POSTANOWIENIE

Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku, działając na podstawie art.14a §1 i §4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2005r., Nr 8, poz.60 z późn. zm.), po rozpatrzeniu wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000r., Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), w sprawie opodatkowania zasądzonego na rzecz towarzystwa ubezpieczeniowego zwrotu prowizji

stwierdza, że

stanowisko przedstawione w tym wniosku nie jest prawidłowe w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego.

UZASADNIENIE

Spółka jako towarzystwo ubezpieczeniowe przy zawieraniu umów ubezpieczenia na życie korzysta z pośrednictwa agentów i brokerów ubezpieczeniowych. Zgodnie z postanowieniami umowy agencyjnej Spółka z tytułu zawarcia przez agenta umowy ubezpieczenia wypłaca mu prowizję. Za pierwszy rok trwania umowy ubezpieczenia prowizja wypłacana jest za rok z góry, pod warunkiem opłacenia przez ubezpieczonego pierwszej składki. W umowach ubezpieczenia na życie składkę opłaca się miesięcznie lub kwartalnie. Z praktyki Spółki wynika, iż w pierwszym roku trwania umowy ubezpieczenia klient rezygnuje z ubezpieczenia. Zgodnie z postanowieniami umowy agencyjnej agent zobowiązany jest wówczas do zwrotu części otrzymanej prowizji proporcjonalnie do niewykorzystanego w danym roku okresu ubezpieczenia. Stanowi to podstawę do skorygowania faktury VAT wystawionej przez agenta za świadczone usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego. Spółka wówczas w dacie otrzymania faktury korygującej dokonuje odpowiedniego zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów.

Podobnie Spółka postępuje w sytuacji, gdy agent zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej. Wówczas to na podstawie złożonego przez niego oświadczenia – w dacie jego otrzymania – Spółka zmniejsza odpowiednio koszty uzyskania przychodów.

Kwestionowanie przez agenta roszczeń Spółki z tytułu nadpłaconych prowizji, a co za tym idzie również jego odmowa złożenia odpowiednio faktury korygującej bądź oświadczenia o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej prowadzi do sytuacji, w której Spółka dochodzi swoich należności na drodze postępowania sądowego. Podstawą do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodu, jest w tym przypadku w ocenie Spółki uzyskanie wyroku sądowego.

Wnioskodawca stoi ponadto na stanowisku, iż momentem powstania przychodu do opodatkowania z tytułu zwracanych przez agentów nadpłaconych prowizji jest data otrzymania przez Spółkę sądowego nakazu zapłaty. Co z kolei uprawnia Podatnika do zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodu wierzytelności, które okazały się być nieściągalne.

Na tle zaprezentowanego we wniosku stanu faktycznego Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku stwierdza, co następuje:

Zgodnie z zasadą ogólną wynikającą z treści art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Wprowadzając zmiany do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z dniem 01.01.2004r. ustawodawca sprecyzował moment wystąpienia przychodu związanego z działalnością gospodarczą uzależniając ten moment od rodzaju czynności prawnej, z której dany przychód wynika. I tak zgodnie z treścią art. 12 ust. 3a ustawy z dnia 15.02.1992r., za datę powstania przychodu związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą uważa się dzień wystawienia faktury (rachunku), nie później jednak niż ostatni dzień miesiąca, w którym:

1. wydano rzecz, zbyto prawo majątkowe lub
2. wykonano usługę, w tym częściowo wykonano usługę, jeżeli jej częściowe wykonanie stanowi wynikający z umowy lub z odrębnych przepisów tytuł do zapłaty, lub
3. otrzymano zapłatę za wykonanie świadczenia – w pozostałych przypadkach.

W świetle powyższego art. 12 ust. 3a pkt 3 powołanej ustawy znajduje zastosowanie wyłącznie w przypadku zaistnienia takich zdarzeń, co do których nie można stwierdzić, że doszło do wydania rzeczy, zbycia praw majątkowych, dostarczenia energii lub wykonania usługi. Jak bowiem wskazano to w tym przepisie otrzymanie zapłaty za wykonane świadczenie będzie stanowiło moment uzyskania przychodu związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą tylko w przypadkach nie wymienionych w punktach 1 i 2 tego przepisu.

Ponieważ w postępowaniu przed sądem gospodarczym strony dochodzą należności związanych z działalnością gospodarczą, a jednocześnie w przypadku zasądzenia przez sąd zwrotu na rzecz Spółki przez agenta ubezpieczeniowego prowizji nie dochodzi do wydania rzeczy, zbycia praw majątkowych, dostarczenia energii, czy wykonania usługi, to kwoty zasądzone przez sąd, w tym kwota prowizji bądź koszty procesu, stanowią przychód dla celów podatkowych w momencie ich faktycznego otrzymania przez wierzyciela, czyli Spółkę.

Zatem nieprawidłowe jest stanowisko Spółki przedstawione we wniosku, iż przychód podatkowy powstanie w dacie otrzymania przez nią - jako wierzyciela - sądowego nakazu zapłaty, na podstawie którego agent ubezpieczeniowy jako dłużnik zobowiązany będzie do zwrotu/zapłaty prowizji.

Tym samym nieprawidłowe jest również stanowisko Spółki, iż w sytuacji, gdy zwiększy podstawę opodatkowania o przychody należne, wtedy będzie uprawniona do uznania za koszt uzyskania przychodu wierzytelności, które okazały się być nieściągalne. Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2. Jak wskazano powyżej zasądzony przez sąd na rzecz towarzystwa ubezpieczeniowego zwrot prowizji przez agenta ubezpieczeniowego stanie się przychodem podatkowym dopiero w momencie faktycznego otrzymania pieniędzy przez Spółkę, przychodu tego Spółka nie zarachowuje jako należnego, a zatem nie powstają wierzytelności odpisane jako nieściągalne.