Stan faktyczny w sprawie:

Podatnik podatku od towarów i usług - agencja celna zajmuje się obsługą spedycyjną kontrahentów krajowych i zagranicznych w zakresie importu i eksportu towarów drogą morską. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej otrzymuje od kontrahentów z Unii Europejskiej faktury za usługi frachtu morskiego, opłaty kontenerowe, opłaty dokumentacyjne i przestoje związane z importem towarów. Zgodnie z dokumentami celnymi SAD wartość powyższych usług nie zwiększa wartości celnej importowanych towarów.

Ocena prawna stanu faktycznego

W myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 9 ustawy przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust.1 pkt 4.

Na mocy art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium kraju.

Powyższy przepis nie ma zastosowania, zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy, w przypadku usług i towarów, od których podatek należny został rozliczony przez usługodawcę lub dokonującego dostawy towarów na terytorium kraju, z wyłączeniem usług określonych w art. 27 ust. 3 oraz art. 28 ust. 3, 4, 6 i 7, dla których w każdym przypadku podatnikiem jest usługobiorca.

Należy w tym miejscu wskazać, iż zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Ze stanu faktycznego przedstawionego przez Podatnika wynika, iż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej otrzymuje on od kontrahentów z Unii Europejskiej faktury za świadczenie usług frachtu morskiego, przestoju, opłat kontenerowych, opłat dokumentacyjnych związanych z importem towarów. Zatem zgodnie z wyżej przytoczonymi przepisami nabycie w/w usług przez Podatnika od kontrahentów posiadających siedzibę poza terytorium kraju, w przedmiotowej sprawie z państw członkowskich, stanowi import usług w myśl art. 2 pkt 9 ustawy w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy. Obowiązek rozliczenia podatku należnego VAT z tytułu przedmiotowych usług ciąży na polskim usługobiorcy.

Należy w tym miejscu wskazać, iż ustawodawca w przepisach ustawy zawarł zasady rozliczania podatku od towarów i usług z tytułu transakcji pomiędzy podmiotami z różnych krajów, które mają miejsce bądź traktowane są jako mające miejsce na ściśle określonym terytorium. Przepisy ustawy, określając miejsce świadczenia przy usługach, wskazują wprost na miejsce ich opodatkowania. Zatem przy zachowaniu zasady terytorialnej suwerenności podatkowej, w przypadku gdy miejscem świadczenia (opodatkowania) usług frachtu morskiego, przestoju, opłat kontenerowych i opłat dokumentacyjnych związanych z importem towarów będzie terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, wówczas zastosowanie będzie miał przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy.

Zasady i reguły ustalania podstawy opodatkowania zostały unormowane w rozdziale VI ustawy. Stosownie do treści przepisu art. 29 ust.17 ustawy podstawą opodatkowania w imporcie usług jest kwota, którą usługobiorca jest obowiązany zapłacić, z wyjątkiem gdy na podstawie odrębnych przepisów wartość usługi zwiększa wartość celną importowanego towaru albo w przypadku gdy podatek został rozliczony przez usługodawcę.

Z powołanego przepisu wynika, iż co do zasady podstawę opodatkowania w imporcie usług stanowi kwota należna usługodawcy z tytułu wykonania usługi, czyli kwota, którą usługobiorca jest zobowiązany zapłacić usługodawcy. Kwota ta obejmuje całość świadczenia należnego usługodawcy i stanowi ona wartość netto.

Od powyższej zasady ustawodawca wskazał dwa wyjątki, które – w określonych prawem przypadkach – powodują, iż podstawa opodatkowania z tytułu importu usług nie jest ustalana. I tak podstawa opodatkowania z tytułu importu usług nie jest ustalana w sytuacji, gdy:

• podatek został rozliczony przez usługodawcę albo,
• na podstawie odrębnych przepisów wartość usługi zwiększa wartość celną importowanego towaru.

Zgodnie ze stanem faktycznym przedstawionym przez Podatnika posiada on dokumenty celne SAD, które potwierdzają, iż wartość usług świadczonych przez kontrahentów z Unii Europejskiej nie zwiększyła wartości celnej importowanych towarów. Zatem w świetle w/w przepisów Podatnik jako usługobiorca przedmiotowych usług, z uwagi na fakt, iż wartość usług (frachtu morskiego, przestoju, opłat kontenerowych i opłat dokumentacyjnych) świadczonych przez kontrahentów z Unii Europejskiej nie zwiększyła wartości celnej importowanych towarów, jest zobowiązany do określenia podatku z tytułu importu usług w oparciu o przepis art. 29 ust. 17 ustawy, według stawek obowiązujących w Polsce.

Kwestie prowadzenia dokumentacji, w tym wystawiania faktur przez podatników, zostały uregulowane w dziale XI ustawy. I tak, zgodnie z art. 106 ust. 7 ustawy, w przypadku czynności wymienionych w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca oraz importu usług, wystawiane są faktury wewnętrzne; za dany okres rozliczeniowy podatnik może wystawić jedną fakturę dokumentującą te czynności dokonane w tym okresie. Faktury wewnętrzne są wystawiane także dla udokumentowania zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze. Zgodnie z treścią powyższego przepisu podatnik (krajowy usługobiorca) obowiązany jest udokumentować import usług, tj. wystawić fakturę wewnętrzną. Za dany okres rozliczeniowy podatnik może wystawić jedną fakturę dokumentującą te czynności dokonane w tym okresie.

Zasady wystawiania faktur wewnętrznych, dane, które powinny zawierać, oraz sposób i okres ich przechowywania reguluje § 28 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz.971), zwane dalej rozporządzeniem. I tak, w myśl § 28 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia do faktur wewnętrznych stosuje się odpowiednio przepisy § 12, § 16-20, § 22, § 23 i § 26, z tym że w przypadku importu usług faktury mogą nie zawierać numeru identyfikacji podatkowej kontrahenta.

Ustawodawca w art. 86 ust. 1 ustawy stwierdził, że podatnikom, o których mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, za wyjątkiem grup podatników (art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 18, art.124), odnośnie których prawo do odliczenia nie przysługuje.

Kwotę podatku naliczonego stanowi – zgodnie z treścią art. 86 ust. 2 pkt 4 ustawy – kwota podatku należnego od importu usług.