Dnia 29 sierpnia 2005 r. do tut. Urzędu wpłynął wniosek w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług umowy użyczenia.

Wniosek zawierał braki, w związku z tym organ podatkowy w dniu 12 września 2005 r. wezwał do uzupełnienia. Uzupełnienie zostało dostarczone w dniu 21 września 2005 r.

We wniosku podatniczka przedstawiła stan faktyczny, z którego wynika, iż posiada rozdzielność majątkową z mężem na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Wałczu, z dnia 15 lutego 1993 r. Ponadto wnioskodawczyni i jej mąż są współwłaścicielami w częściach ułamkowych po frac12; lokalu użytkowego, położonego w W przy ul. K.

Podatniczka oświadczyła, iż jest podatnikiem podatku od towarów i usług, natomiast jej mąż nie jest podatnikiem podatku VAT. W dniu 9 maja 2005 r. Podatniczka użyczyła nieodpłatnie mężowi frac12; lokalu użytkowego, który jest jej własnością, w trybie art. 710 i następnych Kodeksu Cywilnego na czas nieoznaczony. Mąż podatniczki w dniu 10 maja 2005 r. wynajął cały lokal i pobiera z tego tytułu czynsz dzierżawny.

Zdaniem wnioskodawczyni użyczenie ww. lokalu osobie najbliższej, jaką jest mąż, mimo rozdzielności majątkowej, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Wałczu stwierdza, że stanowisko to jest prawidłowe.

Do opisanego stanu faktycznego mają zastosowanie następujące normy prawa podatkowego:

• art. 5 ust. 1, art. 7 ust. 2, art. 8 ust. 2, ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535)
• art. 5 (6) i art. 6 (2) Szóstej Dyrektywy Rady z 17 maja 1977 roku w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich dotyczących podatków obrotowych - Wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. U. UEL z dnia 13 czerwca 1977 r.)

Umowa użyczenia jest umową uregulowaną w art. 710-719 Kodeksu cywilnego.

Użyczenie jest umową, w której użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Istotnymi cechami tej umowy są zatem dwa elementy:

1. Oddanie rzeczy do używania na pewien czas,
2. Nieodpłatność.

W obecnym stanie prawnym to jest po 1 maja 2004 r. zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535) dostawy towarów i usług pod tytułem nieodpłatnym – co do zasady – nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż zasadą jest opodatkowanie odpłatnych czynności dostawy towarów i świadczenia usług.

Zarówno w VI Dyrektywie (art. 5 (6) i art. 6 (2), jak i obecnej ww. ustawie VAT, określono przypadki, w których czynności nieodpłatnej dostawy towarów i nieodpłatnego świadczenia usług, zrównano z czynnościami opodatkowanymi, poddając je w ten sposób opodatkowaniu (art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ww. ustawy o VAT). W świetle tych dwóch unormowań należy stwierdzić, że oddanie rzeczy do używania na podstawie umowy użyczenia nie może być kwalifikowane jako dostawa towarów, zrównana na podstawie art. 7 ust. 2 z odpłatną dostawą, gdyż wymienione w tym przepisie czynności przekazania towarów bez wynagrodzenia przenoszą prawo do rozporządzania towarami jak właściciel, a oddanie towaru do używania na pewien czas, nie spełnia tego kryterium.

Oddanie towaru do używania na podstawie umowy użyczenia może być jednak świadczeniem usług, jeżeli nie jest związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu tego towaru, w całości lub części zgodnie z art. 8 ust. 2 w takim zakresie, w świetle tego przepisu, wydanie towaru przez podatnika na podstawie umowy użyczenia – stanowiącego nieodpłatne świadczenie usług – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Nie podlega opodatkowaniu wydanie w ramach umowy użyczenia towarów, co do których podatnikowi nie przysługiwało prawo odliczenia podatku, gdyż prowadziłoby to do podwójnego opodatkowania.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (Dz. U. Nr 54 poz. 535 ze zm.) o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport i import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju i wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

O tym, czy nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu przesądza art. 8 ustawy o VAT.

Na podstawie art. 8 ust. 2 ww. ustawy o VAT, nieodpłatne świadczenie usług niebędących dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków stowarzyszenia oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części, traktuje się jako odpłatne świadczenie usług.

Podsumowując, jak wynika z powołanego przepisu, w sytuacji, określonej w zapytaniu, opodatkowanie umowy użyczenia podatkiem od towarów i usług jest uzależnione od dwóch czynników:

1. Braku związku świadczonych usług z przedmiotem działalności przedsiębiorstwa,
2. Prawa do odliczenia podatku z tytułu nabycia przez podatnika towarów i usług związanych z użyczeniem.

Przedstawione zatem we wniosku użyczenie będzie się mieścić w katalogu czynności podlegających przepisom ustawy o podatku od towarów i usług (tzn. będzie opodatkowane podstawową stawką VAT 22%) tylko wtedy gdy łącznie zostaną spełnione wyżej wymienione dwa warunki. Brak spełnienia któregokolwiek z nich spowoduje, że czynność użyczenia nie będzie w ogóle podlegać przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

W przedmiotowej sprawie przekazanie lokalu użytkowego do bezpłatnego używania nie jest związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Nie przysługiwało również prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu nieruchomości będącej następnie przedmiotem umowy użyczenia. W związku z tym nieodpłatne przekazanie lokalu użytkowego na podstawie umowy użyczenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Nadmienia się, iż powyższa interpretacja dotyczy jedynie stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę na podstawie stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia. Nie jest ona wiążąca dla wnioskodawcy, natomiast wiąże organ podatkowy i organ kontroli skarbowej do czasu jej zmiany lub uchylenia.