P O S T A N O W I E N I E

Na podstawie art.14a par.1 i par.4 ustawy z 29 sierpnia 1997r. – Ordynacja podatkowa /t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz.60/, po rozpatrzeniu wniosku z 22 kwietnia 2005r., uzupełnionego pismem z 29 czerwca 2005r., w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji w przedmiocie opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wykonanych przez adwokata, zleconych przed sąd przed dniem 1 maja 2004r., w przypadku wydania prawomocnego orzeczenia po tym dniu

stwierdzam, że

stanowisko przedstawione we wniosku nie jest prawidłowe w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego.

U Z A S A D N I E N I E

Wnioskodawca jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, prowadzi kancelarię adwokacką. Na polecenie sądu udziela także pomocy prawnej z urzędu. Z 1 maja 2004r. usługi świadczenia pomocy prawnej z urzędu przestały korzystać ze zwolnienia od opodatkowania VAT.

Podatnik przedstawił przykłady spraw, gdzie zlecenie sądu jest datowane na lata 1993-2003, zakończonych w okresie październik 2004-styczeń 2005r. W ocenie Podatnika obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług w zakresie tzw. „urzędówki” powstaje w stosunku do usług świadczonych od 1 maja 2004r., spraw prowadzonych od tej daty - stąd w zakresie usług, które są przedmiotem wniosku winien korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT. Zauważył, że w przeciwnym razie przepisy ustawy działałyby z mocą wsteczną, co jest niezgodne z prawem.

Przepisy ustawy z 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze /Dz. U. Nr 123, poz. 1058 ze zm./ przewidują udzielanie przez adwokata pomocy prawnej z urzędu, w okręgu sądu rejonowego, w którym ma on wyznaczoną siedzibę zawodową /art. 21 ust. 3 ww. ustawy/. Adwokat ustanowiony obrońcą z urzędu, w wypadku kolizji terminów i innych przeszkód, może udzielić pełnomocnictwa substytucyjnego innemu adwokatowi, który w ten sposób staje się obrońcą z urzędu. Z art. 29 ust. 1 tej ustawy wynika, iż koszty nieopłaconej przez klienta pomocy prawnej udzielonej z urzędu, ponosi Skarb Państwa, natomiast podstawą do dokonania wypłaty dla adwokata jest wyrok sądu, określający m. in. wysokość kosztów procesu, w tym koszty zasądzone dla adwokata.

W art. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług /Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm./ ustawodawca zawarł zakres przedmiotowy opodatkowania, wskazując czynności podlegające opodatkowaniu tym podatkiem. W ust. 1 pkt 1 ww. artykułu zawarto zapis, z którego wynika, iż podatkiem VAT objęte jest odpłatne świadczenie usług na terytorium RP.

Art. 8 ww. ustawy precyzuje pojęcie „świadczenie usług”, i tak za świadczenie usług należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 tejże ustawy, w tym również /pkt 3 ust. 1/ świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Nie budzi obecnie wątpliwości fakt, że czynności wykonywane przez adwokata na zlecenie sądu w zakresie udzielania pomocy prawnej z urzędu nie podlegają wyłączeniu z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 3 pkt3 ustawy o podatku od towarów i usług, co potwierdził w swej interpretacji Minister Finansów, pismo z 20 kwietnia 2005r., nr PP3-812-130/2005/AK864.

Ogólne zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług określono w art. 19 ustawy. W ust.1 unormowano, że „obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi (...)”. W przedmiotowej sprawie najistotniejsze jest określenie momentu wykonania usługi, co przełoży się na powstanie lub brak obowiązku podatkowego w VAT. Stwierdzić należy, co również podniósł we wniosku Podatnik, że datą wykonania usługi adwokackiej, której koszty ponosi Skarb Państwa, jest data uprawomocnienia się orzeczenia sądowego określającego m. in. koszty procesu, w tym wynagrodzenie adwokata. Charakter usługi, o której mowa, jest specyficzny - od zlecenia przez sąd do jej zakończenia może upłynąć długi okres czasu, czego dowodem są przytoczone przez Wnioskodawcę przykłady. Specyfika usługi polega na tym, że jest świadczona nieprzerwanie od momentu jej zlecenia aż do uprawomocnienia się orzeczenia sądu lub w przypadku orzeczeń nieprawomocnych, do momentu wypłaty wynagrodzenia. W przedstawionym stanie faktycznym rodzi to skutek, że w stosunku do usług, będących przedmiotem zapytania, powstał obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług. Nie może być przy tym mowy o działaniu prawa wstecz, bo „historyczny” jest jedynie moment podjęcia usługi, co jest bez znaczenia dla opodatkowania VAT.

Informuję ponadto, że z 1 czerwca 2005r. osoby świadczące usługi na rzecz sądów mogą korzystać z kasowej metody rozliczania podatku od towarów i usług, ze skutkiem, że obowiązek podatkowy powstaje po otrzymaniu całości lub części zapłaty, a nie w momencie jej zasądzenia i uprawomocnienia się wyroku. Przywilej ten wprowadza rozporządzenie Ministra Finansów z 25 maja 2005r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług /Dz. U. z 2005r. Nr 95, poz.797/.