzie mogła skorzystać za rok w którym uprawomocni się wyrok o rozwodzie.

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Kielcach wyjaśnia. Stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14 z 2000 r. poz. 176 ze zm.) – małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów. Na podstawie art. 6 ust. 2 ustawy małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, mogą być jednak, z zastrzeżeniem art. 6a, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków , kwot określonych w art. 26; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 w/w ustawy od osób samotnie wychowujących w roku podatkowym:
1. dzieci małoletnie,
2. dzieci, bez względu na ich wiek, na które, zgodnie z odrębnymi przepisami, pobierany był zasiłek pielęgnacyjny,
3. dzieci do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach o szkolnictwie wyższym, lub w przepisach o wyższych szkołach zawodowych, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów, z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości nie powodującej obowiązku zapłaty podatku – podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osób samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7: z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W świetle tego przepisu osoba samotnie wychowująca dziecko, aby móc skorzystać z możliwości preferencyjnego opodatkowania, inaczej niż w przypadku małżonków, nie musi samotnie wychowywać dziecka przez cały rok podatkowy. Dla skorzystania z łącznego opodatkowania z dzieckiem wystarczające jest tylko wychowanie samotnie dziecka przez część roku podatkowego i nie ma w tym przypadku znaczenia, czy status osoby samotnie wychowującej dziecko został uzyskany w trakcie roku podatkowego, czy też w trakcie roku dana osoba ten status utraciła.

Powyżej przedstawiony sposób opodatkowania ma zastosowanie do osób wymienionych w przepisie art. 6 ust. 5 ww. ustawy. Za osobę samotnie wychowującą dzieci, uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Przepis ten wymienia między innymi osoby, w stosunku do których orzeczono separację w rozumieniu przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Dokumentem potwierdzającym prawo do zastosowania preferencyjnego rozliczenia podatku dochodowego dla podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko, jest wyrok orzekający separację lub rozwód. Należy zaznaczyć, że przepisy podatkowe nie precyzują od jakiego momentu osoba rozwiedziona stanie się osobą samotną.

Wskazane jest zatem odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeksu postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43 z 1964 r. poz. 296 ze zm.). Zgodnie z art. 365 § 1 oraz art. 435 § 1 kpc, wiążące dla stron, sądów, organów państwowych, organów administracji publicznej jak i osób trzecich są tylko orzeczenia prawomocne. Wyrok orzekający separację lub rozwód musi się uprawomocnić. W Pani przypadku będzie to rozwód orzeczony prawomocnym wyrokiem sądu.

Nadto należy dodać, iż zgodnie z art. 6 ust. 10 ustawy o podatku dochodowym opodatkowanie w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci może mieć zastosowanie tylko wtedy, gdy osoba taka wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym złoży w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

W świetle powyższych przepisów i wobec braku unormowania sytuacji cywilno prawnej podatniczki brak jest podstaw do preferencyjnego rozliczenia się z małoletnią córką tj. w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci, jak również rozliczeniem się wspólnie z małżonkiem od 2003 r. – z wniosku złożonego w dniu 20.07.2005 wynika, że w dniu 25.11.2003 r. zniesiona została wspólność majątkowa.

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Kielcach informuje, że w związku z powyższym podatniczka nie mogła się rozliczyć wspólnie z mężem ani jako samotny rodzic.

Z rozliczenia preferencyjnego jako samotna matka, będzie mogła podatniczka skorzystać dopiero za rok podatkowy w którym wyrok o orzeczeniu rozwodu się uprawomocni. Ponieważ jak wynika z wniosku podatniczki wyrok uprawomocni się prawdopodobnie po dacie 31.12.2005r. to rozliczenie na zasadach przewidzianych w art. 6 ust. 4 ustawy będzie możliwe dopiero za 2006 r.