Stan faktyczny

Z pism płatnika wynika, iż dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej w okresie od 01.12.2004 r. do 04.04.2005 r. zatrudniał dwie pracownice z innych miejscowości. Pracownicom tym płatnik wynajmował kwaterę prywatną w Białymstoku. Płatnik wskazuje, iż miesięczny czynsz wyniósł łącznie 500 zł /w załączeniu kserokopia umów/. Z wynagrodzenia za grudzień 2004 r. firma potrąciła podatek dochodowy od osób fizycznych w wysokości 47,50 zł od każdej z pracownic (250 zł x 19% == 47,50 zł). Wynagrodzenie za grudzień 2004 r. pracownice otrzymały w styczniu 2005 r.W deklaracji PIT-4 za styczeń 2005 r. w pozycji 8 "inne przychody" rozliczono potrącony podatek. Płatnik zaznacza, iż pracownice nie korzystały z podwyższonych kosztów uzyskania przychodu.
Mając na uwadze przedstawiony wyżej stan faktyczny pytania płatnika brzmią:
- czy należało potrącić pracownicom podatek dochodowy od osób fizycznych przyjmując, że opłata czynszu poniesiona przez zakład pracy jest dochodem tych pracownic, czy też zgodniez art. 21 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynajęcie lokalu mieszkalnego można zaliczyć do kwater prywatnych wynajmowanych na cele zbiorowego zakwaterowania?
- w jaki sposób należy ewentualnie powyższe ująć w deklaracji PIT-4 i PIT-11?

Stanowisko płatnika

Po przeanalizowaniu przepisów płatnik doszedł do wniosku, że w przedstawionej sytuacji może zastosować art. 21 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie wolna od podatku jest wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zbiorowego zakwaterowania pracowników w kwaterach prywatnych wynajmowanych na cele zbiorowego zakwaterowania - do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł. W związku z powyższym od stycznia 2005 r. płatnik nie naliczał podatku dochodowego.

Ocena prawna stanowiska pytającego z przytoczeniem przepisów prawa

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych(Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2005 roku opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Zatem wszelkie dochody podatnika nie wymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu.
Rodzaje źródeł przychodów zawarte zostały w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W punkcie 1 tego artykułu jako źródło przychodów wymieniono m.in. stosunek pracy.
Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy przychodami, (...), są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Przepis ten ulega uszczegółowieniu w zakresie pojęcia przychodów ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych zawartej w art. 12 ust. 1 ustawy.
Z przepisu tego wynika, iż za przychody ze stosunku pracy, uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Zasadniczo przychodem podatkowym są wszelkie świadczenia pracodawcy na rzecz pracownika polegające na udostępnianiu mu mieszkania lub dofinansowaniu kosztów najmu mieszkania.

Natomiast w art. 21 ust. 1 pkt 19 ustawy zwolniono z opodatkowania wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników, z zastrzeżeniem ust. 14, w :
a) hotelach pracowniczych,
b) kwaterach prywatnych wynajmowanych na cele zbiorowego zakwaterowania - do wysokościnieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł.
Zgodnie z ust. 14 art. 21 zwolnienie, o którym wyżej mowa, ma zastosowanie do pracowników, których miejsce zamieszkania jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie korzysta z kosztów uzyskania przychodów określonych w art. 22 ust. 2 pkt 3 i 4, tj. podwyższonych kosztów uzyskania przychodów stosowanych w jednym, bądź więcej niż jednym zakładzie pracy.

Z literalnego brzmienia powołanych wyżej przepisów wynika, iż wartość świadczeń z tytułu zakwaterowania pracowników w kwaterach prywatnych będzie zwolniona z opodatkowania, o ile zostaną łącznie spełnione następujące warunki, tj. jeżeli świadczenia te:

1) dotyczą zakwaterowania pracowników w kwaterach prywatnych wynajmowanych na cele zbiorowego zakwaterowania; zwolnienie to jest ograniczone limitem i przysługujedo wysokości nieprzekraczającej 500 zł miesięcznie
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wyjaśnia pojęcia "kwatera prywatna wynajmowana na cele zbiorowego zakwaterowania". Z wykładni językowej tego pojęcia wynika, iż dotyczy ono kwater prywatnych będących zarówno lokalami mieszkalnymi, jak i pomieszczeniami w takich lokalach, które pracodawca zamierza wynająć w celu udostępnienia ich w tym samym czasie więcej niż jednemu pracownikowi. Zauważyć należy, iż w związku z tym, że decydujący pozostaje cel pracodawcy w momencie wynajmowania kwatery, nie ma znaczenia fakt, ilu pracowników faktycznie z niej korzysta, o ile pracodawca wynajął przedmiotową kwaterę grupie pracowników.
Zauważyć w tym miejscu należy, że omawianym zwolnieniem nie będą więc objęte świadczenia ponoszone przez zakład pracy z tytułu zakwaterowania pracowników w kwaterze prywatnej wynajmowanej do indywidualnego użytku danego pracownika, jak również zakwaterowania pracowników w lokalu mieszkalnym będącym własnością pracodawcy. Takie nieodpłatne świadczenia stanowić będą podlegający opodatkowaniu przychód pracownika ze stosunku pracy.
Jednocześnie ustawodawca przewidział limit kwoty wolnej od podatku - do wysokości nieprzekraczającej 500 zł miesięcznie. Opodatkowaniu podlegać więc będzie nadwyżka wartości świadczeń z w/w tytułu przypadających na danego pracownika powyżej 500 zł miesięcznie.

2) ponoszone są przez pracodawcę
Powyższy warunek jest spełniony w przypadku, gdy pracodawca zapewni pracownikom miejsce w kwaterze prywatnej wynajmowanej na cele zbiorowego zakwaterowania i jednocześnie ponosi z tego tytułu koszty.

3) korzystają z nich pracownicy, których miejsce zamieszkania jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy
Warunek ten oznacza, iż zakład pracy musi zapewnić pracownikom miejsce w kwaterze prywatnej wynajmowanej na cele zbiorowego zakwaterowania w miejscowości, w której praca jest wykonywana, nie będącą jednocześnie miejscem zamieszkania pracownika.

4) dotyczą pracowników, którzy nie korzystają z kosztów uzyskania przychodów określonych w art. 22 ust. 2 pkt 3 lub 4 ustawy, tj. kosztów uzyskania przychodów w podwyższonej wysokości /stosowanych w jednym bądź więcej niż jednym zakładzie pracy/.

W stanie faktycznym będącym przedmiotem zapytania mamy do czynienia z sytuacją wystąpienia /w roku podatkowym 2005; wynagrodzenie za grudzień 2004 r. pracownice otrzymały w styczniu 2005 r./ po stronie pracowników świadczeń związanych z finansowaniem przez pracodawcę kosztów zakwaterowania pracowników w kwaterze prywatnej. Miejscem zamieszkania pracownic jest Augustów, podczas gdy zakład pracy znajduje się w Białymstoku. Pracownice nie korzystałyz podwyższonych kosztów uzyskania przychodów. Do zapytania dołączone zostały dwie umowy najmu lokalu mieszkalnego zawarte na czas określony między płatnikiem a wynajmującym: pierwsza na okres dwóch miesięcy, tj. grudzień 2004 r. i styczeń 2005 r., druga na okres od dnia 01.02.2005 r. do 04.04.2005 r. Z § 2 obu umów wynika, że wynajmujący oddaje najemcy do używania lokal mieszkalny położony w Białymstoku przy ul. ... wraz z wyposażeniem na cele mieszkalne. W pierwszej z umów postanowiono, iż najemca zobowiązany będzie do zapłaty wynajmującemu czynszu w wysokości 500 zł /450 zł + 50 zł zaliczki za energię elektryczną/, w drugiej w wysokości 1070 zł, na cały okres trwania umowy /§ 4 ust. 1 obu umów/.

Mając na uwadze zapis przepisu art. 21 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stwierdzić należy, że ze zwolnienia z opodatkowania zawartego w tym przepisie będzie korzystała wartość świadczeń ponoszonych przez płatnika w bieżącym roku podatkowym z tytułu zakwaterowania pracownic w kwaterze prywatnej wynajętej w celu ich zakwaterowania /będącej tym samym - zgodnie z niniejszą interpretacją - kwaterą prywatną wynajętą na cele zbiorowego zakwaterowania/, o ile pozostałe opisane wyżej warunki zostaną spełnione. Zwolnienie to będzie przysługiwało do wysokości nieprzekraczającej 500 zł miesięcznie na każdą z pracownic.

Z rozpatrywanej sprawy wynika, że przychód uzyskany przez pracownice w styczniu 2005 r./za grudzień 2004 r./ z tytułu ponoszenia przez płatnika kosztów ich zakwaterowania w kwaterze prywatnej został opodatkowany. W tej sytuacji przysługuje dla płatnika - na podstawie art. 81a § 2Ordynacji podatkowej - prawo do skorygowania deklaracji PIT-4 za styczeń 2005 r. Natomiast w informacjach o dochodach uzyskanych przez pracownice w 2005 roku - PIT-11/8B przedmiotowe przychody - jako zwolnione z opodatkowania - nie powinny być wykazywane.

Natomiast w przypadku przekroczenia tej kwoty w danym miesiącu opodatkowaniu podlegała będzie tylko nadwyżka ponad 500 zł. Świadczenie to będące przychodem ze stosunku pracy podlegało będzie kumulacji z innymi dochodami z tego źródła uzyskanymi przez danego pracownika od tego zakładu pracy, i tym samym winno być opodatkowane według zasad wynikających z przepisów art. 31, 32, 38 i 39 ustawy. Zatem w deklaracji PIT-4 /art. 38 ustawy/i PIT-11/8B /art. 39 ustawy/ przedmiotowe świadczenia połączone z innymi wynikającymi ze stosunku pracy należy wykazać w pozycjach dotyczących przychodów właśnie z tego źródła.

Końcowo podkreślić należy, iż w postępowaniu podatkowym również stosuje się zasadę, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, które wyprowadza z tego faktu określone skutki prawne. Dlatego też, w sytuacji gdy w odniesieniu do określonych dochodów osób fizycznych nie zostanie pobrany podatek na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - to właśnie w sytuacji wyżej opisanej na płatniku spoczywać będzie ciężar udowodnienia faktu, że wszystkie warunki do zastosowania zwolnienia przewidzianegow tym przepisie, a opisane w niniejszych wyjaśnieniach w punktach 1-4 zostały spełnione.Zatem między innymi będzie na płatniku spoczywał obowiązek udowodnienia faktu, iż kwatera prywatna /lokal mieszkalny położony w Białymstoku przy ul. .../ wynajęta zostaław celu zakwaterowania dwóch pracownic, a nie z myślą zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych wyłącznie jednej z ich.