Stan faktyczny

Z pism podatniczki wynika, że jest ona matką niepełnosprawnego dziecka (posiadajacego orzeczenie o stopniu niepełnosprawności). Podatniczka wskazuje, iż w zeszłym roku córka rozpoczęła naukę w integracyjnej klasie w Szkole Podstawowej w Białymstoku. Szkoła ta mieści się poza miejscem zamieszkania, dlatego też obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu (ustawa o systemie oświaty). Podatniczka zaznacza, że gmina zobowiązała się do zwrotu kosztów dowozu dziecka z domu do szkoły i z powrotem prywatnym samochodem podatniczki. Urząd gminy zwraca dla podatniczki - zgodnie z umową - co miesiąc koszty przejazdu wyliczone w sposób następujący: ilość dni nauki (według zaświadczenia ze szkoły) x 76,4 km (załączona umowa § 4 pkt 2) x stawka ryczałtowa (§ 4 pkt 3 umowy). Do ręki podatniczka otrzymuje wyliczoną w ten sposób kwotę pomniejszoną o 19%-wy podatek dochodowy. Podatek jest naliczany od kwoty brutto pomniejszonej o 20%-we koszty uzyskania przychodów. Podatniczka zaznacza, iż za rok 2004 otrzymała informację PIT-8B, w której to w poz. 6 (przychody z osobiście wykonywanej działalności art. 13 pkt 2, 4, 6 i 8) wykazana została łączna kwota zwrotu kosztów. Podatniczka nadmienia, iż stan faktyczny dotyczy roku 2005.
Na tle opisanego stanu faktycznego pytania podatniczki dotyczą następujących kwestii:
- czy Urząd Miasta w ... słusznie potrąca 19%-wy podatek od wypłacanego dla podatnika zwrotu poniesionych kosztów przejazdu za dowóz niepełnosprawnej córki do integracyjnej klasy szkoły podstawowej w Białymstoku ?
- jaką informację roczną powinna otrzymać podatniczka, czy ma to być PIT-8B /poz. 6, tj. przychody z osobiście wykonywanej działalności/?

Stanowisko podatnika

Zdaniem podatniczki zwrot kosztów nie jest jej dochodem i jako taki nie powinien podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Ocena prawna stanowiska pytającego z przytoczeniem przepisów prawa

W myśl art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r., Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) sieć publicznych szkół powinna być zorganizowana w sposób umożliwiający wszystkim dzieciom spełnianie obowiązku szkolnego, z uwzględnieniem ust. 2.
Zgodnie z ust. 2 art. 17 droga dziecka z domu do szkoły nie może przekraczać:
1) 3 km - w przypadku uczniów klas I-IV szkół podstawowych;
2) 4 km - w przypadku uczniów klas V i VI szkół podstawowych oraz uczniów gimnazjów.
Stosownie zaś do ust. 3 art. 17 jeżeli droga dziecka z domu do szkoły, w której obwodzie dziecko mieszka, przekracza odległości wymienione w ust. 2, obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu lub zwrot kosztów przejazdu środkami komunikacji publicznej.
Jak wynika z ust. 3a art. 17 obowiązkiem gminy jest zapewnienie uczniom niepełnosprawnym, których kształcenie i wychowanie odbywa się na podstawie art. 71b, bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły podstawowej, gimnazjum lub ośrodka umożliwiającego realizację obowiązku szkolnego i obowiązku nauki dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 16 ust. 7, a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym ze sprzężonymi niepełnosprawnościami albo zwrot kosztów przejazdu ucznia i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice.

Mając na uwadze przytoczone wyżej uregulowania ustawy o systemie oświaty zauważyć należy, że spełnieniem obowiązku gminy będzie zapewnienie niepełnosprawnym uczniom jednego z dwóch rodzajów pomocy, tj. bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej placówki albo zwrot kosztów przejazdu ucznia i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice. Ustawa nie określa przy tym sposobu realizowania przez gminę pomocy w formie bezpłatnego transportu.

Natomiast na gruncie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2005 roku opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Tak więc co do zasady dochody, które nie zostały wymienione w art. 21, 52, 52a i 52c bądź nie zostały objęte na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechaniem poboru podatku podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy wolne od podatku dochodowego są świadczenia pomocy materialnej dla uczniów, studentów, uczestników studiów doktoranckich i osób uczestniczących w innych formach kształcenia, pochodzące z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz ze środków własnych szkół i uczelni, przyznane na podstawie odrębnych przepisów o systemie oświaty, o szkolnictwie wyższym, o wyższych szkołach zawodowych oraz o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki.

Zauważyć należy, że zwolnienie przedmiotowe, o którym wyżej mowa ma bardzo szeroki zakres. Formą pomocy materialnej dla ucznia jest nie tylko stypendium socjalne, zapewnianie zakwaterowania w internacie lub bursie, umożliwienie korzystania z posiłków w stołówce szkoły albo refundowanie opłat ponoszonych w stołówce prowadzonej przez inny podmiot ale także świadczenie udzielane przez gminę w formie bezpłatnego transportu oraz zwrotu kosztów przejazdu, dokonywane stosownie do postanowień art. 17 ust. 3 i 3a ustawy o systemie oświaty.

Do wniosku dołączona została umowa zawarta dnia ... pomiędzy Gminą ... reprezentowaną przez Burmistrza ... a podatniczką jako ustawowym przedstawicielem dziecka. W § 2 tej umowy wskazano, iż zgodnie z art. 17 ust. 3a ustawy o systemie oświaty obowiązkiem gminy jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dzieci niepełnosprawnych, których kształcenie odbywa się na podstawie art. 71b w/w ustawy, uczęszczających do publicznej szkoły podstawowej i gimnazjów. Z § 3 tej umowy wynika, że rodzice dziecka zobowiązują się we własnym zakresie dowozić dziecko do szkoły i zapewnić opiekę w czasie przejazdu, zaś Gmina ... do zwrotu poniesionych kosztów przejazdu.
W § 4 umowy strony ustaliły szczegółowe zasady dokonywania rozliczeń z w/w tytułu. W § 6 ust. 1 wskazano, iż wypłata zwrotu kosztów przejazdu będzie następowała w okresach miesięcznych w terminie 7 dni po zakończeniu okresu rozliczeniowego na podstawie przedłożonego rachunku oraz poświadczenia przez Szkołę Podstawową obecności dziecka w szkole. Wypłata będzie dokonana przelewem lub czekiem gotówkowym.

W opisanym stanie faktycznym i prawnym zwolnienie z opodatkowania świadczenia w postaci zwrotu kosztów dowożenia niepełnosprawnego ucznia do szkoły własnym środkiem transportu przez rodzica winno odpowiadać wartością kwocie biletu okresowego, jaki musiałby zostać zakupiony dla ucznia i rodzica w celu dojazdu do szkoły środkiem komunikacji publicznej /w przypadku braku możliwości określenia ceny biletu na trasie, którą uczęszcza uczeń do szkoły, należałoby wziąć pod uwagę cenę stosowaną przez środki komunikacji publicznej na innych trasach o zbliżonej odległości/.

W związku z tym, gmina nieprawidłowo pobiera w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 19%. Natomiast po zakończeniu roku podatkowego gmina powinna wystawić informację PIT-8C z wykazaną kwotą dochodu podlegającego opodatkowaniu obliczonego w sposób wyżej określony. Podatniczka natomiast dochód wykazany w informacji PIT-8C powinna uwzględnić w zeznaniu rocznym i opodatkować go na zasadach ogólnych określonych w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.