Podatnik wystąpił do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Wolsztynie z wnioskiem o interpretację przepisów prawnych w zakresie wyjaśnienia na podstawie przepisu art. 42e ustawy o podatku dochodowym obowiązków komornika jako płatnika z tytułu wypłaty wyegzekwowanych przychodów ze stosunku pracy.
We wniosku tym podatnik wskazał, że ustawą z dn. 18 listopada 2004r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie innych ustaw dodany został do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepis art. 42e. Podatnik podkreślił, że przepis ten nakłada na komorników obowiązki, związane z poborem podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych egzekwowanych należności. Komornik sądowy jest zobowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy według stawki 19%. Na komorniku ciążą obowiązki: obliczenia zaliczki na podatek, potrącenia ww. zaliczki z przekazywanej wierzycielowi kwoty, wpłaty zaliczki na rachunek właściwego organu podatkowego oraz obowiązek sporządzenia stosownej deklaracji i informacji o wypłaconych kwotach i wpłaconych zaliczkach. Przy obliczaniu zaliczki komornik będzie zobowiązany uwzględnić:
1. koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 2 pkt 1,
2. składki na ubezpieczenie społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), potrącone w danym miesiącu, zgodnie z odrębnymi przepisami.
Ponadto komornik będzie musiał pomniejszyć obliczoną zaliczkę o kwotę:
1. o której mowa w art. 32 ust. 3,
2. składki na ubezpieczenie zdrowotne, pobranej w danym miesiącu zgodnie z odrębnymi przepisami.

Zdaniem podatnika, mimo kategorycznego brzmienia ww. przepisów, komornik nie zawsze będzie pomniejszał zaliczkę o wskazane kwoty. W praktyce może zdarzyć się, że komornik więcej niż jeden raz będzie dokonywał wypłat na rzecz wierzyciela. W związku z tym podatnik zadał pytanie, czy powinien uwzględnić kwotę kosztów jedynie w wypadku pierwszej wypłaty, czy też powinien uczynić to przy każdej zapłacie na rzecz wierzyciela. Jego zdaniem brzmienie przepisu wskazuje na pierwsze rozwiązanie, zatem jeśli komornik będzie w miesiącu przekazywał wierzycielowi wyegzekwowane kwoty kilkakrotnie, będzie mógł odliczyć wyłącznie kwotę kosztów w wysokości 0,25% kwoty, stanowiącej górną granicę przedziału skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.
Wątpliwości podatnika wzbudził również obowiązek uwzględniania przy obliczaniu zaliczki składki na ubezpieczenie społeczne, bowiem na komorniku, egzekwującym roszczenia kwalifikowane jako przychody, o których mowa w art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie ciąży obowiązek pobrania składki na ubezpieczenie społeczne, gdyż ustawa z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych nie wymienia go wśród płatników tych składek. Ustawa ta nie reguluje w sposób wyraźny, kto obowiązany jest pobrać składkę od kwot, stanowiących podstawę wymiaru składek, w przypadku gdy są one wypłacane przez komornika, a przynajmniej w części przypadków będą nimi dłużnicy, w stosunku do których prowadzona jest egzekucja. Podatnik wskazał, że w tej sytuacji komornik powinien skierować do dłużnika zapytanie, czy od wyegzekwowanej kwoty została potrącona składka, a ponadto czy składka ta nie została potrącona od innej kwoty, od której sam dłużnik opłacał zaliczkę na podatek dochodowy. Uzyskanie od dłużnika powyższej informacji jest również poddane rygorom ustawy o ochronie danych osobowych co oznacza, że podmiot ten, jeśli zdecyduje się na udzielenie komornikowi informacji będzie musiał kierować się uregulowanym w niej reżimem, w szczególności zaś przepisami art. 29 i 30. Nadto przepisy o ochronie danych osobowych nie przewidują obowiązku udzielania komornikowi wspomnianych wyżej danych dotyczących potrąconych składek. W celu ich uzyskania komornik nie będzie mógł również powołać się na przepisy kodeksu postępowania cywilnego, co w szeregu przypadków uniemożliwi mu ich uzyskanie. Nie posiadając tych informacji nie będzie zaś w stanie w sposób pewny ustalić prawidłowej kwoty zaliczki. Wobec tego wskazał, że w tej sytuacji, by nie ponieść odpowiedzialności za zaliczkę pobraną w niższej wysokości od należnej będzie przyjmował, że składka nie została pobrana. W myśl art. 42e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaliczkę o której mowa wyżej, zmniejsza się między innymi o kwotę, o której mowa w art. 32 ust. 3, czyli o kwotę, stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej. W ocenie podatnika odliczenie to nie jest bezwarunkowe, może bowiem być stosowane wyłącznie w sytuacji, gdy zostanie spełniony warunek złożenia przed pierwszą wypłatą w roku oświadczenia, według ustalonego wzoru, w którym otrzymujący wypłatę stwierdzi, że:
1. nie otrzymuje emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika,
2. nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni, zajmującej się produkcją rolną,
3. nie osiąga dochodów, od których jest obowiązany opłacać zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3,
4. nie otrzymuje świadczeń pieniężnych od organu zatrudnienia lub od biura terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
5. określa ten zakład pracy jako właściwy do stosowania odliczenia, o którym wyżej mowa, w przypadku gdy równocześnie osiąga od innych zakładów pracy dochody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy lub wykonywania pracy nakładczej.

Zdaniem podatnika, sformułowanie przepisu art. 32 ust. 3 zdaje się wskazywać, że nie znajdzie on zastosowania w przypadku, gdy wypłaty dokonuje komornik. Zawarty w tym przepisie termin zakład pracy wskazuje, że pomniejszenia zaliczki na jego podstawie może dokonać jedynie podmiot, z którym otrzymujący wypłatę pozostaje w stosunku pracy tj. pracodawca lub jego następca prawny, o którym mowa w art. 42e.

Nadto podatnik podniósł, że komornik nie będzie również pomniejszał zaliczki o kwotę składki na ubezpieczenia zdrowotne. Jego zdaniem wniosek taki wypływa z analizy przepisów ustawy z dn. 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W myśl art. 84 ust. 2 tej ustawy, w przypadku gdy wypłata przychodu, stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne jest dokonywana przez komornika, składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca ubezpieczony bezpośrednio na rachunek bankowy, wskazany przez właściwy oddział wojewódzki Funduszu. Z przepisu tego wynika, że składka będzie uiszczana przez samego wierzyciela, a jej zapłata będzie następowała dopiero po przekazaniu kwot, wyegzekwowanych przez komornika. W momencie dokonywania przez komornika wypłaty składka nie będzie potrącona ani też uiszczona zgodnie z zasadami, określonymi w art. 84 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Skoro zaś komornik pomniejsza zaliczkę wyłącznie o pobrane składki na ubezpieczenia zdrowotne, to w efekcie nigdy nie będzie na nim ciążył ten obowiązek, bowiem nigdy nie znajdzie się w sytuacji, w której – zgodnie z art. 42e ust. 3 pkt 2 – byłby zobowiązany do wykonania tego obowiązku.

Podatnik przytoczył dalej przepisy art. 42e ust. 4, w zw. z art. 38 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym komornicy działający jako płatnicy obowiązani są do przekazania kwoty pobranych zaliczek na podatek na rachunek urzędu skarbowego, właściwego według miejsca swego zamieszkania. Przekazanie pobranej zaliczki powinno nastąpić do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki. W tym samym terminie należy również sporządzić i przesłać organowi podatkowemu deklarację podatkową. Ponadto, zgodnie z art. 39 ust. 1, w zw. z art. 42e ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych po zakończeniu roku podatkowego, komornik będzie zobowiązany do sporządzenia i przesłania podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu imiennej informacji, sporządzonej według ustalonego wzoru, o wysokości wypłaconych kwot stanowiących dochód podatnika oraz o wysokości potrąconych zaliczek na podatek. Organem podatkowym, do którego składana jest informacja jest urząd skarbowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania podatnika, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 2a, urząd skarbowy właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych. Informację tę należy przekazać w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym. Jednak zgodnie z art. 39 ust. 2, jeżeli obowiązek poboru przez płatników zaliczek na podatek ustał w ciągu roku, są oni zobowiązani sporządzić informację i przekazać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, w terminie do dnia 15 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrana została ostatnia zaliczka. Za wykonywane przez komornika obowiązki płatnika przysługuje mu zryczałtowane wynagrodzenie. Jest ono należne wyłącznie w sytuacji, gdy podmiot ten pobierze i terminowo wpłaci pobraną zaliczkę na podatek. Wynagrodzenie to wynosi 0,3% podatków, pobranych przez płatnika na rzecz budżetu państwa. Jest ono potrącane z kwoty pobranych zaliczek.

Podatnik także wskazał, że w toku postępowań egzekucyjnych, mających na celu wyegzekwowanie roszczeń, ogólnie określonych jako “świadczenia pracownicze”, pojawiać się będą problemy związane z realizacją obowiązku nałożonego przepisem art. 42e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do rzadkości bowiem należą sytuacje, kiedy wyegzekwowanie roszczenia następuje na skutek konkretnej czynności egzekucyjnej, jednorazowo i w pełnej kwocie. Regułą jest sytuacja, w której wymagana należność spłacana jest ratalnie w sposób uzgodniony pomiędzy dłużnikiem i komornikiem. Podatnik założył, że kwota wypłaty ratalnej dokonywanej przez dłużnika będzie uiszczona w takiej wysokości, że iloczyn przekazywanej wierzycielowi kwoty i stawki 19% da sumę, która będzie mniejsza niż koszty uzyskania przychodu. Analogiczna sytuacja będzie mieć miejsce wówczas, kiedy dłużnik dokona w ciągu miesiąca kalendarzowego kilku wypłat i ich łączna suma będzie dawała taką wysokość, że kwota obliczonego podatku będzie nadal mniejsza od kwoty kosztów uzyskania przychodów. Zdarzać się będą i takie sytuacje, kiedy suma wypłat ratalnych pozwoli na obliczenie i pobranie zaliczki na poczet podatku dochodowego w kwocie przekraczającej kwotę kosztów uzyskania przychodu. Wobec tego spytał, w jaki sposób na przestrzeni miesiąca kalendarzowego, traktować koszty uzyskania przychodu: czy uwzględniać je przy każdej kwocie, czy też sumować kwoty i pobierać podatek dopiero wówczas, gdy jego wysokość jest większa niż kwota kosztów uzyskania przychodu.
Kolejną wątpliwość podatnika wzbudziła realizacja w praktyce obowiązku wynikającego z art. 42e ustawy w sytuacji, kiedy uzyskana w egzekucji kwota nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich wierzycieli egzekwujących. Obowiązkiem komornika jest złożenie środków na rachunku depozytowym sądu i sporządzenie planu podziału sumy, uzyskanej z egzekucji. Plan ów musi się uprawomocnić i dopiero wówczas podlega wykonaniu. Wymogi proceduralne, określone w kodeksie postępowania cywilnego sprawiają, iż od momentu wyegzekwowania pieniędzy do ich rozdzielenia pomiędzy wierzycieli (po uprawomocnieniu się planu podziału), może upłynąć nawet kilka miesięcy. Wobec powyższego zawarł zatem pytanie, w którym momencie i według jakich zasad ma nastąpić pobór zaliczki na poczet podatku dochodowego. Nie będą - zdaniem podatnika - odosobnione przypadki, kiedy świadczenie wyegzekwowane jest w bieżącym roku kalendarzowym, zaś jego przekazanie wierzycielowi nastąpi w roku następnym. W ocenie podatnika pobór podatku powinien nastąpić po uprawomocnieniu się planu podziału, według kwot i stawek, obowiązujących w chwili otrzymania pieniędzy z rachunku depozytowego sądu.
Nadto zwrócił uwagę na sytuację, kiedy wierzyciele, dochodzący roszczeń ze stosunku pracy, skierowali egzekucję do nieruchomości. Podatnik wskazał, że po przeprowadzeniu skutecznej licytacji komornik nie podejmuje żadnych czynności, związanych z podziałem kwoty, uzyskanej ze sprzedaży. Wszystkie dalsze czynności zawarowane są wyłącznie dla sądu egzekucyjnego i to ten organ ostatecznie ustala, jaka kwota przypada wierzycielowi. Komornik jedynie przekazuje wierzycielowi kwotę roszczenia, realizując prawomocne postanowienie sądu. W tej sytuacji, kiedy na sąd nie został nałożony obowiązek poboru 19% zaliczki na poczet podatku dochodowego, w ocenie podatnika, brak jest możliwości dokonania potrącenia tejże zaliczki przez komornika.

Organ podatkowy pierwszej instancji, w oparciu o przedstawiony przez stronę stan faktyczny postanowieniem wyjaśnił podatnikowi, że z dniem 01.01.2005r. ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych po zmianie, wynikającej z ustawy z dnia 18.11.2004r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 263, poz. 2619), nałożyła na komorników sądowych nowe obowiązki.

Podkreślił, że zgodnie z art. 42e ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.) w przypadku gdy za płatnika, o którym mowa w art. 31, wypłaty świadczeń określonych w art. 12 dokonuje komornik sądowy lub podmiot niebędący następcą prawnym płatnika, przejmujący jego zobowiązania wynikające ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, jest on obowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy obliczonej według stawki 19%.

Nadmienił, iż przepis art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Wskazał również, że art. 42e ust. 2 wyżej powołanej ustawy stanowi, że przy obliczaniu zaliczki, o której mowa w ust. 1, uwzględnia się:

1) koszty uzyskania przychodu w wysokości określonej w art. 22 ust. 2 pkt 1;

2) składki na ubezpieczenie społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), potrącone w danym miesiącu, zgodnie z odrębnymi przepisami.

Nadto podkreślił, że w myśl art. 42e ust. 3 zaliczkę obliczoną w sposób określony w ust. 1 i 2 zmniejsza się o kwotę:

1) o której mowa w art. 32 ust. 3,

2) składki na ubezpieczenie zdrowotne, pobranej w danym miesiącu zgodnie z odrębnymi przepisami, z zastrzeżeniem art. 27b ust. 1 pkt 2 i ust. 2.

Natomiast na podstawie art. 42e ust. 4 przepisy art. 38 ust. 1 i art. 39 ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio. Oznacza to, że:

1. komornik sądowy przekazuje kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrał zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, przesyłając równocześnie deklarację PIT-4, od łącznej kwoty dokonanych wypłat,
2. w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, komornik sądowy obowiązany jest przekazać podatnikowi i urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika informację PIT-11, jeżeli zaś obowiązek poboru zaliczki ustał w ciągu roku, komornika obowiązuje termin do dnia 15 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrana została ostatnia zaliczka.
W konsekwencji uznał, iż pytający słusznie stwierdził, że jest zobowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy. Ustalenie kwoty zaliczki, wynikającej z art. 42e ust. 1, jako iloczynu wypłaconych świadczeń i stawki 19%, nie budziło wątpliwości.
Podkreślił, że w myśl art. 42e ust. 2 pkt 1 przy obliczaniu zaliczki uwzględnia się koszty uzyskania przychodu w wysokości określonej w art. 22 ust. 2 pkt 1. Zgodnie z przepisem tego artykułu koszty te wynoszą 102 zł 25 gr miesięcznie. W deklaracji PIT-4 oblicza się zaliczkę miesięczną na podatek dochodowy od łącznej kwoty dokonanych wypłat. Zatem w sytuacji, gdy komornik więcej niż jeden raz w miesiącu dokonuje wypłat na rzecz wierzyciela, winien - sporządzając deklarację - zsumować wypłaty na rzecz wierzyciela w danym miesiącu i przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy od tej łącznej kwoty wypłat uwzględnić koszty uzyskania przychodu.
Wskazał, iż nie jest uprawniony do interpretacji przepisów dotyczących obliczania oraz potrącania z dochodu składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz wynikających z tego tytułu obowiązków płatników tych składek.
Wyjaśnił, że w myśl art. 42e ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zaliczkę pomniejsza się o kwotę, o której mowa w art. 32 ust. 3 ustawy. Przepis tego ostatniego artykułu wskazuje, że kwotę tę oblicza się jako 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej, czyli 1/12 z kwoty 530 zł 98 gr, co daje kwotę 44 zł 17 gr miesięcznie. Podkreślił, że art. 42e ust. 3 pkt 1 odwołuje się do przepisu art. 32 ust. 3 jedynie w kwestii sposobu obliczenia ww. kwoty. Za błędne więc uznał stwierdzenie podatnika, że odliczenie 1/12 kwoty zmniejszającej podatek przez komornika uwarunkowane jest złożeniem przed pierwszą wypłatą w roku oświadczenia, według ustalonego wzoru, w którym otrzymujący wypłatę stwierdzi, że:

1. nie otrzymuje emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika,
2. nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni, zajmującej się produkcją rolną,
3. nie osiąga dochodów, od których jest obowiązany opłacać zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3,
4. nie otrzymuje świadczeń pieniężnych od organu zatrudnienia lub od biura terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
5. określa ten zakład pracy jako właściwy do stosowania odliczenia, o którym wyżej mowa, w przypadku gdy równocześnie osiąga od innych zakładów pracy dochody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy lub wykonywania pracy nakładczej.

W związku z powyższym stwierdził, że stanowiska podatnika, iż nie będzie pomniejszał zaliczki o kwotę 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, nie można uznać za prawidłowe.

Wyjaśnił, że w myśl art. 42e ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisy art. 38 ust. 1 i art. 39 ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio. Uznał za prawidłowe stanowisko, że komornik zobowiązany jest do przesyłania deklaracji na zaliczkę miesięczną na podatek dochodowy od łącznej kwoty dokonanych wypłat (PIT-4) oraz do wpłaty zaliczki na podatek w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika. Jednak nie podzielił stanowiska pytającego w kwestii, że komornik dokonując za płatnika wypłaty świadczeń, określonych w art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, składając deklarację PIT-4 powinien wypełnić rubryki 40, 41, 42, 43, 51, 52 i 53. Wskazał bowiem, że dane dotyczące wypłaconych świadczeń winny być bowiem wykazane w pozycjach 19, 20, 21, 43, 51, 52 i 53 tej deklaracji, gdyż pozycje te dotyczą wypłat wynagrodzeń ze stosunku pracy niezależnie od tego, że dokonuje ich nie pracodawca, lecz komornik sądowy.

Podkreślił, że na podstawie art. 39 ust. 1 i 2, w związku z art. 42e ust. 4 komornik jest ponadto zobowiązany do przekazania podatnikowi i naczelnikowi właściwego dla podatnika urzędu skarbowego imiennych informacji rocznych o uzyskanych w ciągu roku podatkowego dochodach, w terminie do ostatniego dnia lutego roku następującego po roku podatkowym. Jeżeli zaś obowiązek poboru zaliczki ustał w ciągu roku, komornik musi przekazać podatnikowi i urzędowi skarbowemu ww. informację do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym została pobrana ostatnia zaliczka. Dane, dotyczące wypłaconych świadczeń, winny być wykazane w pozycjach 34, 35, 36 i 37 tej informacji.

Potwierdził stanowisko komornika, że w myśl § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24.12.2002r. w sprawie wynagrodzenia płatników i inkasentów pobierających podatki na rzecz budżetu państwa (Dz. U. z 31.12.2002r., Nr 240, poz. 2065), w związku z art. 28 §1 i §3 pkt 1 Ordynacji podatkowej płatnikom przysługuje wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków, wynoszące 0,3% kwoty podatków, pobranych przez płatników na rzecz budżetu państwa. Kwotę potrąconego wynagrodzenia z tytułu terminowego wpłacania podatku dochodowego ujmuje się w pozycji 52 deklaracji PIT-4.

Uznał za prawidłowe stanowisko komornika, iż w sytuacji, kiedy uzyskana w toku egzekucji kwota nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich wierzycieli, obowiązkiem komornika jest złożenie środków na rachunku depozytowym sądu i sporządzenie planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji, a po uprawomocnieniu się planu następuje jego wykonanie. Tym samym pobór podatku może nastąpić dopiero w chwili wykonania prawomocnego planu podziału (czyli kiedy następuje faktyczna wypłata świadczeń) i według zasad, obowiązujących w momencie wypłaty świadczeń przez komornika.

Natomiast w przypadku, kiedy wierzyciele dochodzący roszczeń ze stosunku pracy skierowali egzekucję do nieruchomości, a komornik po przeprowadzeniu skutecznej licytacji nie podejmuje żadnych czynności związanych z podziałem kwoty uzyskanej ze sprzedaży, gdyż wszystkie dalsze czynności zawarowane są wyłącznie dla sądu egzekucyjnego, który ostatecznie ustala jaka kwota przypada wierzycielowi, a komornik jedynie przekazuje wierzycielowi kwotę roszczenia, realizując prawomocne postanowienie sądu organ podatkowy pierwszej instancji nie podzielił stanowiska podatnika, że w tej sytuacji gdy na sąd nie został nałożony obowiązek poboru 19% zaliczki na poczet podatku dochodowego, brak jest możliwości dokonania potrącenia tejże zaliczki przez komornika.

Wskazał bowiem, że art. 42e ust. 1 stanowi, iż w przypadku gdy za płatnika wypłaty świadczeń określonych w art. 12 dokonuje komornik sądowy, jest on obowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy obliczonej według stawki 19%. Wobec powyższego stwierdził, że przepis ten nakłada na komornika obowiązek poboru zaliczki w każdym przypadku, kiedy dokonuje za płatnika wypłaty świadczeń, określonych w art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, niezależnie od tego, z czego prowadzona jest egzekucja. Zatem okoliczność, że kwota egzekwowana jest z nieruchomości i przy udziale sądu nie ma znaczenia, gdyż o obowiązku komornika poboru zaliczki przesądza sam fakt dokonania przez niego wypłaty świadczeń, określonych w art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na postanowienie to podatnik złożył zażalenie, wnosząc o zmianę interpretacji dokonanej przez organ podatkowy pierwszej instancji w części dotyczącej obowiązku pobrania przez komornika zaliczki na podatek dochodowy od świadczeń ze stosunku pracy uzyskanych przy egzekucji skierowanej do nieruchomości dłużnika. W uzasadnieniu podatnik podniósł, iż zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego komornik sądowy jedynie przeprowadza pod nadzorem sędziego licytację nieruchomości. Wpłaconą na licytacji kwotę rękojmi przekazuje na rachunek bankowy sądu, który wzywa nabywcę do zapłaty reszty ceny. Uzyskana z tego tytułu kwota zdeponowana jest na rachunku bankowym sądu oraz sąd w formie postanowienia decyduje, który z wierzycieli i do jakiej kwoty zostanie zaspokojony. Zatem jedynym dysponentem sumy uzyskanej z licytacji, organem decydującym komu przypadną należności oraz organem rozdysponowującym pieniądze jest sąd. Wobec tego, zdaniem podatnika, komornik nie ma możliwości realizacji obowiązku wynikającego z przepisu art. 42e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu po rozpatrzeniu zażalenia stwierdza, co następuje:

Zgodnie z art. 42e ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.)- w przypadku gdy za płatnika, o którym mowa w art. 31, wypłaty świadczeń określonych w art. 12 dokonuje komornik sądowy /.../, przejmujący jego zobowiązania wynikające ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, jest on obowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy obliczonej według stawki 19%.

Wykładnia tego przepisu wskazuje, że o obowiązku poboru zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych decyduje fakt dokonania przez komornika sądowego wypłaty za płatnika świadczeń określonych w art. 12 cyt. ustawy bez względu na rodzaj mienia, z którego dokona on egzekucji.

Tym samym komornik sądowy ma obowiązek poboru zaliczki na podatek dochodowy w każdym przypadku dokonania wypłaty wierzycielowi (z tytułu zaległych kwot, o których mowa w art. 12 ustawy) za płatnika, na zasadach określonych w art. 42e cyt. ustawy.
Wobec powyższego stwierdzić należy, że organ podatkowy pierwszej instancji zasadnie uznał, iż okoliczność wyegzekwowania zaległych świadczeń ze stosunku pracy z egzekucji skierowanej do nieruchomości dłużnika pozostaje bez znaczenia, bowiem w efekcie końcowym wypłatę tych należności realizuje komornik sądowy na podstawie prawomocnych wyroków sądów
Końcowo podkreślić należy, że organ odwoławczy podziela także stanowisko Naczelnika Urzędu Skarbowego w Wolsztynie wyrażone w tej części postanowienia, która nie była kwestionowa przez podatnika.
Niniejsza interpretacja prawa podatkowego została wydana w oparciu o przedstawiony przez wnioskodawcę stan faktyczny oraz obowiązujący stan prawny.