Stan faktyczny

Pomiędzy jednostkami podległymi Starostwu Powiatowemu (samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej, muzeum, szkołami publicznymi), a Powiatem oraz jednostkami niezależnymi od Starostwa (bankiem, osobami fizycznymi), a Powiatem zawierane są umowy użyczenia.

Powiat zawiera również umowy najmu, dzierżawy z najemcą, dzierżawcą, który jest okresowo zwolniony z płacenia czynszu w sytuacji np. gdy poniósł znaczne nakłady na adaptację wynajmowanych lokali.

Ocena prawna stanu faktycznego

Ad. 1) Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT rozumie się zasadniczo przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Przez świadczenie usług zaś zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie jest dostawą towarów w rozumieniu art.7.

Kwestię umowy użyczenia regulują art. od 710 do 719 Kodeksu cywilnego. Użyczenie jest umową, w której użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Jak wynika z powyższego istotne cechy umowy użyczenia to:

• jej nieodpłatny charakter,
• oddanie rzeczy do używania na pewien czas.

Od zasady, iż podatkowi podatku od towarów i usług podlega świadczenie usług o charakterze odpłatnym ustawodawca w art. 8 ust. 2 w/w ustawy o VAT przewidział wyjątek, zgodnie z którym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części. Świadczenie tego typu usług traktuje się bowiem jako odpłatne świadczenie usług.

Podstawą opodatkowania w przypadku usług, o których mowa w art. 8 ust. 2 jest koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika (art. 29 ust. 12 ustawy o VAT).

Jak wynika z powyższego przepisu opodatkowanie tych usług jest determinowane prawem do odliczenia podatku z tytułu nabycia przez podatnika związanych z nimi towarów i usług.

Nie podlegają opodatkowaniu nieodpłatne usługi realizowane przez podatnika na cele jego działalności gospodarczej.

W świetle powyższych unormowań opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega oddanie towaru do używania na podstawie umowy użyczenia, w przypadku gdy oddanie to nie jest związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a Podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług związanych z usługą użyczenia w całości lub w części.

Ad. 2) Zgodnie z powołanym wyżej art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z analizy zapisów Kodeksu cywilnego odpowiednio art. 693 i art. 659 wynika, iż:

przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.
• zaś przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. Czynsz może być zastrzeżony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju. Może być również oznaczony w ułamkowej części pożytków.

Usługi najmu lub dzierżawy są więc -zgodnie z obowiązującymi przepisami usługami odpłatnymi podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Sposób rozliczeń dokonywany między najemcą, dzierżawcą, a wynajmującym, wydzierżawiającym np. poprzez pomniejszenie czynszu o kwotę poczynionych nakładów na adaptację lokalu przez wynajmującego jest dowolny i nie wpływa na obowiązek płacenia podatku VAT.

Fakt, iż najemca nie będzie regulował czynszu lub regulował jedynie jego część nie zwalnia wynajmującego podatnika podatku od towarów i usług z obowiązku wystawienia faktury VAT obejmującej całą kwotę należności i uregulowania podatku należnego od całej wartości czynszu.